Του Απόστολου Κουρουπάκη
Στα 18 του χρόνια κρατούμενος για υποθέσεις διαρρήξεων και κλοπών, έγκλειστος στις Κεντρικές Φυλακές. Από μόνο του αυτό είναι αποκαρδιωτικό, όχι γιατί παρανόμησε, αλλά γιατί το κράτος, η Πολιτεία, έχασε ακόμη μία μάχη με τους πολίτες της. Στα 18 του χρόνια σε ένα κελί, δεν γνωρίζω αν είχε προηγηθεί άλλου είδους κράτηση, αν είχε η Πολιτεία προσπαθήσει να τον προστατεύσει, εκείνον και τον περίγυρό του, νομίζω όμως ότι δεν προσπάθησε αρκετά, διότι βρέθηκε στα 18 του φυλακισμένος, με συγκρατούμενό του στενό συγγενή και μόλις 18 χρονών, πέθανε την περασμένη εβδομάδα στις Κεντρικές Φυλακές από εισρόφηση εμεσμάτων, πιθανόν μετά από χρήση ναρκωτικών, αν και σύμφωνα με αστυνομικές πηγές δηλώθηκε από τον συγκρατούμενό του και θείο του, ότι ο νεαρός δεν έκανε χρήση. Η νεκροτομή που διενεργήθηκε δεν έδειξε τα ακριβή αίτια του θανάτου, ενώ διαπιστώθηκε ότι ο νεαρός είχε καταναλώσει μεγάλη ποσότητα φαγητού.
Όπως και να το δει κάποιος ο θάνατος ενός έγκλειστου νέου 18 χρονών είναι ένα τραγικό περιστατικό, όπως είναι άλλωστε ο θάνατος οποιουδήποτε ανθρώπου και δη νέου. Όμως ο θάνατος μέσα σε μία κρατική δομή παίρνει άλλη διάσταση. Οι άνθρωποι των φυλακών δεν είναι απλώς κρατούμενοι, είναι κρατούμενοι για σωφρονισμό, έχοντας κριθεί ένοχοι για τις πράξεις τους, σοβαρές ή λιγότερο σοβαρές και έχουν τεθεί υπό τον έλεγχο του κράτους, το οποίο οφείλει να επιτελέσει το έργο του σωφρονισμού τους. Δεν είναι αποθήκες ανθρώπων οι φυλακές, ο φυλακισμένος διατηρεί τα δικαιώματα του πολίτη. Του πολίτη που διέπραξε αδίκημα, του αδικοπραγούντα πολίτη, παραμένει πολίτης όμως. Με δικαιώματα, ακόμα και αν σύμφωνα με την κοινωνία δεν τήρησε τις υποχρεώσεις του.
Σίγουρα, ο σωφρονισμός δεν είναι μία απλή διαδικασία, δεν είναι θεραπεία κήλης, κάνεις την επέμβαση τελείωσες. Ο σωφρονισμός θα πρέπει να κινείται προς δύο κατευθύνσεις, παραδειγματισμό προς τους υπόλοιπους και ευκαιρία διόρθωσης του κρατούμενου. Να αντιληφθεί ότι δεν μπήκε φυλακή γιατί το κράτος τον εκδικήθηκε, οι νόμοι σε καμία περίπτωση δεν είναι εκδικητικά γράμματα. Πόση όμως σημασία δίνει το κράτος στον σωφρονισμό όσων βρίσκονται υπό την προστασία της; Δυστυχώς, όμως, και στην Κύπρο, όπως και σε άλλα πολλά κράτη, ευνομούμενα και μη, η έννοια του σωφρονισμού μοιάζει απλή φιλοσοφία. Σαφώς και γίνονται πράγματα μέσα στις φυλακές που δείχνουν στον καταδικασθέντα έναν άλλο δρόμο, όμως γίνονται πολλά περισσότερα που τον ωθούν να παραμείνει στο ίδιο μονοπάτι, αυτό το μονοπάτι που η Πολιτεία, σύμφωνα με τους κανόνες που έχει θέσει, το θεωρεί λοξό, προς χάριν της συζήτησης, ας συμφωνήσουμε ότι η Πολιτεία έχει διαγράψει την καλύτερη δυνατή κοινωνική διαδρομή. Ο 18χρονος δεν την ακολούθησε και του επιβλήθηκε η δέουσα ποινή, που ικανοποιεί το περί δικαίου αίσθημα… και μετά. Η Πολιτεία εκτέλεσε στο ακέραιο το καθήκον της; Για τον θάνατο του νέου δεν φταίει κανείς, παρά μόνο ο κακός του εαυτός;
Ακόμα και μέσα στις φυλακές το όνομα που έχεις παίζει ρόλο, και ο πρότερος έντιμος βίος και η θέση που κατείχες στην κοινωνία πριν η ανάγκη, η μεγαλομανία, η έπαρση και η αλαζονεία να σε ρίξουν στην ανάγκη ή στο δοχείο με το μέλι. Δεν έχουν όλοι οι κατάδικοι την ίδια μεταχείριση, αφού για κάποιους είναι πολύ εύκολο να διευθετούν μία σχετικά άνετη διαμονή, αν και υπό κράτηση, ενώ άλλοι θα πρέπει να παλέψουν ακόμα και για τα αυτονόητα. Ένα εξαρτημένο άτομο, είτε από το αλκοόλ είτε από τα ναρκωτικά, θα πρέπει να τυγχάνει της δέουσας προσοχής. Δεν γίνεται να πεθάνεις τα ξημερώματα από εισρόφηση εμεσμάτων, πώς προήλθαν τα εμέσματα; Οι δεσμοφύλακες δεν είδαν τι προηγήθηκε, δεν αντιλήφθηκε κανείς ότι ο νέος κάτι έχει; Μου φαίνεται αδιανόητο ένας άνθρωπος να πεθάνει από εμέσματα, ο συγκρατούμενός του, που είναι και συγγενής του κάλεσε σε βοήθεια, όταν τον είδε νεκρό, λίγο πριν, λίγο μετά; Τι έγινε, πρέπει να απαντηθεί το ερώτημα ξεκάθαρα. Η κοινωνία θα πρέπει να απαιτήσει να μάθει, διότι ο πολιτισμός μας δεν είναι κολώνες και θέατρο μόνο, είναι και η ψυχή μας, αυτή κάνει τα θέατρα και τις κολώνες.
