ΚΛΕΙΣΙΜΟ
Loading...
 

Σήμερα οι ήχοι της φύσης μας συνθλιβούν

Ο μουσικός Γιώργος Καλογήρου μελοποίησε επτά ποιήματα του Γ. Σεφέρη που θα ακουστούν σε συναυλία-αφιέρωμα στον ποιητή

Του Απόστολου Κουρουπάκη

Του Απόστολου Κουρουπάκη

kouroupakisa@kathimerini.com.cy

Με αφορμή τη φετινή τελετή αποφοίτησής του Ανοικτού Πανεπιστημίου Κύπρου στις 13 Οκτωβρίου διοργανώνεται συναυλία αφιερωμένη στον νομπελίστα ποιητή Γιώργο Σεφέρη, με θέμα «Τραγούδια καταστρώματος» σε μουσική Γιώργου Καλογήρου. Στη συναυλία θα ακουστούν μελοποιημένα επτά ποιήματα της συλλογής «Κύπρον ου μ’ εθέσπισεν», η οποία εκδόθηκε τον Δεκέμβριο του 1955, τα οποία μελοποίησε ο Γιώργος Καλογήρου, γνωστός για την αντίστοιχη δουλειά του και με άλλους ποιητές. Ο Γιώργος Καλογήρου λέει στην «Κ» ότι στην Κύπρο όσοι ασχολούνται συνθετικά με σοβαρότητα με τη μελοποιημένη ποίηση η δουλειά τους μένει στο συρτάρι γιατί δεν υπάρχουν πια μυαλά που να κατανοούν την αναγκαιότητά της κα ότι εκείνος θα επιμείνει στη μελοποιημένη ποίηση γιατί θα έρθει η ώρα που θα καταλάβουμε την πραγματική της αξία.

–Γιώργο, τι σε έλκει στο να μελοποιήσεις έναν ποιητή;
–H απλότητα και το βάθος της ποίησής του. Το να βρίσκω τον εαυτό μου στην ποίησή του. Να κουβαλά ιδέες η ποίησή του. Πάντα αναζητώ τη μουσικότητά ενός ποιήματος, ασχέτως αν το ποίημα είναι σε ελεύθερο ή σε έμμετρο στίχο. Κυρίως αυτό που με ελκύει είναι να είναι ταυτόχρονα γήινος και ουράνιος. Να ’ναι ο λόγος του απλός, όχι απλοϊκός, και ταυτόχρονα βαθύς. Να μπορώ να τον νιώθω, να τον αγγίζω, να τον αισθάνομαι. Μπορεί να ακούγονται αφηρημένα όλα αυτά αλλά είναι μια ανεξήγητη αίσθηση η οποία προκαλείται μέσα μου διαβάζοντας ένα ποίημα.

–Τι ξεχωρίζεις στη συλλογή «Κύπρον ου μ’ εθέσπισεν» του Γ. Σεφέρη;
–Καταρχάς στη συλλογή αυτή του Γιώργου Σεφέρη εντάσσονται τα ποιήματα που διδαχθήκαμε ως μαθητές στο σχολείο. «Ελένη», «Σαλαμίνα της Κύπρος», «Νεόφυτος ο έγκλειστος μίλα». Όταν μελοποιούσα την «Ελένη» μαζί με άλλα συγγράμματα ανέτρεξα και στο τετράδιο του μαθήματος των Νέων Ελληνικών της τρίτης λυκείου για να δω και να διαβάσω την ανάλυση που κάναμε στην τάξη! Τότε μπορεί να μη μας έλεγαν πολλά τα ποιήματα αυτά, μεγαλώνοντας όμως ανακαλύψαμε τον βαθύτερο πλούτο τους. Συγκινήθηκα που γνώρισα την Κύπρο μέσα από τη μάτια ενός σπουδαίου ποιητή μη Κύπριου. Ήταν σημαντικό για μένα που είδα τον Σεφέρη να ενώνει την Κύπρο με το εθνικό κέντρο, χωρίς στον αναγνώστη ν’ αφήνει περιθώρια εθνικισμού.


–Γιώργο, ποιος το γνωρίζει τούτο το νησί; Σταθήκαμε λιγάκι να το μάθουμε καλύτερα;
–Θα γνωρίσουμε το νησί όταν γνωρίσουμε στ’ αλήθεια τον εαυτό μας. Φοβόμαστε να αντικρίσουμε τον εαυτό μας κατάματα. Άλλοι λένε πως είμαστε στη Δύση και άλλοι στην Ανατολή, και άλλοι πολίτες του κόσμου. Ο τόπος σου λέει ξεκάθαρα τι είσαι και ποιος είσαι. Αυτό που απομένει είναι να ’χεις πάντα ανοιχτά, πάντα άγρυπνα τα μάτια της ψυχής σου, που λέει κι ο Σολωμός.

Κατά το δοκούν ερμηνεύουμε λέξεις

–Έγιναν και γίνονται όλα για ένα πουκάμισο αδειανό;
– Σηκώνει μεγάλη συζήτηση αυτή η ερώτηση! Για το σημείο αυτό του ποιήματος γράφτηκαν άπειρες λέξεις. Αν θες να το φέρω, κατά την άποψή μου, στη σημερινή κυπριακή πραγματικότητα, ναι, έτσι φάνηκε κι ακόμα μυαλό δεν βάζουμε! Τη στιγμή που όλα τα μετράμε με το χρήμα – όχι για την επιβίωσή μας, αλλά για τον πλούτο μας – ο στόχος για ψυχική και πνευματική πληρότητα και ουσιαστική ευτυχία χαρακτηρίζεται ως γραφικότητα. Κατά το δοκούν ερμηνεύουμε λέξεις όπως Ελευθερία, Δικαιοσύνη, Δημοκρατία, βάζοντάς τες σε κομματικά κουτιά και προεκλογικά μανιφέστα. Να πολεμήσει κανείς σήμερα, γιατί; Ας βρούμε πρώτα τη σημασία των λέξεων.


–Μπορείς με λόγια να μας πεις πώς ακούς εσύ τα αηδόνια που άκουγε στις Πλάτρες ο ποιητής και κάνεις τα λόγια μουσική;
–Οι ήχοι της φύσης μας συνθλιβούν γιατί φορτώσαμε τη ζωή μας με παρά φύση πράγματα. Το ζητούμενο πια είναι να βρούμε τον φυσικό τρόπο ζωής και σκέψης μας που δεν είναι άλλος από την αγάπη προς το κάθε τι!


–Είχες πει παλαιότερα ότι δεν γράφεται πια ποίηση που μπορεί να μελοποιηθεί, το πιστεύεις ακόμα;
–Νομίζω ότι η συζήτηση που είχαμε κάνει τότε αφορούσε την ποίηση στην Κύπρο. Για να μην παρεξηγηθώ όμως, προφανώς και δεν έχω διαβάσει όλη την ποίηση που εκδίδεται σήμερα. Πιθανόν να υπάρχουν εξαιρέσεις! Αυτό που παρατηρώ όμως, είναι ότι η ποίηση που γράφεται σήμερα πολλές φορές δεν αφορά κανένα. Η ποίηση με φιλολογισμούς από καθέδρας δεν σου δίνει τις εμπειρίες που σου δίνει ο δρόμος και πολλές φορές το πεζοδρόμιο! Η ποίηση πρέπει να έχει μια λαϊκότητα, να μυρίζει άνθρωπο. Για παράδειγμα η ποίηση του Σεφέρη έχει μια λαϊκότητα αν και ήταν αστός, διπλωμάτης στο επάγγελμα, είχε όμως ως κέντρο και αποδέκτη τον άνθρωπο που παλεύει για την αξιοπρέπειά του. Δεν απευθυνόταν σε μια νεοπλουτίστικη ελίτ! Είναι βέβαια μεγάλη συζήτηση για το ποιο ποίημα μελοποιείται και ποιο όχι που δυστυχώς δεν μπορεί να απαντηθεί σε λίγες γραμμές! Εξαρτάται και από την αισθητική του συνθέτη και την παιδεία του.


–Λείπουν τα ερεθίσματα ίσως που να δημιουργούν τέτοια ποίηση;
–Όχι μόνο δεν λείπουν, αλλά νομίζω πως είναι περισσότερα από ποτέ άλλοτε! Αισθήσεις μέσα μας δεν έχουμε και αυτό είναι το λυπηρό! Αναλώνεται όλη η εσωτερική μας ενέργεια και δύναμη σε ένα status ή ένα tweet σκοτώνοντας μέσα μας ένα ποίημα ή ένα στίχο που θα μπορούσε να ήταν κάτι σημαντικό για όλους. Εν ολίγοις όλοι μας μπορούμε να γράψουμε ένα ποίημα ή ένα στίχο αλλά σκορπούμε τη δημιουργικότητα μας σε άλλα κι αλλιώς!


–Μελοποιημένη ποίηση, είναι το αδικημένο παιδί της μουσικής στην Κύπρο;
–Για την Κύπρο πλέον ναι, είναι το αδικημένο παιδί! Παλαιότερα δεν ήταν! Στην Ελλάδα σήμερα εν μέσω πραγματικής οικονομικής κρίσης, γράφονται εξαιρετικές δουλειές στη μελοποιημένη ποίηση. Αξίζει να αναφέρω τη συνθετική δουλειά του Γιώργου Καγιαλίκου σε ποίηση Νικηφόρου Βρεττάκου και Γιάννη Ευθυμιάδη, καθώς επίσης και τη συνθετική δουλειά του Λουκά Θάνου στον «Δωδεκάλογο του γύφτου» του Κωστή Παλαμά με ερμηνευτή τον Γιάννη Χαρούλη. Στην Κύπρο όσοι ασχολούνται συνθετικά με σοβαρότητα με τη μελοποιημένη ποίηση η δουλειά τους μένει στο συρτάρι γιατί δεν υπάρχουν πια μυαλά που να κατανοούν την αναγκαιότητά της. Εγώ επιμένω στη μελοποιημένη ποίηση γιατί θα έρθει η ώρα που θα καταλάβουμε την πραγματική της αξία.

Πληροφορίες: «Τραγούδια Καταστρώματος», Ερμηνεύουν: Γιώργος Καλογήρου, Αργυρώ Χριστοδούλου. Αφηγητής: Νεοκλής Νεοκλέους. Παρασκευή 13 Οκτωβρίου, 8:30 μ.μ., Αυλή Πολιτιστικού Ιδρύματος Τράπεζας Κύπρου, Φανερωμένης 86-90, Λευκωσία. Περισσότερες πληροφορίες: 22411731 ή events@ouc.ac.cy.

Πολιτισμός: Τελευταία Ενημέρωση

X