ΚΛΕΙΣΙΜΟ
Loading...
 

Μία πνευματική, μα και προσωπική διαδρομή-κατάθεση

Ο Τάκης Χρυσικάκος παρουσιάζει στο Παττίχειο Θέατρο την παράσταση «Αναφορά στον Γκρέκο», του Νίκου Καζαντζάκη

Του Απόστολου Κουρουπάκη

Του Απόστολου Κουρουπάκη

kouroupakisa@kathimerini.com.cy

Ο Τάκης Χρυσικάκος αποφάσισε να αναμετρηθεί με ένα από τα πιο σημαντικά έργα του σπουδαίου Κρητικού συγγραφέα, την «Αναφορά στον Γκρέκο», δημιουργώντας ένα απαιτητικό θεατρικό έργο. Η παράσταση θα φιλοξενηθεί για τρεις παραστάσεις στο Παττίχειο Θέατρο Λεμεσού. Ο Τάκης Χρυσικάκος μίλησε στην «Κ» γι’ αυτή του την προσπάθεια και για τις προκλήσεις που κλήθηκε να αντιμετωπίσει. Ο ηθοποιός υποδύεται τον Νίκο Καζαντζάκη, αλλά και διάφορους χαρακτήρες από την «Αναφορά στον Γκρέκο», καθιστώντας το όλο εγχείρημά του ακόμη πιο δύσκολο και είναι βέβαιο ότι αφιέρωσε πολλές ώρες στη μελέτη του έργου του συγγραφέα: «Χρειάστηκε να κάνω μεγάλη έρευνα για να μπορέσω να προσεγγίσω το έργο του Νίκου Καζαντζάκη ‘Αναφορά στον Γκρέκο’, έτσι ώστε να το αποδώσω επί σκηνής. Κι αυτό επειδή η προσωπικότητα του Καζαντζάκη είναι τεράστια. Και η δύναμή της, ως γνωστόν, έχει ξεπεράσει τα όρια της χώρας», μου λέει ο κ. Χρυσικάκος, συμπληρώνοντας: «Χρειάστηκε πολύς χρόνος και πολύς κόπος, περισσότεροι από πέντε μήνες, για να μπορέσω να κάνω αυτή την προσαρμογή, να συνταιριάξω τα κομμάτια σε ενιαίο κείμενο, να μπουν οι μουσικές ενδιάμεσα Δημήτρη Χαΐνη Αποστολάκη. Ποια είναι εκείνα τα χαρακτηριστικά που ξεχώρισε από μία προσωπικότητα του βεληνεκούς του Νίκου Καζαντζάκη : «Ο Καζαντζάκης έχει μια παγκοσμιότητα και αυτό είναι κάτι το οποίο πρέπει να το λάβουμε πολύ σοβαρά υπόψη», μου λέει ο κ. Χρυσικάκος και συνεχίζει «Πώς μπόρεσε αυτός ο άνθρωπος, ενώ μιλάει τόσο πολύ για τον τόπο του, την Κρήτη, την Ελλάδα, να καταφέρει να εμπνέει και να συνεγείρει ένα παγκόσμιο ενδιαφέρον. Μέσα από την έρευνα, λοιπόν, που έκανα, και συνεχίζω να κάνω, για να προσεγγίσω το φαινόμενο Νίκος Καζαντζάκης κατάλαβα ότι ο Καζαντζάκης δεν ήταν απλώς ένας συγγραφέας, αλλά ένας στοχαστής, ένας φιλόσοφος. Ένας άνθρωπος, ο οποίος μέχρι την τελευταία του πνοή αναζητεί, αναθεωρεί, ερευνά, αμφισβητεί και έτσι πηγαίνει παρακάτω», συμπληρώνει. 

Είναι σίγουρο ότι ο Τάκης Χρυσικάκος δεν φοβήθηκε τις δυσκολίες του έργου που θέλησε να φέρει εις πέρας, έπρεπε να ψυχογραφήσει τον Νίκο Καζαντζάκη, τους χαρακτήρες του έργου του, αλλά και τη γενικότερη φιλοσοφία του συγγραφέα και σημειώνει: «Μέσα στο έργο του βρίσκουμε και αντιφάσεις. Οι αντιφάσεις αυτές είναι φυσιολογικές διαφορετικές κατευθύνσεις ενός ανθρώπου, ο οποίος είναι διαρκώς σε αναζήτηση, σε έρευνα και αλλάζει πράγματα. Στο τελευταίο του έργο –το οποίο έγραψε τρεις φορές—την ‘Αναφορά στον Γκρέκο’, βλέπουμε ότι είναι πλέον πολύ κατασταλαγμένος» και συνεχίζει «Είναι πολύ κοντά –πάντα ήταν, αλλά εδώ περισσότερο– στον θεό, στην πίστη και οι απόψεις του είναι φιλτραρισμένες. Κάνει έναν απολογισμό. Μια πνευματική διαδρομή» και ο ηθοποιός πιστεύει απόλυτα ότι είναι μια διαδρομή πνευματική, αυτή που διέγραψε στην «Αναφορά στον Γκρέκο» ο Νίκος Καζαντζάκης, αλλά είναι και διαδρομή της ίδιας του της ζωής, με τις εμπειρίες του: «Αναφέρει πράγματα για τον πατέρα του. Βεβαίως έχει γράψει τον ‘Καπετάν Μιχάλη’, για να μπορέσει να ισορροπήσει τη σχέση που είχε με έναν πατέρα, ο οποίος τον απαξίωνε συνεχώς και να φτάσει στο σημείο να πει στην ‘Αναφορά στον Γκρέκο’, ότι τον αγάπησε μετά τον θάνατό του ενώ πριν ένιωθε έχθρα για εκείνον», παρατηρεί ο κ. Χρυσικάκος και συνεχίζει: «Μας μιλάει για τη λατρεία που είχε στη μάνα του, για τον πρώτο του έρωτα, όταν ήταν ακόμα πολύ μικρό παιδί. Το πρώτο του τραύμα και τον σπαραγμό του, όταν βρέθηκε στο νεκροταφείο και είδε το κρανίο αυτής της γυναίκας».

Στο θέατρο δεν κάνουμε διάλεξη
Ο Τάκης Χρυσικάκος μού επισημαίνει ότι μέσα από τον όγκο του βιβλίου «Αναφορά στον Γκρέκο» επέλεξε τα σημεία που, κατά τη γνώμη του, ήταν τα πιο θεατρικά, «Όταν βγαίνουμε στο θέατρο δεν κάνουμε σε καμία περίπτωση διάλεξη. Στο θέατρο λέμε μια ιστορία και μοιραζόμαστε συναισθήματα. Αυτό συμβαίνει ακόμα και όταν κάνουμε διδακτικό θέατρο» και μου δίνει το παράδειγμα του Μπρεχτ: «Το βλέπουμε πολύ καθαρά και στον Μπρεχτ, ο οποίος κάνει διδακτικό θέατρο και δανείζεται λαϊκούς μύθους. ‘Ο κύκλος με την κιμωλία’, για παράδειγμα. Ο Μπρεχτ παίρνει λαϊκούς μύθους και μέσα από αυτούς περνάει αυτά που θέλει να πει». Ο Τάκης Χρυσικάκος μου επισημαίνει ότι κατ’ αυτόν τον τρόπο κινήθηκε και ο ίδιος «Στηρίχτηκα σε συναισθηματικούς σταθμούς της ζωής του Καζαντζάκη και λιγότερο σε φιλοσοφικούς. Βεβαίως δεν θα μπορούσε να λείπει η αναφορά του στον Όμηρο, που είναι τεράστιο κομμάτι επιρροής στη ζωή του Καζαντζάκη. Στον απολογισμό του αυτόν επιστρέφει στον Ζορμπά. Ο θαυμασμός του γι’ αυτόν τον άντρα που ήταν εντελώς αντίθετος από τον ίδιο, και που ωστόσο θα ήθελε να ήταν σαν και αυτόν αλλά δεν τολμούσε, εκείνος ένας διανοούμενος να γίνει σαν τον «δράκο» ήταν το έναυσμα για να γράψει ένα τεράστιο κεφάλαιο στην απολογία της ζωής του».
Σε ποιον όμως αναφέρεται ο Νίκος Καζαντζάκης και γι’ αυτόν ο Τάκης Χρυσικάκος, σε θεατρικό κοινό; «Ο Καζαντζάκης διαλέγει να κάνει την αναφορά του με στρατιωτικό τρόπο στον στρατηγό παππού του, στον Θεοτοκόπουλο. Αυτό το κάνει, επειδή, όπως αναφέρει, είναι ο μόνος που μπορεί να τον νιώσει. Και το μόνο που ζητάει κάνοντας αυτή την αναφορά είναι να του δώσει την ευχή του ο Θεοτοκόπουλος. Και τελειώνοντας πηγαίνει πια να τον συναντήσει. Οδεύει στον θάνατό του», μου λέει ο κ. Χρυσικάκος.

Η παράσταση «Αναφορά στον Γκρέκο» παίζεται για 5η συνεχή χρονιά και ο Τάκης Χρυσικάκος συνεχίζει την έρευνά του. «Ψάχνομαι να δω τι είναι αυτό που πιθανόν μου λείπει, πώς θα γίνω πιο αφαιρετικός, πώς θα μπω πιο βαθιά στην ουσία, στο μεδούλι της προσωπικότητας αυτού του ανθρώπου» μου λέει και τονίζει «επειδή αγαπώ το θέατρο, όταν ο ηθοποιός δεν παίζει έναν ρόλο, αλλά γίνεται ο ρόλος, προσπαθώ, μέχρι τώρα και για όσες παραστάσεις έχουν απομείνει, να μπαίνω όλο και περισσότερο στην προσωπικότητα και στα συναισθήματα αυτού του ανθρώπου».

Αυτό που δικαιώνει τον ηθοποιό Τάκη Χρυσικάκο είναι όταν ο κόσμος του λέει ότι δεν είδαν τον Χρυσικάκο, αλλά τον Καζαντζάκη: «Στην Κρήτη ήταν πολύ συγκινητική η αντίδραση του κοινού, ήταν σοκαριστική. Όταν παίξαμε την παράσταση στο Ηράκλειο, στον τάφο του Καζαντζάκη, και στο τέλος έφευγα προς ένα τεράστιο δέντρο στο βάθος και υπήρχε γιγαντιαία η σκιά από έναν προβολέα, η οποία μίκραινε καθώς έφευγα, ο κόσμος βουρκωμένος μου έλεγε ότι ένιωσε πως ο ίδιος ο Καζαντζάκης είχε βγει από τον τάφο του και απομακρυνόταν...». Η τελευταία δε εμπειρία του στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο στη Θεσσαλονίκη ήταν άκρως συγκινητική, «Στο τέλος της παράστασης πρύτανης και αντιπρυτάνεις ήρθαν κοντά μου βουρκωμένοι και μου είπαν ότι πρώτη φορά σε εκδήλωση δεν ακουγόταν ούτε ψίθυρος από το κοινό, το οποίο ξεπέρασε τα χίλια άτομα» μου λέει.

«Ταυτίστηκα σε πολλά σημεία»
Ο Τάκης Χρυσικάκος ανακάλυψε, ενόσω μελετούσε τον Νίκο Καζαντζάκη, αλλά και κατά τη διάρκεια των πέντε χρόνων, πολλά κοινά στοιχεία με τον χαρακτήρα του και τονίζει: «Ταυτίστηκα όπως λέμε στη θεατρική γλώσσα. Πολλά από τα λόγια του Καζαντζάκη ανακάλυψα πως είναι και δικές μου σκέψεις. Ειλικρινά, όταν βγαίνω επάνω στη σκηνή και λέω αυτά τα πράγματα, δεν αισθάνομαι ούτε στο ελάχιστο ότι παίζω έναν ρόλο. Λέω τη δική μου υποκειμενική αλήθεια».


Η παράσταση είναι αποτέλεσμα μοναχικής δουλειάς
Ο Τάκης Χρυσικάκος, ένας ηθοποιός με σημαντική πορεία στα καλλιτεχνικά πράγματα και έχει ταχθεί στην ηθοποιία. Έχει δοκιμαστεί και στο θέατρο και στην τηλεόραση, άραγε αυτή η πορεία του τον βοήθησε στο να φέρει εις πέρας την παράσταση «Αναφορά στον Γκρέκο»; «Η πορεία στο θέατρο είναι μια μοναχική πορεία. Είναι καταπληκτικό ότι κανείς δεν στάθηκε δίπλα μου σε όλη αυτή την προσπάθεια. Όλα αυτά, τα πάντα, είναι αποτέλεσμα δικής μου, μοναχικής δουλειάς, χωρίς κανένας μα κανένας φορέας να βοηθήσει. Δεν το λέω με παράπονο, αλλά με περηφάνια. Είμαι περήφανος γιατί κατορθώνω το αδύνατο. Να η φράση του Καζαντζάκη: ‘Φτάσε όπου δεν μπορείς’. Κανείς δεν περίμενε, ούτε και εγώ, ότι αυτή η παράσταση θα αποκτούσε τόση δύναμη και θα μας καλούσαν παντού να την παρουσιάσουμε. Για παράδειγμα, πρόσφατα μιλούσα με ανθρώπους στη Νέα Υόρκη, αλλά έχει εκδηλωθεί ενδιαφέρον και από τη Μόσχα, ώστε να μεταβούμε εκεί για να παρουσιάσουμε την ‘Αναφορά στον Γκρέκο’. Εκφράζει δε και ένα παράπονο προς την ελληνική Πολιτεία, η οποία δεν στάθηκε αρωγός σε αυτή την προσπάθειά του, αλλά των Εκδόσεων: «Δυστυχώς η Πολιτεία είναι εχθρική σε όλα. Η πρότασή μας, τόσο εμού όσο και των εκδόσεων Καζαντζάκη, να προσφέρουμε δωρεάν αυτή την παράσταση για να μαγνητοσκοπηθεί και να διανεμηθεί στα σχολεία δεν γνωρίζω ούτε αν έφτασε στον αρμόδιο υπουργό Παιδείας. Καμία, ωστόσο, ανταπόκριση δεν είχαμε έως τώρα. Εμείς όμως συνεχίζουμε τον δικό μας ανήφορο για να φτάσουμε όπου δεν μπορούμε».

Πληροφορίες: «Αναφορά στον Γκρέκο», Παττίχειο Δημοτικό Θέατρο Λεμεσού, στις 8, 9, και 10 Ιανουαρίου 2019, σε μια ελεύθερη διασκευή και με την υποκριτική και σκηνοθετική σφραγίδα του Τάκη Χρυσικάκου. Πληροφορίες και προπώληση εισιτηρίων: Τηλ.: 25377277, www.pattihio.com.cy, www.soldoutticketbox.com

ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ

Θέατρο-Χορός: Τελευταία Ενημέρωση