Του Απόστολου Κουρουπάκη
Η θεατρική μεταφορά μέρους μιας ποιητικής συλλογής θεωρώ εξ αρχής ότι δεν είναι εύκολο πράγμα. Πρέπει να έχεις αποφασίσει ξεκάθαρα ποιον δρόμο θέλεις να ακολουθήσεις, να έχεις ζυγίσει μέσα σου τα λόγια του ποιητή και να έχεις μπει κατά το δυνατόν στην ψυχοσύνθεσή του. Το εγχείρημα γίνεται πιο εύκολο όταν το έργο προσφέρει στον τολμητία σκηνοθέτη ξεκάθαρους ρόλους και έννοιες. Όταν τα λόγια του ποιητή έχουν γίνει εικόνες και πρόσωπα καθώς αναγιγνώσκει κάποιος τη συλλογή. Όταν στο πρόσωπο ή στα πρόσωπα του έργου αναγνωρίζονται χαρακτηριστικά κοινά. Όταν λέω πιο εύκολο δεν σημαίνει χωρίς κόπο ή εμβάθυνση, απλώς ευκολότερα διαχειρίσιμη η προσπάθεια. Τα χίλια εμπόδια, συνήθως, τα βρίσκει κανείς σε αυτό που θεώρησε εύκολο, βέβαια…
Αυτή ήταν νομίζω και η περίπτωση της παράστασης «Αναγέλαστα: λογιών λογιών γεναίτζιες» από τις Παραπλεύρως Παραγωγές σε σκηνοθεσία Μαρίας Κυριάκου, μιας παράστασης βασισμένης στην ποιητική συλλογή «Αναγέλαστα, των γεναικών και των σκαλαπουντάρων» και συγκεκριμένα από την ενότητα «Λογιών Λογιών Γεναίτζες», της Στέλλας Βοσκαρίδου Οικονόμου.
Η Μαρία Κυριάκου συντόνισε εφτά γυναίκες με ακρίβεια ρολογιού, η Έλενα Κοτασβήλι τις τοποθέτησε σε μήτρες, τις ακινητοποίησε για να τις σμιλέψει η σκηνοθέτρια, και οι εφτά να γίνουν ένα. Το μερικόν είναι η πολοπάητη, η φάουσα, η αππωμένη, η αρκόπελλη, η πολλοπάητη, η πουρέκκα και η προκομμένη, το όλον είναι η γυναίκα και αν θέλετε να το προχωρήσουμε είναι ο άνθρωπος, που φέρει και εγγράφονται πάνω του δεκάδες χαρακτηριστικά.
Η κυπριακή διάλεκτος, στην οποία είναι γραμμένα τα ποιήματα, λειτούργησε ως καλός αγωγός, κάτι σαν ομφάλιος λώρος, από τη μήτρα στον κόσμο, στον θεατή. Ως μη φυσικός ομιλητής της κυπριακής διαλέκτου, αλλά καλός γνώστης της, συνδέθηκα κι εγώ, γέλασα με την πουρέκκα και την πολλοπάητη, σκέφτηκα με την αρκόπελλη και τη φάουσα. Είχε πολλά κωμικά στοιχεία και ο λόγος και οι εκφράσεις των ηθοποιών, αλλά ακούγοντας και κοιτάζοντας πίσω από τις λέξεις και τους μορφασμούς, γίνονται άλλες συνάψεις του νου.
Και οι επτά ήταν υπέροχες, Άντρια Ζένιου, Έλενα Καλλινίκου, Μαρία Καυκαρίδου, Μαρίνα Μακρή, Παντελίτσα Μαυρογιάννη, Λουκία Πιερίδη, Πολυξένη Σάββα, αυτοσαρκάστηκαν, συνομίλησαν, τσακώθηκαν και φώναξαν ότι είναι γυναίκες. Η Μαρία Κυριάκου δούλεψε τις εκφράσεις της καθεμιάς από τις επτά, θεωρώντας τες εξ αρχής φάουσες, αρκόπελλες, πουρέκκες, και εκείνες μπήκαν στο καλούπι τους για τα καλά και δεν ξέρω αν υποδύθηκαν ρόλους ή αν απλώς ήταν γυναίκες.
Η Στέλλα Βοσκαρίδου Οικονόμου αυτοσαρκάστηκε, δούλεψε τα κλισέ, δεν ενδιαφέρθηκε για την αντίθεση, η γυναίκα είναι δρακούνα και σπάταλη, και ο άντρας αυστηρός και κιμπάρης. Η Μαρία το σεβάστηκε και το αποτέλεσμα ήταν εξαιρετικό. Ποιητικός λόγος και θεατρικός λόγος αμιγώς κυπριακός, η διάλεκτος αξιοποιήθηκε ως ζωντανό πολιτισμικό εργαλείο, οι επτά ηθοποιοί καλουπώθηκαν, αλλά ταυτόχρονα εξωτερίκευαν, άδειαζαν, μετέφεραν τις ιδιότητες στον καθένα από εμάς, καλώντας μας να αναγνωρίσουμε χαρακτηριστικά σ’ εμάς ή στους γύρω μας.
Οι παραστάσεις συνεχίζονται στο Θέατρο Ένα στη Λεμεσό: 29, 30 Μαΐου & 4, 5, 6, 7 Ιουνίου.
