ΚΛΕΙΣΙΜΟ
Loading...
 

Είμαστε κοντά στη δημιουργία οργάνων για μεταμοσχεύσεις

Σε μερικές δεκαετίες η πρόοδος στις μεταμοσχεύσεις θα είναι τέτοια, που οι άνθρωποι θα χαρακτηρίζουν βάρβαρο αυτό που γίνεται σήμερα, σημειώνει o Ρόμπερτ Λέκλερ

Kathimerini.gr

Συνέντευξη στην ΤΑΣΟΥΛΑ ΕΠΤΑΚΟΙΛΗ

Η προγιαγιά του ήταν από τις πρώτες γυναίκες που σπούδασαν ιατρική στην πατρίδα του, τη Μεγάλη Βρετανία. Ο παππούς του ήταν χειρουργός, ο πατέρας του παθολόγος. Ο ίδιος προτίμησε την ανοσολογίανεφρολογία και σήμερα θεωρείται «γκουρού» των μεταμοσχεύσεων νεφρού διεθνώς. Ο σερ Ρόμπερτ Λέκλερ είναι καθηγητής και πρώτος αντιπρόεδρος της Ιατρικής Σχολής του φημισμένου λονδρέζικου King’s College, πρόεδρος της βρετανικής Ακαδημίας Ιατρικών Επιστημών και εκτελεστικός διευθυντής του King’s Health Partners. Ηρθε στην Αθήνα για να τελέσει τα εγκαίνια της European Vascular Anomalies Clinic, μιας σύγχρονης ιατρικής μονάδας που παρέχει εξειδικευμένες και ολοκληρωμένες υπηρεσίες για ασθενείς με αιμαγγειώματα και αγγειακές δυσπλασίες, και μίλησε στην «Κ» για τη δωρεά οργάνων, για τις μεταμοσχεύσεις και για τις μεγάλες προκλήσεις της ιατρικής στον συγκεκριμένο κλάδο.

– Ποια είναι η κατάσταση στο σύστημα μεταμοσχεύσεων της Μεγάλης Βρετανίας σήμερα;
– Ο ρυθμός προσφοράς οργάνων είναι σχετικά ικανοποιητικός αλλά όχι στα επίπεδα που θα έπρεπε να είναι. Σκεφθείτε ότι 4.500 άνθρωποι βρίσκονται στη λίστα αναμονής μόνο για μεταμόσχευση νεφρού. Η Ισπανία είναι η χώρα που έχει «βάλει τα γυαλιά» σε όλη την Ευρώπη, επιτυγχάνοντας εντυπωσιακά αποτελέσματα. Mόνο το 2017, οι Ισπανοί που έγιναν δωρητές οργάνων ή ιστών μετά θάνατον ανήλθαν σε 2.183. Αυτό μεταφράζεται σε 46,9 ανά εκατομμύριο κατοίκους και η χώρα τους τοποθετείται στην πρώτη θέση της σχετικής λίστας. Ακολουθεί η Κροατία με 39,5. Η επίδοση της Βρετανίας είναι 38.

– Πώς εξηγείται αυτό το ισπανικό «θαύμα»;
– Με το ότι η πολιτεία μερίμνησε εγκαίρως και έφτιαξε το υπόβαθρο που υποστηρίζει και διευκολύνει τη δωρεά οργάνων και τις μεταμοσχεύσεις. Τα ζητούμενα είναι δύο. Πρώτον, να υπάρχει το κατάλληλο δίκτυο ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των πολιτών, ώστε οι συγγενείς ενός ανθρώπου, για τον οποίο το τέλος είναι αναπόδραστο, να πειστούν να δωρίσουν τα όργανά του. Γιατί αν ο ασθενής δεν έχει προνοήσει, δεν είναι δηλαδή εγγεγραμμένος στο Εθνικό Μητρώο Δωρεάς Οργάνων και Ιστών, τον πρώτο και τελευταίο λόγο έχει η οικογένειά του. Και δεύτερον, να υπάρχουν οι αναγκαίες υποδομές στα νοσοκομεία, ώστε οι διαδικασίες να γίνονται με όσο το δυνατόν μεγαλύτερη ταχύτητα – κρίσιμη παράμετρος για την επιτυχία μιας μεταμόσχευσης.

– Εχει σημειώσει νίκες η ιατρική στον τομέα των μεταμοσχεύσεων τα τελευταία χρόνια;
– Πολλές. Τα φάρμακα, για παράδειγμα. Παλαιότερα, είχαμε στη διάθεσή μας τα στεροειδή, τα οποία προκαλούσαν σοβαρές παρενέργειες. Τα φάρμακα που χρησιμοποιούμε σήμερα είναι ισχυρότερα, κατά πολύ βελτιωμένα, στοχεύουν τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος που «ενοχοποιούνται» για την απόρριψη του μοσχεύματος. Ομως έχουμε πολύ δρόμο ακόμα μπροστά μας. Από τη μια υπάρχουν ακόμα παρενέργειες από τα φάρμακα: η ανοσοκαταστολή που προκαλούν κάνει τον οργανισμό ευάλωτο απέναντι στις λοιμώξεις και στον καρκίνο. Κι από την άλλη, το μεγάλο στοίχημα είναι η αντιμετώπιση της χρόνιας απόρριψης. Θα σας εξηγήσω τι εννοώ. Η πιθανή απόρριψη του μοσχεύματος χαρακτηρίζεται, ανάλογα με το πότε συμβαίνει, ως: υπεροξεία (σε μερικά λεπτά έως ώρες), οξεία (σε μέρες έως λίγες εβδομάδες), επιβραδυνόμενη οξεία (μετά τους 3 μήνες) και χρόνια (σε κάποια χρόνια). Αυτή τη στιγμή, ο μέγιστος χρόνος ζωής ενός μοσχεύματος από νεκρό δότη είναι δώδεκα χρόνια. Τι σημαίνει αυτό; Οτι ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι επιστρέφουν σε εμάς ζητώντας νέα μεταμόσχευση και ότι ποτέ δεν έχουμε αρκετό απόθεμα σε όργανα για να καλύψουμε όλους αυτούς τους ασθενείς.

– Στα βρετανικά μίντια συζητήθηκε πολύ μια συνέντευξή σας στην οποία χαρακτηρίσατε βάρβαρο το να κόβονται κομμάτια από έναν άνθρωπο για να χρησιμοποιηθούν σε κάποιον άλλο...
– Παρεξηγήθηκε η δήλωσή μου αυτή. Το είπα, δεν το αρνούμαι, αλλά μιλώντας για το μέλλον. Εννοούσα ότι σε μερικές δεκαετίες, η πρόοδος της επιστήμης στον τομέα των μεταμοσχεύσεων θα είναι τόσο μεγάλη, που οι άνθρωποι, αναφερόμενοι στο παρελθόν, θα χαρακτηρίζουν βάρβαρο αυτό που γίνεται σήμερα.

– Τι θα έχει αλλάξει, δηλαδή;
– Είμαι πολύ αισιόδοξος. Κατ’ αρχάς, η ιατρική πιθανότατα θα έχει στη διάθεσή της ανθρώπινα όργανα δημιουργημένα από δικά μας βλαστοκύτταρα ex vivo (στο εργαστήριο) και δεν αποκλείεται να έχει βρει τον τρόπο να ενεργοποιεί τους ιστούς μας, ώστε να αναγεννώνται in vivo (στο σώμα μας). Δείτε τι συμβαίνει με το ψάρι-ζέβρα. Αν υποστεί κάποια καρδιακή βλάβη, αυτό το είδος ψαριού μπορεί, μόνο του, να δημιουργήσει νέο καρδιακό ιστό – περίπου όπως συμβαίνει με το ανθρώπινο συκώτι. Εχει δηλαδή μια θαυμαστή ικανότητα αυτοΐασης. Η μελέτη των μηχανισμών με τους οποίους επιτυγχάνεται αυτό ίσως μας δώσει συμπεράσματα πολύτιμα για την αναγεννητική ιατρική.

– Μια και την αναφέρατε, ποιες είναι οι μεγαλύτερες προκλήσεις για την αναγεννητική ιατρική;
– Ο εγκέφαλος. Αυτή είναι η μεγάλη πρόκληση του μέλλοντος. Να αντιμετωπίσουμε παθήσεις όπως το Πάρκινσον. Γιατί το άλλο κομμάτι της αναγεννητικής ιατρικής, που αφορά βλάβες αρθρώσεων και μυϊκές παθήσεις, είναι το σχετικά εύκολο.

– Η τεχνολογία τρισδιάστατης εκτύπωσης είναι κομμάτι αυτού του μέλλοντος και με ποιον τρόπο;
– Φυσικά. Θα σας το πω απλά. Για να φτιάξεις ένα κτίριο, χρειάζεσαι σκαλωσιά. Για να δημιουργήσεις ένα ανθρώπινο όργανο στο εργαστήριο, χρειάζεσαι επίσης ένα είδος σκαλωσιάς, ένα καλούπι. Αυτό μας προσφέρει η τεχνολογία τρισδιάστατης εκτύπωσης.

– Τι θα συμβουλεύατε, κ. Λέκλερ, έναν φοιτητή ιατρικής που ονειρεύεται μια καριέρα όπως η δική σας;
– Να είναι θαρραλέος και τολμηρός και να αδράξει τις ευκαιρίες που θα του προκύψουν. Αυτό έκανα εγώ.

– Να σας ζητήσω και ένα σχόλιο για το Brexit;
– Η ακαδημαϊκή κοινότητα στη Βρετανία, στη συντριπτική πλειονότητα της, ήταν εξαρχής εντελώς αντίθετη με το Brexit. Πιστεύουμε ότι θα πλήξει καίρια την επιστημονική έρευνα στη χώρα μας, θα μας κρατήσει πίσω. Σκεφθείτε ότι το 30% των καθηγητών στα μεγάλα πανεπιστήμιά μας και το 40% των διδακτορικών φοιτητών μας προέρχονται από άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Ευελπιστώ λοιπόν, μολονότι αυτή την περίοδο βιώνουμε μια κατάσταση απόλυτης σύγχυσης, ότι θα μείνουμε στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Προσωπικά, ανέκαθεν αισθανόμουν, αισθάνομαι και θα συνεχίσω να αισθάνομαι Ευρωπαίος.

Στους ουραγούς της Ευρώπης η Ελλάδα

Αν η Ισπανία μπορεί, δικαίως, να υπερηφανεύεται για το «θαύμα» που έχει επιτύχει στη δωρεά οργάνων και στις μεταμοσχεύσεις, φιγουράροντας στην πρώτη θέση της σχετικής λίστας για την Ευρώπη, η χώρα μας βρίσκεται στον αντίποδα – με δείκτη δωρεάς οργάνων (ο οποίος μετράει τους δότες ανά εκατομμύριο πληθυσμού) 6,1 το 2017 και 4,1 το 2018. Στην ευρωπαϊκή κατάταξη η Ελλάδα είναι σχεδόν ουραγός, πάνω από τη Ρουμανία και κάτω από χώρες όπως οι Βουλγαρία, Εσθονία και Πολωνία. Και στη διεθνή κατάταξη βλέπει την... πλάτη χωρών όπως η Κολομβία, το Εκουαδόρ και το Ιράν.

Τα επικαιροποιημένα στοιχεία του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων (ΕΟΜ) δείχνουν ότι μόλις 103 μεταμοσχεύσεις πραγματοποιήθηκαν πέρυσι από πτωματικούς, όπως λέγονται, δότες και άλλες 69 από ζώντες δωρητές νεφρού – από τους συμπολίτες μας, δηλαδή, που αποφάσισαν να δώσουν τον ένα τους νεφρό για να σώσουν κάποιον δικό τους άνθρωπο. Ζοφερό το σκηνικό. Από τη μια, οι υπό διάλυση δημόσιες δομές υγείας. Κι από την άλλη, το γεγονός ότι η δωρεά οργάνων δυστυχώς δεν είναι στην κουλτούρα των Ελλήνων. Σύμφωνα πάντα με τα στοιχεία του ΕΟΜ, περισσότεροι από τους μισούς (52%) συγγενείς δυνητικά δοτών οργάνων (δηλαδή εγκεφαλικά νεκρών) αρνούνται να δωρίσουν όργανά τους, όταν σε άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης, όπως στην Ισπανία και στην Πορτογαλία, το αντίστοιχο ποσοστό μετά βίας φτάνει το 20%. Πίσω από τους αριθμούς και τα στατιστικά δεδομένα, όμως, υπάρχει η αγωνία χιλιάδων ασθενών και των οικογενειών τους. Γιατί οι λίστες αναμονής ολοένα και μεγαλώνουν: 1.235 Ελληνες αναμένουν αυτή τη στιγμή νεφρικό, 154 ηπατικό και 40 καρδιακό μόσχευμα.

Ειδικά για μια μεταμόσχευση νεφρού, οι νεφροπαθείς χρειάζεται να περιμένουν έως και δέκα χρόνια, μένοντας, μοιραία, εγκλωβισμένοι στο μαρτύριο της αιμοκάθαρσης – πολύ συχνά σε ιδιωτικά νοσοκομεία... Δεν είναι τυχαίο ότι την τελευταία πενταετία 300 ασθενείς ταξίδεψαν στο εξωτερικό, ώστε να υποβληθούν σε μεταμόσχευση σε εξειδικευμένα κέντρα.

ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ

Άλλα άρθρα συγγραφέα

Kathimerini.gr

Υγεία: Τελευταία Ενημέρωση

Το ποσοστό καρδιοπάθειας έχει ελαττωθεί κατά την τελευταία δεκαετία, αλλά μπορεί να μεταβληθεί εξαιτίας της ολοένα και ...
 |  ΥΓΕΙΑ
X