Από τις 30 Σεπτεμβρίου του 2019 και κάθε δέκα ημέρες μέχρι σήμερα η Κύπρος θρηνεί τουλάχιστον ένα νεκρό από τροχαίο ατύχημα. Το μακάβριο κοντέρ δεν μηδενίζει ποτέ. Δεν αλλάζει κάτι επειδή τελείωσε η χρονιά, έγινε η σούμα και ξεκίνησε μια νέα διαδικασία καταγραφής για τους επόμενους δώδεκα μήνες. Τα θανατηφόρα τροχαία είναι μέρος της καθημερινής πραγματικότητας. Τόσο πολύ, που πλέον δεν προκαλούν καμία εντύπωση στην κοινωνία που συνεχίζει να παίζει την ζωή της κορόνα γράμματα στους δρόμους.
Είναι αξιοσημείωτη η συμπεριφορά των οδηγών και των υπολοίπων χρηστών του οδικού δικτύου μετά από μια περίοδο τεσσάρων σχεδόν μηνών από το τέλος Σεπτεμβρίου κατά την οποία χάθηκαν 25 ζωές στην άσφαλτο. Δεν μπορεί, κάτι θα γίνεται με τον πιο λανθασμένο τρόπο για να μην παρατηρείται καμία απολύτως βελτίωση και διόρθωση σε αυτή την προκλητικά επικίνδυνη στάση των πολιτών.
Αυτά που πάσχουν και δεν φαίνεται να διορθώνονται αλλά αντιθέτως να χειροτερεύουν, είναι η ενημέρωση, η εκπαίδευση και η προσπάθεια ευαισθητοποίησης του κοινού από τις αρμόδιες υπηρεσίες. Σημαντικοί πολυδιάστατοι παράγοντες που αφορούν ομάδες ατόμων με διαφορετικές ηλικίες και χαρακτηριστικά. Η προσπάθεια για σωστή ενημέρωση και εκπαίδευση στην οδική ασφάλεια απαιτεί εξειδικευμένες τεχνικές και πρακτικές από έμπειρα άτομα με συγκεκριμένες γνώσεις και πολλή διάθεση για δουλειά. Απαιτεί μακροχρόνιο στρατηγικό σχεδιασμό με συγκεκριμένους στόχους σε προκαθορισμένα χρονικά διαστήματα. Και αν με διάθεση επιείκειας και αποφυγής μηδενισμού της προσπάθειας που θεωρητικά βρίσκεται σε εξέλιξη, γίνει αποδεκτό ότι οι μαθητές και στρατιώτες, γίνονται δέκτες μιας ελάχιστης ενημέρωσης (όχι εκπαίδευσης ή επιμόρφωσης) μια φορά τον χρόνο με μια σύντομη παρουσίαση, για τις υπόλοιπες ηλικίες ενημέρωση, εκπαίδευση και επιμόρφωση στην οδική ασφάλεια είναι έννοιες άγνωστες.
Η ενημέρωση το κοινού εστιάζεται σε ανούσια παλιομοδίτικα σποτάκια και ατάκες στην τηλεόραση ή τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης αραιά και που, και σε πανομοιότυπες παρουσίες εκπροσώπων της Αστυνομίας σε μεσημεριανές εκπομπές. Εκεί όπου λέγονται τα ίδια και τα ίδια με απώτερο σκοπό την μετακύληση ευθυνών μεταξύ των αρμοδίων υπηρεσιών και εν τέλει στους πολίτες και τα θύματα. Σε ζωντανή μετάδοση ακούγονται προσωπικές εκτιμήσεις και αφήνονται υπονοούμενα για τις αιτίες που κόστισαν τη ζωή σε ανθρώπους, των οποίων δεν έχουν προλάβει να γίνουν καν οι κηδείες ή να ολοκληρωθεί η διερεύνηση και να βγουν τα αποτελέσματα των τοξικολογικών εξετάσεων. Χωρίς αιδώ η αποκλειστική ευθύνη ρίχνεται στα θύματα που δεν μπορούν φυσικά να υπερασπιστούν τον εαυτό τους. Σε τέτοιες εμφανίσεις-μονολόγους γίνονται επίσης οι ίδιες και απαράλλακτες κλισέ εκκλήσεις για σεβασμό στο νόμο, δημιουργία οδικής συνείδησης (αλήθεια πιστεύει κανείς ότι δημιουργείται αυτόματα;) και πολλά άλλα φαιδρά. Λόγια που ο κόσμος κουράστηκε να ακούει και δεν δίνει καμία σημασία. Ποτέ δεν έδινε εξάλλου και αυτό είναι ολοφάνερο από την καθημερινή κατάσταση στους δρόμους και φυσικά τους εκατοντάδες νεκρούς και χιλιάδες σοβαρά τραυματίες των τελευταίων χρόνων.
Η δημιουργία οδικής κουλτούρας σε ένα λαό χρειάζεται πολλά χρόνια για να επιτευχθεί. Πρέπει οι επόμενες γενιές οδηγών να ξεκινήσουν να λαμβάνουν συστηματική εκπαίδευση στην οδική ασφάλεια από μικρή ηλικία και να φτάσουν ανεπηρέαστες στην ηλικία που θα είναι ενεργοί χρήστες του οδικού δικτύου. Το να φτάσουν όμως τα παιδιά του σήμερα να γίνουν οι σωστοί οδηγοί του αύριο είναι δύσκολο. Γιατί στο παιχνίδι μπαίνουν οι γονείς. Οι σημερινοί προβληματικοί οδηγοί και χρήστες του οδικού δικτύου που αποτελούν το κύριο παράδειγμα προς μίμηση για τα παιδιά. Αυτοί που αγνοούν ή δεν γνωρίζουν τα βασικά για την οδική ασφάλεια, γιατί πολύ απλά δεν τα διδάχθηκαν ποτέ σωστά, θα δυσκολεύουν κάθε προσπάθεια που θα στοχεύει μόνο στα παιδιά.
Αυτοί ακριβώς οι οδηγοί του σήμερα, πρέπει να είναι ο στόχος καινούργιων και διαφορετικών προσπαθειών ενημέρωσης και εκπαίδευσης του κοινού. Υπάρχουν πάμπολλα παραδείγματα πετυχημένων στρατηγικών από άλλες χώρες που μπορούν να μελετηθούν προσεκτικά και να επιλεγούν οι πρακτικές που είναι εφαρμόσιμες στην Κύπρο. Υπάρχουν δεκάδες σεμινάρια και συνέδρια κάθε χρόνο για την εκπαίδευση μελών της Αστυνομίας και των σχετικών κρατικών υπηρεσιών για να αναλάβουν την ευθύνη της ενημέρωσης και της εκπαίδευσης.
Αυτά που φαίνεται ξεκάθαρα ότι δεν υπάρχουν, είναι η αυτοκριτική και η αναγνώριση της αποτυχίας, αλλά και η διάθεση για να ανοίξουν μυαλά και αυτιά έτσι ώστε δεχτούν νέες ιδέες, προτάσεις και βοήθεια από επιστήμονες και εμπειρογνώμονες από την Κύπρο και το εξωτερικό. Μόνο έτσι θα μπορέσει να γίνει μια καλή αρχή και να μπουν οι βάσεις για το μέλλον.
