Του Απόστολου Τομαρά
Η πέμπτη Σύνοδος Κορυφής την ηγετών Κύπρου, Ελλάδας και Αιγύπτου στη Λευκωσία πέρα από την επιβεβαίωση των ισχυρών δεσμών φιλίας και συνεργασίας των τριών χωρών έχει όλα τα εχέγγυα να αποτελέσει σταθμό στην περιφερειακή συνεργασία. Οι ηγέτες Κύπρου, Ελλάδας και Αιγύπτου έβαλαν στο τραπέζι και αποφάσισαν ήδη, σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», την μετεξέλιξη του μοντέλου των τριμερών συνεργασιών με την προσθήκη και άλλων χωρών της περιοχής, εξέλιξη που έρχεται να επιβεβαιώσει πληροφορίες που υπήρχαν το προηγούμενο διάστημα.
Το ενδεχόμενο μετατροπής της τριμερούς συνεργασίας σε τετραμερή ή και πενταμερή αποκάλυψε ο πρωθυπουργός της Ελλάδας Αλέξης Τσίπρας, κλείνοντας την ομιλία του μετά το πέρας των επαφών στο Προεδρικό Μέγαρο. Ο Έλληνας πρωθυπουργός, ανακοινώνοντας ότι η 6η τριμερής Σύνοδος θα πραγματοποιηθεί στην Κρήτη, με νόημα άφησε να φανεί ότι οι τρεις χώρες εξετάζουν την προοπτική ενδυνάμωσης του πλέγματος συνεργασίας με τη συμμετοχή και άλλων κρατών της περιοχής. Συγκεκριμένα, ο κ. Τσίπρας εξέφρασε την ευχή όπως στην Κρήτη η τριμερής να είναι σε θέση να υποδεχθεί και άλλες χώρες. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», η Ιταλία θα είναι το νέο μέλος με την τριμερή να μετατρέπεται σε τετραμερή Κύπρου-Ελλάδας-Αιγύπτου και Ιταλίας.
Εξέλιξη που επιβεβαιώνει το έντονο ενδιαφέρον που επιδεικνύεται τελευταία από ιταλικής πλευράς για τα ενεργειακά της περιοχής με τη συμμετοχή ήδη της χώρας σε επίπεδο υπουργών στη τριμερή Κύπρου-Ελλάδας-Ισραήλ. Πληροφορίες που υπάρχουν δείχνουν ότι υφίστανται σοβαρές προοπτικές για συμμετοχή και χωρών της περιοχής στις τριμερείς συνεργασίες που ήδη υπάρχουν. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», η συμμετοχή της Ιταλίας ήταν προγραμματισμένο να ανακοινωθεί στην τριμερή της Λευκωσίας με την παρουσία του Ιταλού πρωθυπουργού Πάολο Τζετιλόνι ο οποίος ανέβαλε την επίσκεψη λόγω κωλύματος.
Η Διακήρυξη της Λευκωσίας
Μετά το πέρας των διαβουλεύσεων οι τρεις χώρες υπέγραψαν πρωτόκολλο συνεργασίας στον τουρισμό της κρουαζιέρας, με την «Διακήρυξη της Λευκωσίας» που υιοθετήθηκε να αποτελεί σημείο αναφοράς για τις προτεραιότητες των τριών χωρών σε όλους τους τομείς της τριμερούς συνεργασίας, ως απότοκο του μεταξύ τους διαλόγου. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ανέδειξε την εμπλοκή του ιδιωτικού τομέα στα ενεργειακά με σημαντικές πρωτοβουλίες που θα ενισχύσουν, όπως είπε, περαιτέρω τους ενεργειακούς σχεδιασμούς Ελλάδας-Αιγύπτου-Κυπριακής Δημοκρατίας. Άλλα θέματα που απασχόλησαν την τριμερή Σύνοδο ήταν οι διαστάσεις που λαμβάνει το φαινόμενο των μεταναστευτικών ροών με την διαπίστωση για ουσιαστική εμπλοκή της ΕΕ.
Η τριμερής συνεργασία έχει διευρυνθεί και στον τομέα της πληροφορικής και των επικοινωνιών με την έναρξη της Λειτουργίας Δικτύου Καινοτομίας, που άπτεται της συνεργασίας των τριών χωρών στον τομέα των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών που έγινε μετά το πέρας της τριμερούς σε ζωντανή σύνδεση με την Αίγυπτο. Στα θέματα περιβάλλοντος ανακοινώθηκε η πραγματοποίηση στη Λευκωσία το 2018 επιχειρηματικού φόρουμ στη διαχείριση αποβλήτων. Σημαντικές αποφάσεις λήφθηκαν και για θέματα αποδήμων με τον Πρόεδρο Σίσι να ανακοινώνει την πρόθεση της Αιγύπτου να οργανώσει μέσα στον Ιανουάριο του 2018 συναπάντημα Ελλαδιτών και Κυπρίων της Αιγύπτου με δυνατότητα να επισκεφθούν για μια εβδομάδα τα μέρη που ζούσαν. Οι τρεις χώρες ασχολήθηκαν και με τα περιφερειακά θέματα, όπως αυτό του Λιβάνου, της Συρίας αλλά και το Παλαιστινιακό. Στο Κυπριακό, Τσίπρας και Σίσι εξέφρασαν την υποστήριξή τους στις προσπάθειες επίλυσης του πολιτικού προβλήματος.
Διμερείς σχέσεις
Σχεδόν τέσσερα χρόνια μετά την σύναψη των τριμερών συναντήσεων η επίσημη επίσκεψη του Άλ Σίσι στη Λευκωσία κατέδειξε ότι οι σχέσεις Κύπρου - Αιγύπτου επεκτείνονται πέραν των ενεργειακών. Κάτι που αναδείχθηκε από τους δυο ηγέτες μετά το πέρας των διμερών επαφών στο Προεδρικό αλλά και από το Κυπριακό-Αιγυπτιακό επιχειρηματικό φόρουμ στο οποίο έδωσαν το «παρών» τους οι Νίκος Αναστασιάδης και Άλ Σίσι. Κοινή παραδοχή είναι ότι οι σχέσεις Λευκωσίας – Καΐρου βρίσκονται στο καλύτερο σημείο χωρίς να αποτελεί υπερβολή ότι Κύπρος και Αίγυπτος έχουν πετύχει την δημιουργία ενός ισχυρού άξονα με οικονομικά και κυρίως γεωστρατηγικά οφέλη και για τις δυο χώρες.
Όπως διαφάνηκε από την επίσημη επίσκεψη του Προέδρου της Αιγύπτου Αλ Σίσι και τις επαφές σε αναβαθμισμένο κυβερνητικό επίπεδο, τα ενεργειακά συνεχίζουν να αποτελούν τη προμετωπίδα, ωστόσο οι Κύπρο-Αιγυπτιακές σχέσεις έχουν τις καλύτερες προοπτικές να επεκταθούν και σε άλλους ζωτικούς τομείς. Με 38 συμφωνίες οι δυο χώρες έχουν χτίσει ένα ισχυρό συμβατικό πλαίσιο για την αποφυγή διπλής φορολογίας, τον τουρισμό, την επιστήμη, την ανώτατη εκπαίδευση, τη ναυτιλία, την υγεία και τη γεωργία.
Επενδυτικό κάλεσμα
Ενώπιον του επιχειρηματικού κόσμου και από τις δυο χώρες οι Αναστασιάδης και Σίσι απηύθυναν έκκληση να συμβάλουν στην σύσφιξη των επιχειρηματικών δεσμών σε τομείς πέρα από την ενέργεια. Ο Νίκος Αναστασιάδης υπέδειξε τις τεράστιες προοπτικές που υπάρχουν στο τουρισμό, το εμπόριο αλλά και στον τομέα των κατασκευών. Από την πλευρά του, ο Αιγύπτιος Πρόεδρος, απευθυνόμενος σε Κύπριους επιχειρηματίες, αφού παρέθεσε τα μεγέθη της αιγυπτιακής οικονομίας, υπέδειξε με νόημα πως η Αίγυπτος είναι μια υποσχόμενη αγορά, πύλη στη Μέση Ανατολή και τον αραβικό κόσμο. Τόσο ο Νίκος Αναστασιάδης όσο και ο Άλ Σίσι έδωσαν ιδιαίτερη έμφαση στο φιλικό επενδυτικό περιβάλλον που έχει δημιουργηθεί στις δυο χώρες, διαβεβαιώνοντας τους επιχειρηματίες ότι θα βρουν στήριξη στις όποιες προσπάθειές τους για επενδύσεις.
«Πίεση» για αγωγό
Η διήμερη σύναξη στη Λευκωσία ξεκίνησε με τους καλύτερους οιωνούς για το εμπορικό κομμάτι των κυπριακών κοιτασμάτων Φυσικού Αερίου (ΦΑ). Από τις διμερείς επαφές μια από τις σημαντικές αποφάσεις που λήφθηκαν ήταν η έναρξη διαβουλεύσεων στις 21 Δεκεμβρίου, οι οποίες θα έχουν ως στόχο την υπογραφή διακρατικής συμφωνίας για απευθείας αγωγό ΦΑ από το κοίτασμα «Αφροδίτη» προς την Αίγυπτο και τα εκεί δυο τερματικά υγροποίησης. Μια απόφαση που βάζει «πίεση» προκειμένου να υπάρξει επενδυτικό ενδιαφέρον για κατασκευή του αγωγού. Στο συγκεκριμένο κομμάτι και οι δυο πλευρές εμφανίζονται ικανοποιημένες με τη Λευκωσία να εκτιμά ότι δημιουργείται ένα θετικό περιβάλλον που θα σπρώξει το ευρύτερο εμπορικό κομμάτι του κοιτάσματος «Αφροδίτη», το δε Κάιρο να θέτει τις βάσεις ώστε τα κοιτάσματα της περιοχής να διοχετευθούν προς τα δυο τερματικά υγροποίησης τα οποία υπολειτουργούν. Εξέλιξη που φαίνεται να ικανοποιεί τις ευρύτερες φιλοδοξίες της γειτονικής χώρας να καταστεί ενεργειακό κέντρο της περιοχής.
Παράσημα και Μνημόνια
Στις διμερείς επαφές από κυπριακής πλευράς συμμετείχαν έξι Υπουργοί (Οικονομίας, Ενέργειας, Μεταφορών, Δικαιοσύνης, Υγείας, Άμυνας και Γεωργίας) και από αιγυπτιακής τέσσερις. Στις επαφές τέθηκε πρόταση και να πυκνώσουν οι επαφές των δυο πλευρών με την πραγματοποίηση κάθε εξάμηνο. Στην παρουσία των δυο ηγετών υπεγράφησαν δυο μνημόνια συναντίληψης και ένα πρόγραμμα συνεργασίας:
-Μνημόνιο Συναντίληψης μεταξύ των Υπουργείων Υγείας των δύο χωρών σε θέματα Δημόσιας Υγείας και Ιατρικής Επιστήμης.
-Μνημόνιο Συναντίληψης μεταξύ των Κυβερνήσεων των δύο χωρών στους τομείς της Επιχειρηματικότητας, της Πληροφορικής και της Τεχνολογίας των Επικοινωνιών.
-Πρόγραμμα συνεργασίας μεταξύ του Υπουργείου Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης και του Υπουργείου Εσωτερικών της Αιγύπτου σε Θέματα Ασφάλειας για τα έτη 2018-2019.
Πριν τις υπογραφές ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας τίμησε τον Πρόεδρο της Αιγύπτου με το Μέγα Περιδέραιο του Τάγματος του Μακαρίου Γ’, ενώ ο Πρόεδρος Σίσι απένειμε στον Πρόεδρο Αναστασιάδη το Παράσημο του Νείλου.
Κινητικότητα στα ενεργειακά
Πέρα από την σημαντική συμφωνία για τον αγωγό ο τελευταίος μήνας του 2017 χαρακτηρίζεται από έντονη κινητικότητα στα ενεργειακά. Η αρχή θα γίνει με την παρουσία στη Λευκωσία μεγάλων πετρελαϊκών εταιρειών για επαφές που αφορούν την έρευνα, αλλά και εκμετάλλευση των αποθεμάτων στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της Κυπριακής Δημοκρατίας. Τη σκυτάλη θα πάρει η δεύτερη τετραμερής σε επίπεδο Υπουργών μεταξύ Κύπρου-Ελλάδας-Ισραήλ και Ιταλίας. Κατά την σύναξη αναμένεται να υπογραφεί μνημόνιο συνεργασίας για την κατασκευή του αγωγού East Med με την Κύπρο να προωθεί και εδώ την υπογραφή διακρατικής συμφωνίας μεταξύ των τεσσάρων χωρών.
