Της Μαρίνας Οικονομίδου
Ο Αβέρωφ Νεοφύτου βρίσκεται και επίσημα πλέον στη νέα και δεύτερη θητεία στο πηδάλιο του Δημοκρατικού Συναγερμού, χωρίς να έχει ανθυποψήφιο ή επίσημη αμφισβήτηση από οποιοδήποτε στέλεχος. Με τα δύσκολα χρόνια – όπως όλα δείχνουν – να απομακρύνονται, αποτελεί για τον ίδιο στοίχημα την τρέχουσα πενταετία να κτίσει εκείνο το προφίλ που θα τον μετατρέψει από κομματάρχη σε ηγέτη. Τι προφίλ όμως επιδιώκει να κτίσει ο συναγερμικός πρόεδρος και ποια βήματα θα ακολουθήσει αν θέλει νομοτελειακά – όπως και οι πλείστοι πολιτικοί αρχηγοί – να μετακινηθεί την επόμενη πενταετία, από την Πινδάρου στον Λόφο του Προεδρικού;
Η μετάβαση
Στις 23 Ιουλίου 1974, εξαιτίας του πραξικοπήματος και της εισβολής, ο Γλαύκος Κληρίδης είχε αναλάβει προσωρινά καθήκοντα Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας, όπως προνοούσε το Σύνταγμα. Αν και κάποιοι επέκριναν το γεγονός ότι ορκίστηκε μπροστά στον Γεννάδιο, πολλοί ήταν εκείνοι που θεώρησαν πως η τότε πράξη του ενίσχυσε το πολιτικό του βάρος. Καθόλου τυχαία και η αναφορά της Δεξιάς παράταξης, από τότε μέχρι σήμερα, πως ο Γλαύκος Κληρίδης ανέλαβε χάος και παρέδωσε κράτος, έχοντας μάλιστα προσωπικό πολιτικό κόστος. Το ίδιο και ο Νίκος Αναστασιάδης όταν το 2004, πήρε την απόφαση να στηρίξει το Σχέδιο Ανάν, είχε αρχίσει να κτίζει το δικό του ηγετικό προφίλ, μετατρεπόμενος αργά και σταθερά από θερμόαιμο κομματάρχη σε ηγέτη. Αψήφησε τις επικρίσεις που δεχόταν από το πατριωτικό ακροατήριο του ΔΗΣΥ για προδοσία, αλλά και την εσωστρέφεια η οποία θα επακολουθούσε στο κόμμα. Αυτό με τη συγκυρία της διακυβέρνησης Χριστόφια συνετέλεσε ώστε ο Νίκος Αναστασιάδης να ανέλθει στο ανώτατο αξίωμα. Ποια πολιτική εξέλιξη θα είναι εκείνη που θα αναγάγει τον Αβέρωφ Νεοφύτου από πολιτικό αρχηγό σε ηγέτη που ενδεχομένως να διεκδικήσει τον προεδρικό θώκο;
Από την Αργάκα στα τζάκια
Όταν ο Αβέρωφ Νεοφύτου βρέθηκε στη θέση του αναπληρωτή προέδρου, θεωρείτο από πολλούς ως ο ιδανικός δεύτερος τη τάξει, ο οποίος μπορούσε να καλύψει κενά και παραλήψεις του προέδρου. Καθόλου τυχαίο το ότι ο εξ Αργάκας ορμώμενος πολιτικός, είχε διεκδικήσει εκλογή του στη Λευκωσία και είχε καταφέρει να εκλεγεί πρώτος (τη δεύτερη φορά καθώς την πρώτη τον προσπέρασε ο Χρίστος Στυλιανίδης) καταδεικνύοντας ότι είχε αποδοχή ακόμη και στα κλειστά τζάκια της πρωτεύουσας. Στα τζάκια που, όπως τον κατηγορούν κάποιοι, κινείται πολύ πιο συχνά και πολύ πιο άνετα παρά σε σωματεία και συλλόγους όπου βρίσκεται η υπόλοιπη συναγερμική βάση. Άλλο όμως δεύτερος τη τάξει και άλλο στην ηγεσία λένε πολλοί πολιτικοί κύκλοι. Όπως και ο Νίκος Αναστασιάδης όταν εξελέγη πρόεδρος του ΔΗΣΥ, έτσι και ο Αβέρωφ Νεοφύτου θα έπρεπε να αντιμετωπίσει τη σκιά του προκατόχου του να πλανάται στην Πινδάρου. Με αυτή τη σκιώδη παρουσία του Νίκου Αναστασιάδη να πλανάται πέριξ της Πινδάρου ο Αβέρωφ Νεοφύτου είχε παράλληλα να αντιμετωπίσει μία σειρά κρίσιμων ζητημάτων, που στην ουσία δεν του επέτρεπαν να διαμορφώσει τη δική του εποχή μέσα στον Συναγερμό αλλά να συνεχίσει να παίζει το δεύτερο βιολί, σε εξέχοντα όμως ρόλο. Να διατηρήσει ενωμένο το κόμμα του σε μία κρίσιμη μνημονιακή περίοδο, να πετύχει τις κατάλληλες πλειοψηφίες στη βουλή που θα επέτρεπαν στην κυβέρνησή του να περάσει πολιτικές της αλλά και να διαχειριστεί τις εξελίξεις στο Κυπριακό.
Οι αστοχίες
Οι εξελίξεις σε οικονομία αλλά και Κυπριακό, θεωρήθηκαν από πολλούς ως η κατάλληλη ευκαιρία να στήσει το προφίλ που ήθελε. Τον βοήθησαν όμως; Μία σειρά λανθασμένων κινήσεων θεωρήθηκαν από πολιτικούς αναλυτές ότι τον έκαναν να χάσει την ευκαιρία ώστε να καταστεί statesman. Για πολλούς για παράδειγμα θεωρείται πως έχασε την ιδανική ευκαιρία να καταστεί ηγέτης όταν επέλεξε την αποχή του κόμματός του στο πρώτο κούρεμα. Στη συνέχεια, ωστόσο, προσπάθησε να κάνει διορθωτικές κινήσεις στο παρασκήνιο, ψάχνοντας τη χρυσή τομή με τα κόμματα του ενδιάμεσου χώρου. Οι προεκλογικές αντιπαραθέσεις με οργανωμένα σύνολα, όπως οι νοσηλευτές, προκάλεσαν έντονες αντιδράσεις, ενώ οι χειρισμοί του ψηφοδελτίου του ΔΗΣΥ έθεσαν λίγο πριν από τις βουλευτικές απέναντί του και τους πιο προοδευτικούς των οποίων την άποψη μετρά πολύ. Και στο Κυπριακό προσπάθησε να λειτουργήσει εν πολλοίς ως γέφυρα κάνοντας τολμηρά βήματα, έστω κι αν το 2004, ήταν ενάντια στο Σχέδιο Ανάν. Δεχόμενος επικρίσεις για την αποχή του κόμματος στο ενωτικό δημοψήφισμα – η Λαϊκή δεξιά γιατί δεν στήριξε την εν λόγω πρόταση και η προοδευτική τάση για συμβολή με την αποχή στο ναυάγιο των συνομιλιών – επισκέφθηκε τον Μουσταφά Ακιντζί στα Κατεχόμενα για να βρεθεί η χρυσή τομή. Κίνηση που προκάλεσε σωρεία αντιδράσεων από τον Ενδιάμεσο, από τον ΔΗΣΥ αλλά κυρίως από το ίδιο το Προεδρικό, θέτοντας για καιρό ζήτημα στις σχέσεις Αναστασιάδη-Αβέρωφ, με κάποιους να θεωρούν πως ο ίδιος έκανε ένα βήμα περισσότερο από τον ίδιο τον Νίκο Αναστασιάδη. Ζήτημα τότε προκλήθηκε και με τον Νίκο Χριστοδουλίδη, πρόσωπο με το οποίο πλέον έχει εξαίρετες σχέσεις, όταν ο ίδιος διαχώρισε τη θέση του Προεδρικού από την κίνηση Αβέρωφ.
Συνδετικός κρίκος
Για κάποιους ο Αβέρωφ Νεοφύτου έστω και με αστοχίες βρίσκεται στον σωστό δρόμο της μετάβασής του. Τόσο το αποτέλεσμα των εκλογών άλλωστε, όσο και ο ρόλος του σε αυτές, δίνουν στον Αβέρωφ Νεοφύτου μία δεύτερη ευκαιρία, να στήσει το δικό του ηγετικό προφίλ κατά την τρέχουσα θητεία, καθιστώντας τον κυρίαρχο στη μετά Αναστασιάδη εποχή. Σε αντίθεση με τον προκάτοχό του, ο Αβέρωφ Νεοφύτου είναι αποφασισμένος να αποτελέσει το γεφυροποιό στοιχείο μεταξύ των κομμάτων της αντιπολίτευσης και όχι να συγκρουστεί μαζί τους, ακολουθώντας περισσότερο το μοντέλο Κληρίδη. Καθόλου τυχαίες και οι τοποθετήσεις του ότι στην οικονομία είναι διατεθειμένος να βρει κοινό έδαφος με τον Ενδιάμεσο και να συνεργαστεί με το ΑΚΕΛ στο Κυπριακό. Αυτό, όπως αναφέρουν πολιτικοί αναλυτές, μπορεί να αποτελέσει και σημείο για συνεργασίες στο μέλλον και γιατί όχι για μία κοινή υποψηφιότητα στις επικείμενες προεδρικές εκλογές.
Οι φιλελεύθεροι
Το ζήτημα είναι ποιοι θα βρίσκονται στο πλευρό του. Είναι γνωστό ότι ο Αβέρωφ Νεοφύτου έχει στο πλευρό του τον επικοινωνιολόγο του κόμματος και του Νίκου Αναστασιάδη, τον Ανδρέα Χατζήκυριακο, αλλά το κύριο θέμα είναι ποια στελέχη θα βρίσκονται στην ομάδα του. Ο Νίκος Αναστασιάδης, αλλά κυρίως ο Γλαύκος Κληρίδης είχαν καταφέρει να ισορροπούν ανάμεσα στις δύο τάσεις του κόμματος. Ο Αβέρωφ Νεοφύτου, ωστόσο, δεν απολαμβάνει της ίδιας μεταχείρισης που είχαν οι προκάτοχοί του από τη Λαϊκή Δεξιά. Το αν θα καταφέρει να τους φέρει κοντά, είναι σίγουρα ένα στοίχημα, όπως και το τι θα κάνει με πολιτικά πρόσωπα της φιλελεύθερης τάσης τα οποία είναι αυτή τη στιγμή αδρανή. Οι κύριοι εκφραστές της πιο φιλελεύθερης τάσης, Χάρης Γεωργιάδης και Κωνσταντίνος Πετρίδης, βρίσκονται μεν στην κυβέρνηση αλλά ζήτημα είναι αν ο Αβέρωφ Νεοφύτου θα τους φέρει κοντά μετά την παρασκηνιακή σύγκρουση που παρατηρήθηκε όταν ο Χάρης Γεωργιάδης αρνήθηκε τον επαναδιορισμό του στο Υπουργείο Οικονομικών. Μαζί με τους δύο υπουργούς, ερώτημα εγείρεται αν θα φέρει κοντά τον λαοφιλή αλλά αντίθετο με τον ίδιο εξαιτίας του ΓεΣΥ Γιώργο Παμπορίδη και μία σειρά στελεχών. Η νέα πενταετία κρίνεται ιδιαίτερα κρίσιμη, λοιπόν, για τον Αβέρωφ Νεοφύτου, όχι μόνο για να κάνει εκείνα τα τολμηρά βήματα που θα τον καταστήσουν ηγέτη, αλλά και για να βρει την κατάλληλη συγκυρία της μετάβασής του στον κύκλο των ηγετών, όπως άλλωστε και ο προκάτοχός του Νίκος Αναστασιάδης.
