Οι τραπεζικές υπηρεσίες και η αεροπορική συνδεσιμότητα είναι εκ των ων ουκ άνευ για τις εμπορικές σχέσεις Ιράν-Κύπρου, κατά τον Iρανό πρέσβη στην Κύπρο Δρ. Reza Sabib. Χωρίς αυτές, η οποιαδήποτε επιχειρηματική δραστηριότητα μεταξύ των δύο χωρών είναι αδύνατη, ασχέτως των φιλικών σχέσεων των δύο λαών. Επίσης, οποιαδήποτε αντιπροσωπεία, εμπορική ή πολιτική, σταλεί στο μέλλον στο Ιράν, «που δεν θα παίρνει καλά νέα προς το Ιράν όσον αφορά σε τραπεζικό, αεροπορική συνδεσιμότητα και για το “κούρεμα” που είχαν δεχτεί Ιρανικές εταιρείες, πρέπει να αναμένει ότι θα επιστρέψει απογοητευμένη».
Ο Δρ. Sabib παρευρέθηκε σε εκδήλωση που είχε οργανώσει ο Κυπρο-Ιρανικός Επιχειρηματικός Σύνδεσμος και από την ομιλία που παραχώρησε διαφάνηκε μία έντονη δυσφορία για τους χειρισμούς των τραπεζών σε ό,τι αφορά σε ανοίγματα τραπεζικών λογαριασμών για Ιρανούς υπηκόους στην Κύπρο. Όπως τόνισε με νόημα, «είναι θέμα του πόσο ενδιαφέρον υπάρχει και προς το παρόν στέλνετε τα λανθασμένα μηνύματα προς το Ιράν». Κατά τον ίδιο, το αίτιο είναι η γραφειοκρατία, την οποία αποκάλεσε «βραχνά» και για επίλυση του συγκεκριμένου προβλήματος πρότεινε να γίνουν πολιτικές παρεμβάσεις (lobbying) για να υπερκεραστούν ή και να αγνοηθούν τα όποια κωλύματα. Ιρανός επιχειρηματίας που παρευρέθηκε στην εκδήλωση, εξάλλου, πρόσθεσε χαρακτηριστικά ότι οι τραπεζίτες στην Κύπρο «χρειάζονται πάνες». Τη δήλωση χαιρέτησαν και οι υπόλοιποι Ιρανοί που παρευρέθηκαν.
Συνάντηση με Κ.Τ.
Ερωτηθείς σχετικά με τη συνάντηση που είχε με τη Χρυστάλλα Γιωρκάτζη, διοικήτρια της Κεντρικής Τράπεζας, ο πρέσβης είχε πει αρχικά ότι η διοικήτρια έδειξε καλή πρόθεση και ότι έχει ήδη προτρέψει την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να αλλάξει «διάθεση» ως προς τις συναλλαγές με το Ιράν. Όμως, ο πρέσβης εξέφρασε απορία και δυσφορία, για το γεγονός πως το Ιράν έχει ήδη συνάψει εμπορικές σχέσεις με Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία και Ηνωμένο Βασίλειο. «Εδώ στην Κύπρο μου λέτε άλλα» σχολίασε έντονα.
Βολές κατά διοικήτριας
Ο πρόεδρος του Κυπριακού Οργανισμού Προσέλκυσης Επενδύσεων (CIPA) Χριστόδουλος Αγκαστινιώτης είπε στον πρέσβη ότι τοποθετήθηκε «υπερβολικά ευγενικά και διπλωματικά για τη διοικήτρια». Κατά τον ίδιο, αν και υπάρχουν κάποιου είδους «εναλλακτικές λύσεις» μεταξύ επιχειρηματιών από Ιράν και Κύπρο που χρησιμοποιούν λογαριασμούς σε Αγγλία, Λουξεμβούργο (μεταξύ άλλων) για να πραγματοποιούν συναλλαγές, χρειάζεται άμεση πρόσβαση των τραπεζών της Κύπρου με αυτές του Ιράν. Εξάλλου, οι εναλλακτικές και έμμεσες λύσεις δεν μπορούν να εξυπηρετήσουν παρά μία περιορισμένη μειοψηφία επιχειρηματικών δραστηριοτήτων. Προς αυτό, κύριο υπαίτιο υπέδειξε πρώτα την Κεντρική Τράπεζα και μετά την κυβέρνηση, «καθώς η Κ.Τ. είναι ουδέτερος οργανισμός και δεν δέχεται διαταγές από την κυβέρνηση» και προέτρεψε τα μέλη του ΚΕΒΕ, όπως και του Κυπρο-Ιρανικού συνδέσμου να πιέσουν Κ.Τ. και κυβέρνηση προς αποκατάσταση του προβλήματος. Το παράδοξο, όμως, της υπόθεσης είναι ότι η Κεντρική Τράπεζα, όπως είπε ο πρέσβης, αλλά και όπως είχαν δηλώσει πηγές από την Κ.Τ. στην «Κ» στο παρελθόν, δεν απαγορεύει στις κυπριακές τράπεζες να συναλλαχθούν με το Ιράν, απλώς προτρέπει προσοχή.
Εξάλλου, όπως ανέφερε στην «Κ» ανώνυμη πηγή, όντως υπάρχει κακή πληροφόρηση σε σχέση με τον ρόλο της Κ.Τ. «Στην ουσία, δεν έχει απαγορεύσει σε καμία τράπεζα να συναλλαχθεί» σχολίασε και αυτό δεν είναι ευρέως γνωστό στο κοινό, μπορεί ακόμα και σε ανώτερα στελέχη της κυβέρνησης. Παρόλα αυτά, συνέχισε, υπήρξε ένα παρασκήνιο κατά το οποίο η διοικήτρια δεν δεχόταν να δει τον Ιρανό πρέσβη, επί μήνες, και χρειάστηκε παρέμβαση του υπουργού Οικονομικών για να διευθετηθεί συνάντηση. Ακόμα και τότε, σχολίασε το ίδιο άτομο, «η κ. Γιωρκάτζη ζήτησε να δει βιογραφικό του πρέσβη πριν να τον δεχτεί, πράγμα που εκνεύρισε αρκετούς και ίσως να είναι και εδώ η αιτία του μένους κάποιων».
Απευθείας πτήσεις
Ερωτηθείς ο πρέσβης, αν έχει εκφραστεί ιρανικό ενδιαφέρον για απευθείας πτήσεις ή και άνοιγμα ιρανικών τραπεζών στην Κύπρο, απάντησε θετικά και στα δύο. Πρόσθεσε ότι αναμένεται στο Ιράν επίσκεψη από τον υπουργό Μεταφορών Μάριο Δημητριάδη. «Περιμένουμε πρακτικά βήματα όσον αφορά σε αερομεταφορές και ναυτιλία» ανέφερε. Εξάλλου, όπως είχε δηλώσει νωρίτερα ο κ. Μάριος Γρηγοριάδης, πρόεδρος του Κυπρο-Ιρανικού Επιχειρηματικού Συνδέσμου, δύο εταιρείες έχουν ήδη αποταθεί για άδεια απευθείας πτήσεων και αναμένεται να εγκριθούν σε δύο ή τρεις μήνες. Όσον αφορά στη δραστηριοποίηση ιρανικής τράπεζας στην Κύπρο, ο πρέσβης ανέφερε ότι όντως υπήρξε και υπάρχει ενδιαφέρον, αλλά υπάρχουν τεχνικά προβλήματα που δυσχεραίνουν αυτή την προοπτική.
Καταλήγοντας, ο Δρ. Sabib τόνισε ότι παρόλο που υπάρχουν χιλιάδες αντιπροσωπείες αυτή τη στιγμή στο Ιράν, η Κύπρος είναι ένας προορισμός που ενδιαφέρει άμεσα πολλούς. «Εσείς απλά ικανοποιήστε τα ζητήματα που θέσαμε και μετά θα μπορείτε απλά να μου υποδείξετε ποιους θα θέλατε να σας φέρω εδώ και εγώ θα τους φέρω, έτσι απλά» κατέληξε.
Η πραγματική αιτία του προβλήματος που έχει προκύψει για τις συναλλαγές Κύπρου-Ιράν
Για την ιστορία, το πρόβλημα στο οποίο αναφέρονταν οι Ιρανοί αφορά στο άνοιγμα τραπεζικών λογαριασμών σε Ιρανούς υπηκόους, αλλά και στις SWIFT πληρωμές. Ωστόσο, είναι εξαιρετικά δύσκολο, έως και αδύνατο, για κάποιον Ιρανό να ανοίξει λογαριασμό στην Κύπρο προς το παρόν, και αφετέρου δεν υπάρχει διάθεση από τράπεζες να ξεκινήσουν SWIFT συναλλαγές με τράπεζες του Ιράν. Προφανώς, αυτό δημιουργεί ανυπέρβλητα εμπόδια στη διεξαγωγή εμπορικών δραστηριοτήτων μεταξύ των δύο χωρών.
Όσον αφορά στα ανοίγματα λογαριασμών, αυτό που καθίσταται ιδιαίτερα δύσκολο εγχείρημα είναι ο κανονισμός «Know Your Customer» (KYC – Γνώριζε τον Πελάτη σου) – πρόκειται για κανονισμό που διέπει τις δραστηριότητες τραπεζών και είναι διαδικασία που οι τράπεζες είναι πλέον υποχρεωμένες να ακολουθούν, ούτως ώστε να υπάρχει έλεγχος ως προς το ποιος ανοίγει λογαριασμούς, πού τους ανοίγει και γιατί. Αλλά, ακόμα και αν αυτό δεν θεωρείται εντελώς ανυπέρβλητο εμπόδιο, που δεν είναι, καθώς κάποιες τράπεζες φέρονται να έχουν ήδη κάνει κάποια ανοίγματα λογαριασμών (παρόλο τον περιορισμένο αριθμό τους), οι συναλλαγές με SWIFT είναι ακόμα χειρότερο κώλυμα. Δηλαδή, ακόμα και αν ανοίξουν κάποιοι λογαριασμοί, θα είναι αδύνατον να στέλνουν λεφτά απευθείας στο Ιράν ή αντιστρόφως, να έρχονται χρήματα από το Ιράν στους κυπριακούς λογαριασμούς. Και το θέμα είναι αμιγώς πολιτικό, κάτι που φαίνεται να ενοχλεί ιδιαίτερα τους Ιρανούς.
Ουσιαστικά, με την άρση περιορισμών στο Ιράν, οι τράπεζες έχουν πλέον το ελεύθερο να συναλλαχθούν με αντίστοιχες ιρανικές. Οι κυπριακές τράπεζες, όμως, δεν μπορούν να κάνουν απευθείας SWIFT με ιρανικές, καθώς χρειάζονται ανταποκρίτριες τράπεζες να λειτουργήσουν ως μεσάζουσες, όπως για παράδειγμα την Deutsche Bank.
Ορισμένες τράπεζες εκκαθάρισης λογαριασμών από ΗΠΑ έχουν προειδοποιήσει τράπεζες σε Ασία, Ευρώπη και Μέση Ανατολή, ότι οι λογαριασμοί τους με δολάρια των ΗΠΑ θα αντιμετωπίσουν στενό έλεγχο αν ξεκινήσουν επιχειρηματικές δραστηριότητες με το Ιράν. Αυτήν την προειδοποίηση, εξάλλου, επανέλαβαν αξιωματούχοι από το υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ σε συνεδριάσεις τους στον Κόλπο. Άρα, οι κυπριακές τράπεζες αυτή τη στιγμή βρίσκονται στη μέση αυτής της πολιτικής αντιπαράθεσης. Τραπεζικές πηγές αναφέρουν στην «Κ» ότι οι τράπεζες δεν μπορούν να ξεκινήσουν, αυθαίρετα, συναλλαγές με Ιράν αν δεν κάνουν την αρχή οι μεγάλες ευρωπαϊκές. Εκτιμάται, επίσης, ότι αυτό δεν πρόκειται να συμβεί πριν από τις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ.
