Του Ανδρέα Ανδρέου
Σιγά-σιγά φάγαμε μια δεκαετία από τότε που κάποιοι μας έλεγαν πως η διεθνής κρίση θα μας πιάσει ξώφαλτσα και δεν είχαμε ιδιαίτερους λόγους ανησυχίας. Μας ήθελαν δηλαδή να πιστέψουμε πως η κρίση θα πέρναγε από πάνω όπως τις τζίκλες και εξαιτίας της λειψυδρίας θα προσπερνούσαν για άλλα μέρη…
Έκτοτε γράφτηκαν τόμοι, λέχθηκαν ασύλληπτοι όγκοι θεωριών και ο κόσμος ένιωσε μύρια συναισθήματα. Συνοψίζοντας όμως με δύο λέξεις, ο κόσμος άλλαξε. Και είμαστε στο σήμερα. Ουδείς μπορεί να αμφισβητήσει πως σε οικονομικό επίπεδο τα πράγματα βαίνουν σαφώς καλύτερα σε σχέση πάντοτε με πριν από λίγα χρόνια. Επανήλθαμε σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης της οικονομίας, η ανεργία είναι πλέον μονοψήφια σε ποσοστό, το δημόσιο χρέος είναι επιτέλους σε τροχιά μείωσης και δεν αναμένονται εκπλήξεις που να θέτουν σε κίνδυνο αυτή την τροχιά. Οι ισολογισμοί πλέον είναι ισοσκελισμένοι και τα δημόσια ταμεία άρχισαν να αποκτούν πλεονάσματα. Μπήκε σε τροχιά υλοποίησης αριθμός μεγάλων δημόσιων έργων που στην πλειοψηφία τους αναμένεται να βοηθήσουν στην άμβλυνση του μεγάλου κυκλοφοριακού προβλήματος, το οποίο στοιχίζει σε όλους μας ποικιλοτρόπως, επιβαρύνοντας τη ζωή μας, την τσέπη μας, αλλά και το περιβάλλον.
Οι δύο κύριοι πνεύμονες της οικονομίας που επανήλθαν σε πλήρη λειτουργία είναι αυτοί των κατασκευών και του τουρισμού. Το μοντέλο του υπόλοιπου τομέα των υπηρεσιών που προϋπήρχε δεν υφίσταται πλέον, αλλά υπάρχουν σε εκκόλαψη νέα προϊόντα όπως αυτά των επενδυτικών ταμείων και των ταμείων διαχείρισης. Ως πρώτη εντύπωση, φαίνεται να χρειάζεται πολλή δουλειά ώστε να καταστεί γρήγορη και χωρίς προβλήματα η αδειοδότηση και ο έλεγχός τους. Και αν θέλουμε να αποκτήσουμε σοβαρό (για εμάς) μερίδιο της παγκόσμιας αγοράς θα πρέπει να βιαστούμε επειδή η ευκαιρία δεν θα είναι διαθέσιμη για πάντα. Η ναυτιλία είναι ένας πολλά υποσχόμενος τομέας και είναι θετικό πως επιτέλους υπάρχει αρμόδιο υφυπουργείο για να αναπτύξει τις ανάλογες στρατηγικές επέκτασης και διατήρησης.
Η νέα χρονιά μας έφερε και το πολυαναμενόμενο Υφυπουργείο Τουρισμού. Ο υφυπουργός είναι αρκετά υποσχόμενος και ελπίζω να καταφέρει τη μέγιστη δυνατή στήριξη τόσο εκ των έσω, όσο και στη Βουλή έτσι ώστε να περάσουν και να εφαρμοστούν οι νέες νομοθεσίες που αλλάζουν άρδην το τοπίο στον τουριστικό τομέα. Το πνεύμα των νέων νομοθετημάτων τοποθετούν τον τουρισμό σε μια νέα και σύγχρονη βάση που απαντά στις νέες τάσεις του τομέα. Αναμένω τη θετική στήριξη όλων των κομμάτων και όταν γίνει αυτό θα δούμε πολύ σύντομα να έρχεται στην αγορά νέο προϊόν αντάξιο των προσδοκιών μας που διατηρούμε εδώ και δεκαετίες. Αυτό εννοείται πως θα αποτελέσει νέο πυλώνα ανάπτυξης πολλών μετώπων στην οικονομία προς όφελος όλων. Από την άλλη, κρατώ μικρό καλάθι στο θέμα μετάλλαξης του ΚΟΤ σε Υφυπουργείο Τουρισμού, δεδομένων των ταχυτήτων που κινείται η κρατική μηχανή αλλά και των αντιλήψεών της σε όλο σχεδόν το φάσμα λειτουργίας της. Αν αρχίσουν οι συντεχνίες και τα κόμματα να θέλουν να διορίζουν πάλι τους δικούς τους, τότε απλώς θα πρέπει να του βάλουμε ρίγανη και τέλος στα όνειρα εξέλιξης. Μπορεί ο κατασκευαστικός τομέας να πηγαίνει πολύ καλά και οι πωλήσεις ακινήτων να σημειώνουν τριμηνιαίες θετικές μεταβολές. Όμως εδώ υπάρχει ένα τεράστιο πέπλο μυστηρίου για το ποιος θα είναι ο επηρεασμός της αγοράς από το στοκ που διατηρούν οι τράπεζες και θα πρέπει πρώτα να διαθέσουν. Το πέπλο καλύπτει και τη μελλοντική πολιτική της ΚΕΔΙΠΕΣ αλλά και τα ταμεία που μπήκαν και μπαίνουν στον χορό της εξαγοράς δανείων από τράπεζες και το πώς θα διαχειριστούν αυτά τα δάνεια αλλά και τα ενυπόθηκα ακίνητα.
Σε διεθνές επίπεδο, το νερό άρχισε να σιγοβράζει. Είναι πολύ πιθανόν να έρθει στο προσκήνιο μια νέα διεθνής οικονομική κρίση εντός τριετίας από τα σήμερα. Αυτά τα στοιχεία δημιουργούν ένα καθεστώς αβεβαιότητας. Δεν πρέπει με κανένα τρόπο να εφησυχάσουμε. Ένας κυπριακός τρόπος αντιμετώπισης και προετοιμασίας είναι το «αρπάξετε τώρα ό,τι μπορείτε και αύριο άξιος που εννά ζήσει…». Αυτός ο τρόπος υπενθυμίζω – αν και λαϊκότατος – πάντα μας έφερε στο χείλος του γκρεμού, ακόμη μας έριξε και κάποιες βαθμίδες κάτω. Ας επιλέξουμε τον εναλλακτικό τρόπο. Αυτόν της σωστής προετοιμασίας, της συνεχούς μελέτης των δεδομένων, της λογικής επέκτασης των δραστηριοτήτων μας, του λογικού διαχρονικού κέρδους (αντί της πρόσκαιρης κερδοσκοπίας), του εμπλουτισμένου προϊόντος που να διασφαλίζει διασπορά κινδύνου (αντί της τυφλής αντιγραφής), αλλά πρώτιστα της αλλαγής νοοτροπίας σε όλα τα επίπεδα και δη στο να είμαστε πιο συλλογικοί στις επιδιώξεις μας παρά να βλέπουμε το ατομικό μας συμφέρον. Σε αυτό το κλίμα όπου η αβεβαιότητα είναι το μόνο βέβαιο είναι ο πιο δύσκολος δρόμος, αλλά ανταμείβει όλους.
