Ήταν Ιούνης του 2007. Ο ήλιος στον ελαιώνα, στο κατεχόμενο Παλαίκυθρο, αδυσώπητος. Η διαδικασία της εκταφής των δεκαεννέα Ε/κ θυμάτων ενός φρικτού εγκλήματος πολέμου είχε αρχίσει, πολύ πριν να φτάσουμε στον χώρο. Ανθρωπολόγοι και αρχαιολόγοι, με επιμέλεια είχαν καθαρίσει το χώμα γύρω από τα τοποθετημένα σε σειρά λείψανα του ομαδικού τάφου, σε τέτοιο σημείο που όλα είχαν αποκαλυφθεί πλήρως, χωρίς όμως να μετακινηθούν.Το πρώτο λείψανο φορούσε ακόμα το νάιλον πουκάμισό του κι ένα χαμόγελο, θαρρείς τραγικής ειρωνείας, ξεπρόβαλλε από την τεχνητή οδοντοστοιχία του. Το δεύτερο ανήκε σε γυναίκα, καθότι φορούσε στα πόδια γυναικεία πέδιλα με χοντρή σόλα από καλουπωμένο πλαστικό.
Όσο το βλέμμα προχωρούσε, ένιωσα το οξυγόνο να λιγοστεύει, ο ιδρώτας να φεύγει σε χοντρούς κόμπους, τα γόνατα να λυγίζουν. Ένα χέρι μ’ ένα μπουκάλι νερό με στήριξε. Οι εικόνες είχαν γίνει τραγικά σουρεαλιστικές. Δεν χωρούσαν στη λογική. Μόνο στον παραλογισμό μπορούσε να χωρέσει ένας τόσο μικρός σκελετός. Το νερό κύλησε στο λαρύγγι μου με δυσκολία. Πρώτη φορά είχα δει τόσο μικρό σκελετό. Δέκα μηνών βρέφος, ο Γιωργάκης, έμοιαζε με το πιο αδυσώπητο κατηγορώ αυτού του παρανοϊκού και δύσμοιρου τόπου. Το μυαλό αλαφιασμένο έριξε τα μάτια προς αναζήτηση των άλλων μικρών σκελετών. Η δίχρονη Ιουλία. Ο δίχρονος Λουκάς. Ο εξάχρονος Δημητράκης. Η επτάχρονη Μαρία. Ο εννιάχρονος Γιαννάκης. Έξι μικροί κατάλευκοι σκελετοί ανάμεσα σε άλλους δεκατρείς ενηλίκων (από 18 μέχρι και 75 ετών), που βγήκαν όλοι μαζί στο φως κι έπιασαν σειρά ακολουθώντας τα ίχνη του αίματος. Περπατήσαμε πίσω τους και φτάσαμε στην γειτονική Επηχώ. Όλοι οι χωριανοί γνώριζαν και τους φονιάδες.
Ήταν τέσσερις δεκαεπτάχρονοι. Στο Παλαίκυθρο, στις 16 Αυγούστου, είχαν όλοι σχεδόν οι κάτοικοι φύγει, πλην 23 ανθρώπων, κυρίως των οικογενειών Λιασή και Σιουππουρή, που είχαν μαζευτεί στο σπίτι του τελευταίου. Οι τέσσερις φονιάδες, σύμφωνα με τον Πέτρο Σιουππουρή , έκαναν την εμφάνισή τους μάλλον με πρόθεση να κλέψουν τις αγελάδες της οικογένειάς του. Είδαν κόσμο κι έφυγαν άπραγοι εκείνη την ημέρα, αλλά επέστρεψαν την επομένη ένοπλοι. Τους έβγαλαν όλους έξω από το σπίτι και τους δολοφόνησαν εν ψυχρώ.
Τη σφαγή διέφυγε ωστόσο ο οκτάχρονος Κώστας, αδελφός του Πέτρου, ενώ ο Πέτρος τραυματίστηκε κι έχασε τις αισθήσεις του. Όταν μετά από παρέλευση κάποιου χρόνου συνήλθε, άκουσε κάποιον να ζητά νερό. Ήταν ο 14χρονος τότε Γιώργος Λιασής και παρακάτω η αδελφή του 29χρονη Γιαννούλα. Μόνο που ο δίχρονος γιος της, ο Λουκάς, κείτονταν δίπλα της νεκρός... Το δράμα της μάνας ήταν απίστευτο. Ο Πέτρος μάς είπε εκείνο τον Ιούνιο του 2007 ότι «αυτό που έχει τώρα σημασία είναι τα παιδιά μου, τα παιδιά μας.
Πρέπει να αντιληφθούμε τι συνέβη για να μπορέσουμε να αποφύγουμε τα ίδια στο μέλλον». Από την άλλη, κανείς δεν ζήτησε συγνώμη. Οι φονιάδες και η απόδοση δικαιοσύνης δεν είναι δουλειά των οικογενειών Σιουππουρή και Λιασή, είναι καθήκον του συντεταγμένου κράτους. Φεύγοντας εκείνο το απόγευμα από τον ελαιώνα στο Παλαίκυθρο, το αλαφιασμένο μου μυαλό κουβαλούσε τρυφερά και με απέραντη θλίψη τον μικρό Γιωργάκη. Κι ίσως για να μη σαλέψει κατέφυγε στον στίχο του Πυθαγόρα, «Το σούρουπο οι Παναγιές θρηνούν στον ελαιώνα και του κορμιού του οι πληγές κατάρες είναι και ντροπές στον εικοστό αιώνα»…
