Του Γιώργου Κακούρη
Τετάρτη απόγευμα τα πράγματα έμοιαζαν δύσκολα για την δημοκρατία στις Ηνωμένες Πολιτείες. Όχι επειδή τα πράγματα έδειχναν οριακή νίκη του Τζο Μπάιντεν, ούτε επειδή η επανεκλογή του Ντόναλντ Τραμπ ήταν ακόμα ένα πολύ σοβαρό ενδεχόμενο. Η ζημιά για την δημοκρατία στη χώρα φαίνεται στο ότι μετά από τέσσερα χρόνια συνεχών αποτυχιών, κακοδιαχείρισης, σκανδάλων και τραγικής διαχείρισης της πανδημίας, βρέθηκαν εκατομμύρια πολίτες να ψηφίσουν τον Τραμπ θεωρώντας τον σοβαρή επιλογή.
Πώς μπορεί ένας τεκμηριωμένα ανίκανος λαϊκιστής με αυταρχικές τάσεις να βρίσκεται τόσο κοντά στην επανεκλογή;
Έχει να κάνει με την ανικανότητα των Δημοκρατικών να αφομοιώσουν τα μαθήματα της ήττας του 2016 και να προωθήσουν τα στελέχη εκείνα που από την αρχή πασχίζουν να αγγίξουν τα προβλήματα των απλών πολιτών για τα οποία υποκρίνεται πως κόπτεται ο πλούσιος και αμοραλιστής Τραμπ; Έχει να κάνει με την επιμονή της πολιτικής τάξης να προωθήσει αυτούς που θεωρεί είναι «σειρά τους» να κυβερνήσουν, πρώτα με την Χίλαρι Κλίντον και τώρα με τον Τζο Μπάιντεν;
Έχει να κάνει με την ευκολία με την οποία η έννοια της αλήθειας και της ερμηνείας των γεγονότων τίθεται υπό αμφισβήτηση; Ή με την ευκολία με την οποία ο Τραμπ εντοπίζει τα κενά στο Αμερικανό σύστημα και τα εκμεταλλεύεται;
Δεν θέλω να μείνω στις Ηνωμένες Πολιτείες. Είναι μεγάλος ο πειρασμός να δούμε υπεροπτικά τα όσα συμβαίνουν στην άλλη άκρη του κόσμου, για να πάρουμε, εμείς οι αδύναμοι, τη ρεβάνς από τους δυνατούς απέναντι στους οποίους νιώθουμε μειονεκτικά. Θυμάστε πόσο χαιρέκακα αντέδρασαν πολλοί για το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος για το Brexit, βλέποντας μόνο την πτώση της Αυτοκρατορίας και τη θεία δίκη να έρχεται για τα εγκλήματα της αποικιοκρατίας.
Είναι λυπηρό όταν η μόνη μας χαρά δεν προέρχεται από τη δική μας πρόοδο αλλά από τη δυστυχία του άλλου. Είμαστε οι μέτριοι λούζερς της πολυκατοικίας, χωμένοι σε μια δουλειά που δεν γουστάρουμε, δυστυχισμένοι - μόνοι ή με οικογένεια - στο σπίτι, που αντί να ψάχνουν τι τους κάνει δυστυχισμένους, αντλούν ικανοποίηση από το να βλέπουν τον άλλο να πέφτει στο επίπεδό τους.
Όταν ακούν τους από πάνω να μαλώνουν, ή ότι ο αππωμένος δίπλα απολύθηκε.
Άλλωστε, λένε, η επιτυχία τους οφείλεται στο ποιοι είναι οι γονείς τους, ή σε ποιο πολιτικό κόμμα κόλλησαν για να ανελιχθούν. Αλλά και όταν αυτό ισχύει, δεν μειώνει τις δικές σου ευθύνες για τα δικά σου λάθη.
Η χαρά όταν οι άλλοι δυστυχούν μαζί σου είναι μεγαλύτερη από αυτήν που θα είχες αν έλυνες τα δικά σου προβλήματα, γιατί έρχεται χωρίς καμιά δική σου προσπάθεια. Για να λύσεις τα δικά σου προβλήματα χρειάζεται δουλειά και κόπος, και κάποτε δύσκολες αποφάσεις.
Ναι, οι ΗΠΑ βρίσκονται σε μια τραγική κατάσταση. Πληρώνουν τις επιπτώσεις της ανισότητας και της ανεξέλεγκτης αγοράς, της επικέντρωσης σε πολέμους στο εξωτερικό παρά στα προβλήματα στο εσωτερικό, και βρίσκουν μπροστά τους τα βαθιά προβλήματα που ποτέ δεν έλυσαν από τη γένεσή τους.
Είναι όμως μια χώρα που προοδεύει και εξελίσσεται. Αν πολλές φορές εξάγει την αστάθεια και τα στενά της συμφέροντα, εξάγει επίσης ιδέες για την ελευθερία και τα ατομικά δικαιώματα που θεωρούμε σήμερα δεδομένα. Μπορεί να καταρρεύσει από τη σημερινή κρίση. Μπορεί όμως και να εξελιχθεί σε κάτι πιο ώριμο και ωφέλιμο για τον υπόλοιπο κόσμο.
Δικαιούμαστε στην Κύπρο να έχουμε αισθήματα ανωτερότητας όταν δεν έχουμε λύσει ούτε ένα από τα προβλήματα τα οποία το μέγεθος μας κάνει απείρως πιο διαχειρίσιμα;
Και εδώ η δικαιολογία της εισβολής και της Τουρκίας δεν στέκει. Η Τουρκία πουλούσε διαβατήρια της Κυπριακής Δημοκρατίας για δημιουργία ακόμα μιας φούσκας στα ακίνητα για να πλουτίζουν μερικές οικογένειες; Η Τουρκία φέρνει τη διαφθορά στις ελεύθερες περιοχές και προωθεί όλους αυτούς που έστησαν ένα κράτος μόνο για τα κόμματα και τα ειδικά συμφέροντα; Ναι, η Τουρκία δημιούργησε πρόσφυγες, όμως ήταν η Τουρκία που ανάγκασε το Κυπριακό κράτος να μετατρέψει τους Ε/Κ εκτοπισμένους για χρόνια σε πολίτες δεύτερης κατηγορίας; Όλα αυτά είναι θέματα που μπορούσαμε να είχαμε διορθώσει ανεξάρτητα από την κατοχή των εδαφών μας.
60 χρόνια από την ανεξαρτησία, δεν έχουμε επιλύσει ούτε ένα από τα ζητήματα που μας απασχολούν - τον διχασμό μεταξύ Ε/κ και Τ/κ, την ανισότητα, την επισφαλή γεωπολιτική μας θέση μεταξύ των παγκόσμιων αυτοκρατοριών και της ασταθούς γείτονα στα βόρεια των ακτών μας.
Δεν έχουμε βρει ούτε μία λύση. Και ταυτόχρονα αναπτύσσουμε νέα, σύγχρονα, «αμερικάνικα» προβλήματα: πόλωση, αδιαφορία για την πολιτική, παραπληροφόρηση, αυξανόμενη ανισότητα. Προβλήματα που τραυμάτισαν χώρες με μεγαλύτερα επιτεύγματα και ιστορικό και πολιτικό βάρος, θα άφηναν εμάς αλώβητους;
Ένας ανίκανος λαϊκιστής εκλέγηκε και μπορεί και να έχει επανεκλεγεί Πρόεδρος των ΗΠΑ. Όμως ένα ολόκληρο δημοκρατικό σύστημα και ένας λαός με υγιή αντανακλαστικά προσπαθεί να τον ξεφορτωθεί - και την επόμενη ημέρα των εκλογών θα έχει την ευκαιρία να εφαρμόσει τα δύσκολα μαθήματα των τελευταίων τεσσάρων χρόνων.
Εμείς τι δικαιολογία έχουμε για το ότι από το 1960 μας κυβερνούν ανίκανοι λαϊκιστές;
