Του Απόστολου Τομαρά
Η 4η τριμερής Σύνοδος, Κύπρου-Ελλάδας-Ισραήλ, με 5 καθυστέρηση πέντε μηνών (λόγω αναβολής από πλευράς Ισραήλ) άφησε πίσω της δυο σημαντικά στοιχεία. Πρώτον την πραγματοποίηση ενός ακόμη βήματος στον νότιο ενεργειακό διάδρομο της Ε.Ε. και δεύτερον, στην ηλεκτρική και ευρυζωνική διασύνδεση της Κύπρου και Ισραήλ με τα ευρωπαϊκά δίκτυα.
Στο θέμα των διαδρόμων, πέρα από την επαναβεβαίωση ότι οι τρείς χώρες παραμένουν προσηλωμένες σε ένα από τα μεγαλύτερα ενεργειακά έργα, αυτό του αγωγού EastMed, η τριμερής άνοιξε το δρόμο για την υπογραφή μέσα στο 2018, διακρατικής συμφωνίας για τον αγωγό. Εντός του μήνα διπλωμάτες και από τις τρείς χώρες θα συναντηθούν στην Αθήνα προκειμένου να ετοιμάσουν το πλαίσιο της συμφωνίας που θα φέρει πιο κοντά στις ευρωπαϊκές αγορές, τα κοιτάσματα ΦΑ τις ευρύτερης περιοχής.
Αν και ο δρόμος μέχρι την υλοποίηση του έργου είναι μακρύς, η διακρατική συμφωνία θα ενδυναμώσει περισσότερο τις ήδη πολύ καλές σχέσεις των τριών χωρών. Ειδικά για το Ισραήλ ο νότιος ευρωπαϊκός αγωγός αποτελεί μια διέξοδο για τις ποσότητες ΦΑ προς εξαγωγή αν ληφθεί υπόψη ότι η ιδέα ενός αγωγού μέσου Τουρκίας ναυαγεί, και από την άλλη «αποφεύγει» την τελευταία επιλογή που είναι η Αίγυπτος και τους όποιους πολιτικούς πονοκεφάλους ενδεχομένως να προκαλέσει στο Τελ Αβίβ.
Επίσης για την Ελλάδα ο αγωγός αποτελεί έργο, με τεράστια γεωπολιτική αξία μιας και επιτυγχάνεται ο στόχος μετατροπής του ελλαδικού χώρου σε ενεργειακό κόμβο της Μεσογείου. Επίσης ο αγωγός, όπως πιστεύεται, θα τρέξει τα ενεργειακά της Ελλάδας από πλευράς ερευνών και παραγωγής. Για την Κύπρο, με τα σημερινά δεδομένα ο EastMed θα δώσει επιπλέον επιλογές, στο εμπορικό κομμάτι των κοιτασμάτων, αν λάβουμε υπόψη ότι εκτός από το «Αφροδίτη» υπάρχουν και τα πολλά υποσχόμενα τεμάχια 6 και 10.
Στην παρούσα φάση αυτό που φαίνεται να απασχολεί τη Λευκωσία είναι η σύναψη των πρώτων συμβολαίων πώλησης ΦΑ, από το κοίτασμα «Αφροδίτη». Το ταξίδι του Υπουργού Ενέργειας στο Κάιρο πήγε καλά, ωστόσο το μόνο «αγκάθι» που φαίνεται να υπάρχει είναι οι απαιτήσεις, από πλευράς Ισραήλ. Οι δυο ηγέτες ασχολήθηκαν με το θέμα, επίσημες ανακοινώσεις δεν έγιναν, ωστόσο οι πληροφορίες που διέρρευσαν θέλουν τη λύση να είναι πολύ κοντά.
Εκτός αιθούσης τώρα η 4η τριμερής πέρασε από 40 κύματα. Πρώτα με την αναβολή, τον περασμένο Ιανουάριο με αίτημα του Ισραήλ, και τώρα με ένα πρόγραμμα το οποίο άλλαζε μέχρι και την τελευταία στιγμή, προκαλώντας άγχος στη Λευκωσία. Αρχικά ο ισραηλινός πρωθυπουργός ήταν προγραμματισμένο να παραμείνει για δυο με δυόμιση ώρες στη Λευκωσία τελικά αναχώρησε στις μια μετά το μεσημέρι.
