Του Γιάννη Ιωάννου
Αναλογιστείτε τον αγαπημένο σας εν δυνάμει υποψήφιο για τις προεδρικές εκλογές του 2023 σαν τον κεντρικό ήρωα της Χριστουγεννιάτικης Ιστορίας, του Καρόλου Ντίκενς, Εμπενίζερ Σκρουτζ: Το φάντασμα του πολιτικού του μέντορα (διαλέξτε έναν πολιτικό από τον Μακάριο έως τον Χριστόφια) τον επισκέπτεται και λίγο αφού το ρολόι σημάνει 12, τον επισκέπτονται τα τρία Πνεύματα των Χριστουγέννων. Του 2021, του 2022 και του 2023.
Το 2021 τον ταξιδεύει στις πρόσφατες εξελίξεις: Χρονιά πανδημίας με ανεμβολίαστους και σειρά διεθνών αποκαλύψεων σε σχέση με την διαφθορά. Εγγύτερα από ποτέ στην διχοτόμηση, πρώιμες προεκλογικές ζυμώσεις όπου όλοι δέχονται πιέσεις, όλοι θέλουν να αφουγκραστούν και να πορευθούν με τους πολίτες και όλοι προβληματίζονται για τις εξελίξεις. Η διετία (μαζί με το 2020) περνάει αστραπή από μπροστά τους και το σοκ από το πρώτο πνεύμα τους κάνει να στριφογυρίζουν στην κάμαρή τους και να σκεπάζονται λίγο πιο προσεκτικά. Στο δεύτερο χτύπο του ρολογιού, το πνεύμα του 2022 τους δείχνει, με πιο διασκεδαστική διάθεση, το τι απασχολεί, πραγματικά, τον κόσμο: Το προς τα πού η κοινωνία κοιτάζει, πώς σκέφτεται και τι την απασχολεί. Από μπροστά τους περνάει ολόκληρη η προεκλογική –όπως αυτή διαμορφώθηκε- και τι πραγματικά πιστεύουν ή λένε για αυτούς πολίτες και έτεροι πολιτικοί, με τους τελευταίους να μιλάνε ειλικρινά κι όχι στα πλαίσια του πολιτικού πάρε-δώσε. Το σοκ του δεύτερου πνεύματος είναι πιο αποκαλυπτικό και η αγωνία κορυφώνεται για το τρίτο.
Η άφιξη του τρίτου πνεύματος είναι λίγο πιο μουντή και σκοτεινή σε διάθεση. Τους ταξιδεύει στις εξελίξεις μετά την πενταετία 2023-2028 αφού πρώτα τους δείξει όλα εκείνα τα ψυχαναλυτικά που συνδιαμόρφωσαν την πολιτική τους σταδιοδρομία. Σε ορισμένους δείχνει πως τελείωσαν πολιτικά ή πως απέτυχαν στο τέλος του δρόμου προς την εξουσία –εντός ή εκτός αυτής. Επιπλέον δείχνει πως όση φιλοδοξία και δίψα για εξουσία κι αν υφίσταται ενώπιον των όσων αρνητικών συμβαίνουν για τον τόπο λυγίζει και ο μεγαλύτερος λαϊκιστής και ο πιο ανειλικρινής ως προς τις προθέσεις του και ο λιγότερο έντιμος και ο λιγότερο ικανός. Όπως ακριβώς ο Σκρουτζ συνειδητοποίησε πως η ηθική, συναισθηματική και ιδεολογική του μεταστροφή μπορεί να τον κάνει λιγότερο τσιγκούνη, καλύτερο σαν αφεντικό και λιγότερο κακό άνθρωπο σε σχέση με τις στρεβλώσεις του. Και το συνειδητοποίησε βλέποντας, επί της ουσίας, πως το τέλος του πλησιάζει και πως η ολοκλήρωση της προσωπικής του διαδρομής δεν θα φέρει πίσω τα όσα υπέφερε –στα πρώτα βιωματικά χρόνια της ύπαρξής του.
Οι Κύπριοι πολιτικοί συμπεριφέρονται συχνά σαν τον Εμπενίζερ Σκρουτζ. Και μεγάλο μέρος αυτής τους της συμπεριφοράς πηγάζει από το τεράστιο βαθμό ανασφάλειας που τους διακατέχει. Ορισμένοι είναι προφανώς ανέντιμοι. Άλλοι είναι καλοί δημοσιοσχετίστες. Μερικοί είναι ατάλαντοι παντελώς αλλά με τόνους δουλειάς και κάμποσο μηχανισμό προχωρούν μπροστά. Υπάρχουν και περιπτώσεις γνωσιακών νάνων ή ξεκάθαρα ανίκανων. Κι όλοι αυτοί επιδίδονται σε κλισέ για πάταξη της διαφθοράς, αξιοκρατία, τσιτάτα για την πολιτική ως μαραθώνιο και φυσικά δέχονται πιέσεις. Όλοι στον προεκλογικό του 2023 δέχονται πιέσεις. Είναι η νέα, αναμφίβολα, ατάκα με πέραση στην φάση που διανύουμε. Φυσικά υπάρχουν και περιπτώσεις ανθρώπων που προσπαθούν για κάτι καλύτερο και είναι τίμιοι αλλά ή δεν θα είναι πολιτικοί ή ο πολιτικός τους προσανατολισμός δεν θα τους επιτρέπει να επιβιώνουν στον πυρήνα του ισχύοντος πολιτικού συστήματος –μετακινώντας τους στις παρυφές του.
Η Χριστουγεννιάτικη Ιστορία προσαρμοσμένη στο κυπριακό πολιτικό συγκείμενο πρέπει να μας υπενθυμίσει πως τα πράγματα δύσκολα θα αλλάξουν στο σκηνικό που διανύουμε στην Κύπρο τα επόμενα χρόνια. Και πως μόνο μια σειρά από ισχυρά σοκ όπως οι επισκέψεις των πνευμάτων θα μας σώσουν. Φυσικά όχι σε κάποιο υπερφυσικό επίπεδο –αυτά δεν υφίστανται εκεί έξω στον αληθινό κόσμο- αλλά στο επίπεδο της σκέψης επί του παρελθόντος, του παρόντος και του μέλλοντος. Το πρώτο προϋποθέτει το να διδαχτείς από τα λάθη σου. Το δεύτερο απαιτεί να αφουγκραστείς πραγματικά τον κόσμο γύρω σου και το τρίτο ισοδυναμεί με το να έχεις πλάνο προκειμένου να κάνεις τον κόσμο να προκόψει. Ο Κάρολος Ντίκενς όταν έγραφε την νουβέλα του δεν τα κατάφερε και τόσο σε εμπορικό επίπεδο. Το βιβλίο πήγε άπατο. Ωστόσο, 178 χρόνια μετά δεν είναι μόνον ένα από τα πιο επιτυχημένα έργα παγκοσμίως αλλά ίσως και το διασημότερο, στον κόσμο, χριστουγεννιάτικο διήγημα. Ακριβώς γιατί το μήνυμά του είναι πως ακόμη κι ένας τύπος σαν τον Σκρουτζ μπορεί να αλλάξει προς το καλύτερο.
Αυτό ας είναι λοιπόν το μήνυμά μας για τους Κύπριους πολιτικούς και δη τους εν δυνάμει υποψήφιους για τις προεδρικές του 2023. Και Καλά Χριστούγεννα.
