Του Κώστα Ιορδανίδη
Συνέβησαν τόσο πολλά και επιβαρυντικά από το 2017, όταν πραγματοποιήθηκε η προηγούμενη πενταμερής συνάντηση στο Κραν-Μοντανά για λύση του Κυπριακού, ώστε να αναμένει κανείς πρόοδο των ατύπων διερευνητικών συνομιλιών της νέας πενταμερούς, που βρίσκεται εν εξελίξει στη Γενεύη.
Ως προς το γενικό πλαίσιο, η πλέον σημαντική εξέλιξη είναι ο αποκλεισμός της Ε.Ε. από τις συνομιλίες, κατόπιν απαιτήσεως της Αγκυρας, σε αντίθεση με ό,τι συνέβη κατά τη συνάντηση στο Κραν-Μοντανά, όπου μετείχε τότε η επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Φρεντερίκα Μογκερίνι. Ηταν μια δυσάρεστη εξέλιξη, καθώς η Αθήνα και η Λευκωσία επικαλούνται το «κοινοτικό κεκτημένο» για να ενισχύσουν τα επιχειρήματά τους έναντι της τουρκικής πλευράς.
Ενα άλλο θέμα είναι ότι η οξύτατη αντιπαράθεση του Αμερικανού προέδρου Τζο Μπάιντεν με τον Τούρκο ομόλογό του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν αδρανοποιεί ουσιαστικά την Ουάσιγκτον και αποκλείει κάθε δυνατότητα διαμεσολαβήσεως, όπως συνέβαινε συχνά στο παρελθόν.
Τέλος, η έξοδος του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ε.Ε. επιτρέπει στην κυβέρνηση του Μπόρις Τζόνσον να προωθήσει μια νέα πολιτική σε επίπεδο παγκόσμιο με μόνη δεσμευτική αναφορά στο ΝΑΤΟ. Πρόσφατες διαρροές «βρετανικού σχεδίου» για λύση που θα προσδιορίζεται τυπικά ως ομοσπονδία, αλλά λειτουργικά θα έχει σαφή χαρακτηριστικά συνομοσπονδίας με κοινή εκπροσώπηση στην Ε.Ε. απερρίφθησαν. Η υποδοχή του «σχεδίου» ήταν αρνητική από την αντιπολίτευση, τη Λευκωσία, ακόμη και από την Αγκυρα.
Ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες δεν ήταν δυνατόν να αποκλίνει από τις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας περί διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας, αλλά, προς δυσαρέσκεια της Λευκωσίας και των Αθηνών, δεν έκανε άμεση αναφορά σε αυτές. Το κυριότερο, βεβαίως, είναι ότι η όλη συζήτηση περιεστράφη γύρω από «κυριαρχική ισότητα» των δύο κοινοτήτων, που πλέον επιμόνως προωθεί η τουρκική πλευρά, και αναίρεσε η ελληνική, όπως ήταν εξάλλου φυσικό.
Τυπικώς τα πράγματα παραμένουν ως είχαν, αλλά ουσιαστικώς ετέθη από την Αγκυρα ευθέως μια αλλαγή της βάσεως λύσεως του κυπριακού προβλήματος. Σαράντα επτά χρόνια ακινησίας, σε συνδυασμό με τις έκνομες έρευνες της Τουρκίας στην Κύπρο, δεν δημιουργούν προϋποθέσεις διεξόδου. Σήμερα αναμένεται εάν ο κ. Γκουτέρες θα συνεχίσει τις συνομιλίες ή εάν θα καταθέσει την εντολή, όπως απείλησε.
