Πίσω στα μακαριακά χρόνια

«Σήμερα περισσότερο από κάθε φορά πρέπει να στραφούμε στο Θρονί» ανέφερε ο τέως πρόεδρος της Βουλής Γιαννάκης Ομήρου μιλώντας στο μνημόσυνο του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου. Ακολούθησε βέβαια και η αρθρογραφία του τέως προέδρου της βουλής που υμνεί το έργο του την «ευέλικτη στρατηγική», τον «αγωνιστικό ρεαλισμό» και το «παγκόσμιο κύρος» του κατακεραυνώνοντας τους «διαστροφείς» που τολμούν να ψέξουν ή να επικρίνουν το έργο του. Και δεν ήταν ο μόνος βέβαια. Σύσσωμη βέβαια η πολιτική ηγεσία δίνοντας το παρόν της στο μνημόσυνο, εξέφρασε την ευγνωμοσύνη για την παρακαταθήκη που άφησε ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος αλλά και την ανάγκη να ακολουθήσουν όλοι τον δρόμο του. Υποψήφιοι πρόεδροι οι οποίοι υπόσχονται την αλλαγή, την ανανέωση και τον εκσυγχρονισμό του κράτους εξέφρασαν την ελπίδα να αποκτήσουν μέρος της διορατικότητάς του και της πολιτικής του κρίσης.

Ο Μακάριος υπήρξε αναμφίβολα μία ισχυρή προσωπικότητα. Γλυκομίλητος και ιδιαίτερα γενναιόδωρος με τους συνεργάτες και συγγενείς του. Ικανός και έξυπνος του οποίου η υπέρμετρη φιλοδοξία, εν μέρει και η πονηριά του επισκίαζαν πολλές φορές αυτή την εξυπνάδα. Συμπεριφερόταν ως κομματάρχης όταν τον συνέφερε και εκμεταλλευόταν παράλληλα το ιερατικό σχήμα και το συναισθηματικό δέσιμο, ενός λαού ιδιαίτερα θρησκόληπτου για να διατηρηθεί στην εξουσία.

Οι μαρτυρίες του περίγυρού του, συνεντεύξεις του αλλά και ιστορικές καταγραφές ξένων παραγόντων καταδεικνύουν την πονηριά του, την έλλειψη ουσιαστικής πολιτικής κρίσης ακόμα και τον ναρκισσισμό του μέσα από φαιδρά περιστατικά. Ιστορικές μαρτυρίες που προσπάθησαν να υποτιμηθούν ακόμα και να αποσιωπηθούν καταδεικνύουν πως προκαλούσε και κυνηγούσε όποιον προσπαθούσε να αμφισβητήσει το κατεστημένο του. Αλλά και η λεγόμενη πολιτική διορατικότητά του, κρίνεται ακόμη και σήμερα με την απόφασή του να παίξει πολιτικό παιχνίδι με το Κίνημα των Αδεσμεύτων.

Ένα πρόσωπο το οποίο λατρεύτηκε όσο λίγα, σε σημείο να καταστεί είδωλο και να λατρεύεται σε σχολικές γιορτές, στις εκκλησίες και σε πολιτικές εκδηλώσεις. Θα ανέμενε ωστόσο κανείς 40 χρόνια από τον θάνατό του να γίνει μία ψύχραιμη και αντικειμενική καταγραφή του Μακαρίου, τόσο της προσωπικότητάς του όσο και των έργων του. Άλλωστε επί δικής του διακυβέρνησης, έγινε το πραξικόπημα και η εισβολή. Θα έπρεπε συνεπώς να διαφανεί χωρίς συναισθηματισμούς ποια ήταν τα ενδεχόμενα δικά του σφάλματα που τελικά οδήγησαν στην καταστροφή.

Αυτή την ψύχραιμη ανάλυση των καταστάσεων που οδήγησαν στην εθνική τραγωδία, αναμέναμε πως θα είχε ήδη κάνει η πολιτική ηγεσία του σήμερα. Αντιθέτως, άλλοι για προεκλογικές σκοπιμότητες, άλλοι εξαιτίας αυτής της απουσίας πολιτικής κρίσης και της απαραίτητης νηφαλιότητας, όχι μόνο επιλέγουν να μυθοποιούν ακόμα ηγέτες όπως ο Μακάριος, αλλά εύχονται να ακολουθήσουν το βήμα τους. Η ευχή, να αποκτήσουν τη διορατικότητα μίας ιδιαίτερα αμφιλεγόμενης προσωπικότητας όπως του Μακαρίου, μας ανησυχεί ιδιαίτερα. Τόσο για την κρίση τους αλλά κυρίως καταδεικνύει πως παρά τις βαρύγδουπες δηλώσεις του περί εκσυγχρονισμού του κράτους, στην ουσία αυτό που επιδιώκουν είναι να μας γυρίσουν, πίσω, στα μακαριακά χρόνια. Με ο,τι κι αν αυτό συνεπάγεται.