Του Νίκου Κωνσταντάρα
Το 2016 έκανε εκρηκτική είσοδο. Σε όλα τα μέτωπα η αβεβαιότητα διευρύνεται τάχιστα, δοκιμάζοντας δομές και ισορροπίες. Ενώ στην Ελλάδα η ανασφάλεια είναι πλέον μόνιμη, τα προβλήματά μας μοιάζουν διαχειρίσιμα όταν τα συγκρίνουμε με τις καταιγίδες που εξαπλώνονται σε όλο τον πλανήτη. Η κατάσταση, όμως, είναι άκρως επικίνδυνη.
Στην Ευρώπη, η χρονιά άρχισε στραβά. Γυναίκες στην Κολωνία και σε άλλες γερμανικές πόλεις κατήγγειλαν ότι ομάδες μεταναστών τις παρενόχλησαν στους δημόσιους εορτασμούς για την αλλαγή του χρόνου. Υπήρξε και καταγγελία για τουλάχιστον έναν βιασμό. Ενώ η γερμανική ηγεσία και η αστυνομία επιχείρησαν να διαχειριστούν τις καταγγελίες με τρόπο που θα απέτρεπε αντιδράσεις εναντίον μεταναστών και προσφύγων, το σοκ στη Γερμανία είναι μεγάλο. Η χώρα δέχθηκε περίπου ένα εκατομμύριο πρόσφυγες και μετανάστες το 2015, και εάν δεν αφομοιωθούν γρήγορα και εύκολα, θα υπάρξουν δυσμενείς επιπτώσεις για όλες τις χώρες της Ε.Ε., όπου ήδη δοκιμάζονται σχέσεις μεταξύ χωρών-μελών. Στη Μέση Ανατολή εντείνεται η διαμάχη μεταξύ Σαουδικής Αραβίας και Ιράν, δηλαδή μεταξύ σουνιτών και σιιτών μουσουλμάνων, μετά τον αποκεφαλισμό σιίτη ιερωμένου στη Σαουδική Αραβία το Σάββατο.
Ηδη, στη Συρία και την Υεμένη οι δύο χώρες διεξάγουν πολέμους δι’ αντιπροσώπων. Στη Συρία και στο Ιράκ αυτή η διαμάχη ευνόησε την εξάπλωση των φανατικών σουνιτών του Ισλαμικού Κράτους, πολλαπλασιάζοντας τους κινδύνους στην περιοχή και εξάγοντας τρομοκρατία προς την Ευρώπη. Τώρα το καθεστώς της Σ. Αραβίας έχει να διαχειριστεί όχι μόνο την εξάπλωση της επιρροής του Ιράν στην περιοχή, αλλά και τρομοκρατία σουνιτικών ομάδων. Την ίδια ώρα, η πτώση στην τιμή του πετρελαίου οδήγησε το περυσινό έλλειμμα της χώρας στα περίπου 100 δισ. δολάρια. Η εκτέλεση του σιίτη κληρικού προκάλεσε την πυρπόληση της πρεσβείας της Σ. Αραβίας στην Τεχεράνη από όχλο και τη διακοπή διπλωματικών σχέσεων. Αυτό δυσχεραίνει την ειρηνευτική διαδικασία για τη Συρία, στην οποία και οι δύο χώρες συμμετέχουν. Υστερα από πολλά χρόνια προβλέψιμης συμπεριφοράς, η Σ. Αραβία κινείται σπασμωδικά, φοβούμενη ότι έχει χάσει το μονοπώλιο της εύνοιας των ΗΠΑ – οι οποίες πέρυσι πρωταγωνίστησαν στην επίτευξη συμφωνίας με το Ιράν για τερματισμό του πυρηνικού του προγράμματος. Οι εξελίξεις είναι αλυσιδωτές. Ο,τι παρατείνει την αιματοχυσία στη Μέση Ανατολή θα προκαλέσει νέους κινδύνους για όλες τις χώρες και θα οδηγήσει στη συνέχιση της εξόδου προσφύγων – με περαιτέρω συνέπειες για την Ελλάδα και την υπόλοιπη Ευρώπη. Εάν η ριψοκίνδυνη συμπεριφορά της Σ. Αραβίας επηρεάζεται από την ανάγκη να φανεί δραστήρια εν μέσω οικονομικών δυσκολιών, η κατάσταση θα επιδεινωθεί από τις εξελίξεις στην Απω Ανατολή. Αυτή την εβδομάδα οι κινεζικές αρχές αναγκάστηκαν δύο φορές να διακόψουν τη διαπραγμάτευση στο χρηματιστήριο της Σαγκάης, το οποίο παρέσυρε άλλες αγορές στην πτώση· και η τιμή του πετρελαίου έπεσε 12% μέσα σε τρεις ημέρες. Εάν συνεχιστεί η αστάθεια, θα έχει τάχιστες επιπτώσεις όχι μόνο στη Σ. Αραβία, αλλά και στην παγκόσμια οικονομία.
Η Ελλάδα πρέπει να κρατήσει σταθερή πορεία, γνωρίζοντας ότι οι μεγάλες δυνάμεις θα έχουν άλλες προτεραιότητες κατά νουν. Είναι επιτακτική ανάγκη να υπάρξει μια ελάχιστη πολιτική συνεννόηση για να ξεπεράσουμε τα δικά μας άμεσα προβλήματα και να αντέξουμε στις διεθνείς καταιγίδες.
