Με έκτακτες εξελίξεις ξεκινά το νέο έτος. Από την Ευρώπη μέχρι τα βάθη της Ασίας, καθώς και σε άλλες περιοχές του πλανήτη, η ανθρωπότητα είναι αντιμέτωπη με κρίσιμες ιστορικής σημασίας εξελίξεις. Σε αντίθεση με τις προβλέψεις του Δυτικού φιλελεύθερου ή σοσιαλδημοκράτη «ειδικού», η κρίση-τρυκιμμία του σύγχρονου καπιταλισμού δεν λέει να κοπάσει, απλώς διανύει φάσεις, γυρνά σελίδες, και η «ιστορία» συνεχίζεται.
Οι εξελίξεις περιπλέκονται με τον ανταγωνισμό των Μεγάλων Δυνάμεων. Για την δική μας περιοχή, σε αυτήν την «περιπέτεια» ιδιαίτερη σημαία φέρει η στρατηγική που εγκαινίασε ο Πρόεδρος Ντόναλτ Τραμπ στην πρωτεύουσα της Σαουδικής Αραβίας, λίγο μετά την ανάδειξή του στην εξουσία.
Ως γνωστόν, λίγο μετά την εκλογή του στην Προεδρία των ΗΠΑ, ο κ. Τραμπ πραγματοποίησε το πρώτο επίσημο ταξίδι του στο εξωτερικό σε μια σειρά χωρών, τις οποίες θεωρεί «φιλικές» και «συνεργάσιμες». Η Σαουδική Αραβία είναι μια από αυτές τις χώρες. Στην πρωτεύουσα του βασιλείου, ο κ. Τραμπ έστειλε σημαντικά μηνύματα στην ευρύτερη περιοχή, στοχοποίησε το Ιράν και άφησε να εννοηθεί ότι ακολουθούν εξελίξεις που θα φέρουν ανατροπές στην «γεωγραφία» μας.
Λίγο μετά τα εν λόγω ηχηρά μηνύματα, «η ιστορία έλαβε νέα κατεύθυνση» στην περιοχή μας. Συνοψίζοντας υπενθυμίζουμε τις εξής εξελίξεις:
•Πραξικόπημα στην Σαουδική Αραβία, με τον νέο διάδοχο να αναλαμβάνει τα ηνία της εξουσίας και να φυλακίζει εκατοντάδες πρίγκιπες και επιχειρηματίες
•Ο νέος Πρίγκιπας της Σαουδικής Αραβίας εγκαινιάζει μια νέα πολιτική γραμμή, την στρατηγική του «μετριοπαθούς Ισλάμ».
•Ξεκινούν μεταρρυθμίσεις στην Σαουδική Αραβία.
•Στην Υεμένη συνεχίζονται οι συγκρούσεις, με τον άξονα Σαουδικής Αραβίας-αραβικών μοναρχιών-Αιγύπτου να εμφανίζεται αποφασισμένος να καταβάλλει κάθε είδους προσπάθεια για να επιτύχει την ήττα του Ιράν και των συμμάχων του σε όλα τα proxy wars της περιοχής.
•Συνεχίζονται οι αμφιταλαντεύσεις της Τουρκίας στην εξωτερική πολιτική. Οι σχέσεις της χώρας με την Δύση και τις ΗΠΑ γνωρίζουν νέες δοκιμασίες. Η Άγκυρα στρέφει την προσοχή της στην Ρωσία και στο Ιράν, όπου επίσης αντιμετωπίζει νέες προκλήσεις.
•Στην Συρία, ο εμφύλιος εισέρχεται σε νέα φάση. Με την υποστήριξη της Ρωσίας, η συμμαχία Δαμασκού-Τεχεράνης ελέγχει πλέον μεγάλο κομμάτι της χώρας. Στο βόρειο κομμάτι της Συρίας οι Κούρδοι, με την υποστήριξη των ΗΠΑ, ελέγχουν σημαντικά αστικά και ενεργειακά κέντρα, ενώ η Τουρκία έχει καταφέρει να κρατήσει υπό τον έλεγχό της μια μικρή ζώνη.
•Στο εσωτερικό της Τουρκίας, ο Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγγίπ Ερντογάν έρχεται αντιμέτωπος με τον τέως Πρόεδρο Αμντουλλάχ Γκιουλ. Πλέον, οι προεδρικές του 2019 αναμένεται να κρίνουν το ποιο θα είναι το νέο πολίτευμα της Τουρκίας, αλλά και το πολιτικό μέλλον του κ. Ερντογάν (Φυσικά, όλα αυτά σε περίπτωση που δεν μας προλάβουν άλλου είδους εξελίξεις στο ενδιάμεσο διάστημα, λ.χ. πραξικόπημα, εξεγέρσεις, συγκρούσεις, πολιτικές δολοφονίες κ.ο.κ.).
•Οι ΗΠΑ αναγνωρίζουν ως πρωτεύουσα του Ισραήλ τα Ιεροσόλυμα (μια απόφαση στην λήψη της οποίας διαδραμάτισαν μεγάλο ρόλο οι εσωτερικές πολιτικές ισορροπίες στην Ουάσιγκτον). Κύμα αντιδράσεων έχει προκληθεί σε ολόκληρο τον πλανήτη, ενώ το δίδυμο Ουάσιγκτον-Τελ Αβίβ παραμένει αμετανόητο στις θέσεις του.
•Απόπειρα πραξικοπήματος στην Ιορδανία. Ο βασιλιάς απομακρύνει από το στράτευμα δυο αδελφούς και έναν εξάδελφό του με την υποψία ότι δρομολογούσαν πραξικόπημα με την υποστήριξη της Σαουδικής Αραβίας.
•Λαϊκή εξέγερση στο Ιράν. Σημείο εκκίνησης του ξεσηκωμού το ταξικό ζήτημα. Οι υψηλές τιμές των βασικών αγαθών και το οικονομικό αδιέξοδο σπρώχνουν στους δρόμους εκατομμύρια Ιρανούς.
Εν τω μεταξύ, συνεχίζεται η μεγάλη ένταση στην Άπω Ανατολή. Η Βόρεια Κορέα απειλεί. Η Ιαπωνία εξοπλίζεται. Η Κίνα εναντίον όλων.
Ενδέχεται να υπάρχουν και άλλες εξελίξεις που ξεφεύγουν αυτήν την στιγμή της προσοχής του συγγραφέα. Ωστόσο ακόμη και η παραπάνω, ενδεχομένως «ελλιπής», λίστα των πρόσφατων κρίσιμων εξελίξεων μας βοηθά να καταλήξουμε σε δυο βασικά συμπεράσματα.
Πρώτον, καθώς παρακολουθούμε και καταγράφουμε τις εξελίξεις στην «γειτονιά» μας δεν πρέπει να αγνοούμε την σημασία των εξελίξεων στην Άπω Ανατολή. Εκεί δημιουργούνται σταδιακά όλες οι κατάλληλες συνθήκες και προϋποθέσεις για μια παγκόσμια αναμέτρηση.
Δεύτερον, το μέλλον της περιοχής μας εξαρτάται πλέον από τον βαθμό επιτυχίας της επιβολής της νέας αμερικανικής στρατηγικής περί «μετριοπαθούς Ισλάμ» στις ντόπιες κοινωνίες. Η προηγούμενη ρεπουμπλικανική ηγεσία των ΗΠΑ επιχείρησε να επιβάλλει ένα παρόμοιο δόγμα στην περιοχή μας με άλλα «μέσα». Χρησιμοποίησε για παράδειγμα πρακτικές πολέμου και εισβολής με στόχο την ανάδειξη καθεστώτων που θα προσομοιάζουν στο μοντέλο του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ).
Η νέα ηγεσία των ΗΠΑ επιλέγει διαφορετικά μέσα: Την συμμαχία της Σαουδικής Αραβίας και τις απόπειρες εκσυγχρονισμού, αλλά και την καλύτερη εναρμόνιση της ντόπιας ιθύνουσας τάξης με τον δυτικό καπιταλισμό-καταναλωτισμό. Στην νέα περίοδο προστίθεται επίσης μια ακόμη σημαντική διαφορά που θέλει το μπλοκ των ΗΠΑ να εμφανίζεται αποφασισμένο να πλήξει το αντίπαλο μπλοκ του Ιράν και της Ρωσίας όπου και όποτε αυτό είναι εφικτό.
Οι προαναφερόμενες εξελίξεις επιφυλάσσουν αντίκτυπο και για την «μικρή» Κύπρο. Καθώς εντατικοποιείται η σύγκρουση στην Άπω Ανατολή και την περιοχή μας, οι συνθήκες που θα δημιουργηθούν, αλλά και οι διάφοροι παράγοντες που θα ενεργοποιηθούν ενδέχεται να υποχρεώσουν την Κύπρο να διαλέξει στρατόπεδο και παρέχει τις δικές της υπηρεσίες ανάλογα με τις δυνατότητες της. Από αυτήν την άποψη, το ενεργειακό ζήτημα διαδραματίζει κομβικό ρόλο.
Επίσης, με τις ΗΠΑ και τον διεθνή παράγοντα να αναλώνονται σε έναν ατέρμονο ιμπεριαλιστικό ανταγωνισμό ο οποίος στρέφει την προσοχή τους σε άλλα πεδία, δεν πρέπει να διατηρούμε μεγάλες ελπίδες για μια νέα διεθνή πρωτοβουλία για την επίλυση του Κυπριακού. Το 2004 ήταν εν μέρει προϊόν της προηγούμενης ρεπουμπλικανικής ηγεσίας των ΗΠΑ. Σήμερα τα δεδομένα έχουν αλλάξει.
