11 Σεπτεμβρίου 2016

11 Σεπτεμβρίου 2016. Ο αναγνώστης αυτής της στήλης, το ενδιαφέρον του οποίου ξεπερνά τα στενά όρια αυτού του νησιού και αγγίζει τα ευρύτερα πλαίσια της περιοχής μας, καλείται να καταγράψει με μεγάλη προσοχή αυτή την ημερομηνία.

Πριν από λίγες ώρες και ενώ η υφήλιος «θυμόταν» το πραξικόπημα της Χιλής και τα γεγονότα της 11ης Σεπτεμβρίου στην Νέα Υόρκη, η τουρκική κυβέρνηση προχώρησε στην υλοποίηση μιας νέας απόφασης. 28 δήμαρχοι, οι οποίοι στις τοπικές εκλογές του 2014 σημείωσαν ιστορική επιτυχία, απομακρύνθηκαν από τα καθήκοντα τους. Η κυβέρνηση διορίζει «τοποτηρητές», γραφειοκράτες που αναλαμβάνουν καθήκοντα δημάρχων μέχρι τις επόμενες δημοτικές εκλογές.

Η αντίδραση των Κούρδων σε αυτή την νέα πρωτοβουλία είναι σφοδρή. Άλλωστε δεν περιμέναμε κάτι διαφορετικό. Από τους 28 δημάρχους που απομακρύνονται με αστυνομική βία από τα καθήκοντα τους, οι 24 είναι Κούρδοι. Στις εν λόγω εκλογικές περιφέρειες, το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) έλαβε τα χαμηλότερα ποσοστά στην ιστορία του. Οι Κούρδοι τονίζουν ότι η κυβέρνηση λαμβάνει την νέα πρωτοβουλία για να τιμωρήσει τους ψηφοφόρους που επέλεξαν να γυρίσουν την πλάτη τους στην Άγκυρα.

Η κυβέρνηση του ΑΚΡ από την μεριά της προβάλλει την δική της εκδοχή των τελευταίων εξελίξεων. Ισχυρίζεται ότι λαμβάνει πρωτοβουλίες για να απεγκλωβίσει τους κατοίκους των νοτιοανατολικών επαρχιών από την τρομοκρατία του ΡΚΚ, καθώς σύμφωνα με την δική κυβερνητική ρητορική, οι Κούρδοι δήμαρχοι υποστηρίζουν με κάθε μέσο την ένοπλη τρομοκρατία.

Οι Κούρδοι δήμαρχοι δεν χάνουν μόνο τα αξιώματά τους, αλλά την ίδια στιγμή οδηγούνται ομαδικά στα ανακρίτρια και στις φυλακές. Στο Χακκάρι, σε μια γεωγραφία όπου ο ντόπιος πληθυσμός δίνει μάχες σώμα με σώμα με τον θρησκευτικό εξτρεμισμό, η τοπική κοινωνία χάνει ένα από τα πολυτιμότερα στοιχεία της κοινωνικής της σύνθεσης. Σήμερα η νεαρή ακτιβίστρια δήμαρχος της πόλης του Χακκάρι οδηγείται στην φυλακή.

Οι Κούρδοι απαντούν στην κρατική βία με βιαστικά βήματα. Στο Βαν, η τοπική οργάνωση του κυβερνώντος ΑΚΡ δέχεται μεγάλη βομβιστική επίθεση. Αυτή η στήλη πληροφορείται ότι σε δεκάδες κουρδικές επαρχίες, η τουρκική αστυνομία καταβάλλει προσπάθειες για να εντοπίσει εκατοντάδες οχήματα, τα οποία είναι γεμάτα με εκρηκτική ύλη. Από στιγμή προς στιγμή, η Τουρκία αναμένει νέες αιματηρές επιθέσεις.

Σε επίπεδο σύγχρονης πολιτικής επιστήμης, η νέα εξέλιξη φέρει βαρύνουσα σημασία , όχι μονάχα για την Τουρκία, αλλά και για ολόκληρη την περιοχή. Με την απομάκρυνση των Κούρδων δημάρχων από τα καθήκοντα τους, η εκπροσώπηση και ακτίνα δράσης του κουρδικού κινήματος στο τουρκικό πολιτικό προσκήνιο περιορίζεται. Όπως τονίσαμε στην μελέτη μας «Türkiye’nin Milliyetçilikle İmtihanı ( Η Τουρκία Αντιμέτωπη με τον Εθνικισμό)», η οποία κυκλοφόρησε στην Τουρκία το 2013, οι τελευταίες εξελίξεις αναγκάζουν τους Κούρδους της Τουρκίας να επιλέξουν μεταξύ της ανασυγκρότησης του τουρκικού πολιτεύματος με βάση το ομοσπονδιακό μοντέλο ή της απόσυρσης των Κούρδων από το «σύστημα». Μετά και τις πρόσφατες εξελίξεις η εν λόγω συζήτηση απασχολεί εκ νέου το κουρδικό πολιτικό προσκήνιο.

Από την σκοπιά της Κύπρου και της Δύσης, οι εξελίξεις στην Τουρκία είναι άκρως σημαντικές. Στο συγκεκριμένο σημείο παραμερίζοντας εθνικιστικές-ρατσιστικές εξάρσεις του τύπου «μια διαλυμένη Τουρκία εξυπηρετεί τα συμφέροντά μας», υπογραμμίζουμε ότι εξελίξεις στο Κουρδικό έχουν ως αποτέλεσμα την στροφή της Άγκυρας στην εθνικιστική ρητορική, στον τυχοδιωκτισμό και στον λαϊκισμό. Τέτοιου είδους πρακτικές μας είναι γνωστές από το παρελθόν και επιφυλάσσουν αντίκτυπο σε πολλά πεδία. Θυμηθείτε τις εξελίξεις της περιόδου της Υπόθεσης Ιμίων, την στιγμή που το Κουρδικό Ζήτημα βρισκόταν σε ένα κομβικό σημείο, στα μέσα της δεκαετίας 90΄.

Οι χειρισμοί του Ρετζέπ Ταγγίπ Ερντογάν και της τουρκικής κυβέρνησης, οι «απαντήσεις» της κουρδικής πλευράς και οι εξελίξεις σε Τουρκία, Συρία και Ιράκ φέρνουν ολόκληρη την περιοχή ενώπιων εξελίξεων του τύπου «βαλκανοποίησης», «πακιστανοποίησης» και «αφγανοποίησης». Πρόκειται για την χειρότερη συγκυρία για την επίλυση μακροχρόνιων προβλημάτων, όπως λ.χ. το Κυπριακό.