Την πρώτη μπύρα της ζωής μου, μια Έφες (η αγάπη της ζωής μου μέχρι και σήμερα) την γεύτηκα σε ένα από τα μικρά στενά σοκάκια πίσω από το Ζωγράφειο Λύκειο της Κωνσταντινούπολης, στα εργένικά μου χρόνια. Ήταν η περίοδος που γνώριζα έναν «τρελό» κομμουνιστή ποιητή της Τουρκίας και την παρέα του. Ο φίλος σύντροφος είχε μείνει στην απομόνωση και είχε υποστεί τα πιο βάρβαρα και απάνθρωπα βασανιστήρια για δέκα ολόκληρα χρόνια. Τρία χρόνια κρατήθηκε σε ένα «φέρετρο», σε ένα μικροσκοπικό δωμάτιο, δίχως παράθυρο, με περιορισμένο οξυγόνο, τροφή και νερό.
«Να εκτιμάς κάθε σταγόνα του κρασιού και του ποτού. Να μην το παρακάνεις. Ωστόσο κάθε φορά που πίνεις να θυμάσαι ότι υπάρχουν συνάνθρωποι που το στερούνται σε αυτή την χώρα, σε κάθε άκρη της γης», μου είχε πει την πρώτη φορά που έπινα την πρώτη γουλιά από την Έφες.
Σε εκείνη την συνομιλία, ο φίλος, το μοναδικό «παράπτωμα» του οποίου ήταν η προσκόλλησή του στον μαρξισμό και η απάρνηση κάθε είδους εθνικής και θρησκευτικής ταυτότητας, μου παρέδωσε ένα πολύτιμο μάθημα που αφορά το πολιτικό μέλλον του τόπου και κυρίως της Τουρκίας: «Σε αυτήν την περιοχή, το σύγχρονο έθνος-κράτος είναι επινόηση των μεγάλων ιμπεριαλιστικών δυνάμεων, οι οποίες χρησιμοποιούν μεσάζοντες για να κρατήσουν υπό την κηδεμονία τους, τους εγχώριους λαούς. Σε αυτήν την προσπάθεια, αναλόγως με τις ανάγκες τους και τις συνθήκες της κάθε εποχής, οι ιμπεριαλιστικές δυνάμεις και οι εγχώριοι συνεργάτες τους, οι πολιτικοί μεταπράτες, προσφεύγουν σε διάφορα τεχνάσματα. Κάποτε χρησιμοποιούν την σοσιαλδημοκρατική ταμπέλα και κάποτε την νεοφιλελεύθερη. Όταν δεν αποδίδουν αυτά τα μέσα επιστρατεύουν τον αυταρχισμό, τον ολοκληρωτισμό, τον φασισμό, τον εθνικισμό, τις άλλες δηλαδή εναλλακτικές ταμπέλες της απληστίας του μεγάλου διεθνούς κεφαλαίου και των ντόπιων συνεργατών του. Με απλά λόγια όλοι αυτοί οι αστικές ιδεολογίες είναι το άλλο όνομα της ανθρώπινης απληστίας».
Αυτή την συνομιλία θυμήθηκα το βράδυ της Κυριακής, όταν για λογαριασμό αυτού του μέσου, ολοκλήρωνα την άμεση ανάλυση για το αποτέλεσμα των εκλογών. Πως μπορούσα άλλωστε, να μην την θυμηθώ την στιγμή που η τουρκική Δεξιά νικούσε την άλλη Δεξιά (βλπ. Η Ανελεύθερη Τουρκική Δημοκρατία, Εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα: 2017) και το κουρδικό κίνημα με τις Αριστερές Δυνάμεις παρέμεναν ως το τελευταίο προπύργιο της δημοκρατίας στην «έρημο» του τουρκικού αυταρχισμού;
Τι συνέβη το βράδυ της Κυριακής; Τρία πράγματα: Πρώτον, όπως είχαμε προειδοποιήσει από αυτήν την στήλη, ο Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγγίπ Ερντογάν νίκησε τους αντιπάλους του, δηλαδή την άλλη Δεξιά, στηριζόμενος στους τέσσερις πυλώνες της εξουσίας του: Πολιτική ηγεμονία (έλεγχος κρατικού μηχανισμού, εκλογικού συστήματος, δικαιοσύνης, αντιδημοκρατικό εκλογικό μέτρο κ.ο.κ.), ταξική ηγεμονία (συνεργασία με το αναδυόμενο κεφάλαιο της Τουρκίας παρά τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης), ιδεολογική ηγεμονία (το «ακαταμάχητο» γόητρο του ιδεολογικού αμαλγάματος τουρκικού εθνικισμού-σουνιτικού Ισλάμ) και η χαρισματική φυσιογνωμία του ίδιου του κ. Ερντογάν.
Δεύτερον, για μια ακόμη φορά παρακολουθήσαμε την ήττα της «άλλης Δεξιάς». Ενός συνόλου κεμαλιστικών και συντηρητικών κομμάτων που δεν είναι σε θέση να προβάλλουν μια εναλλακτική πρόταση για την νεοφιλελεύθερη πορεία της Τουρκίας και τα οποία φυσικά δεν έχουν να εκφράσουν τίποτα εναλλακτικό και θετικό για την επίλυση του κουρδικού ζητήματος.
Τρίτον, παρακολουθήσαμε το κεφάλαιο -τουρκικό και ξένο- να τρέχει να συγχαρεί τον ισχυρό πολιτικό άνδρα της Τουρκίας, λίγο μετά το άκουσμα των αποτελεσμάτων. Χαρακτηριστική περίπτωση αυτή του Συλλόγου Τούρκων Βιομηχάνων και Επιχειρηματιών, ο οποίος λίγο μετά το τέλος των εκλογών επανέλαβε τις γνωστές του θέσεις για την σημασία της εφαρμογής των νεοφιλελεύθερων συνταγών στην τουρκική οικονομία.
Γνωρίζω ότι η παραπάνω ανάλυση είναι μάλλον απαισιόδοξη για το μέλλον τόσο της Τουρκίας όσο και ολόκληρης της περιοχής. Παρόλα αυτά, ο απαισιόδοξος τόνος δεν πρέπει να μας «απαγορεύσει» να ρίξουμε μια ψύχραιμη ματιά στο μέλλον της περιοχής. Το σίγουρο είναι ότι λίγο μετά το κλείσιμο των καλπών στην Τουρκία, θα ακολουθήσουν σαρωτικές εξελίξεις στην γειτονική χώρα και την περιοχή μας. Στο βόρειο τμήμα της Συρίας και του Ιράκ οι εξελίξεις τρέχουν. Το Κουρδικό Κίνημα προειδοποιεί για ένα «θερμό Καλοκαίρι». Οι Γκρίζοι Λύκοι αναλαμβάνουν στο εσωτερικό της Τουρκίας ένα πολυπόθητο ρόλο-κλειδί. Όσον αφορά δε τα ελληνοτουρκικά και το Κυπριακό εκεί τα αδιέξοδα παραμένουν. Σε κάθε περίπτωση χρειαζόμαστε «ψύχραιμες» και όχι συμφεροντολογικές ή κερδοσκοπικές αναλύσεις.
