ΚΛΕΙΣΙΜΟ
Loading...
 

«Άνοδος και πτώση της μεσαίας τάξης στην Κύπρο

Του Πάμπου Παπαγεωργίου

Του Πάμπου Παπαγεωργίου

Η παρουσία μιας πολυάριθμης μεσαίας τάξης είναι για τα «Πολιτικά» του Αριστοτέλη η εγγύηση για ένα πιο σταθερό, πιο λογικό και πιο δημοκρατικό πολίτευμα (τουλάχιστον με τον τρόπο που εννοούμε σήμερα τη δημοκρατία ως ένα πολίτευμα το οποίο μπορεί να συμβιβάσει διαφορετικές απόψεις και επιδιώξεις ανάμεσα στους πολίτες).

Έχει λοιπόν σημασία το γεγονός ότι η μεσαία τάξη τα τελευταία χρόνια συρρικνώνεται συνεχώς στην Κύπρο. Η συρρίκνωση της μεσαίας τάξης συμπίπτει, όχι τυχαία, με την μεγάλη αύξηση της εισοδηματικής ανισότητας. Πριν την κρίση οι δείκτες ανισότητας στην Κύπρο βρίσκονται περίπου στο μέσο των αντίστοιχων ευρωπαϊκών στατιστικών. Μερικά χρόνια μετά, παρουσιάζοντας τη χειρότερη επίταση ανισότητας, η Κύπρος βρίσκεται στις τρεις χειρότερες χώρες σε σχέση με το δείκτη εισοδηματικής ανισότητας.

Τι συνέβη; Τα τελευταία πέντε- έξι χρόνια πολλοί Κύπριοι με μεσαία και μικρομεσαία εισοδήματα έχασαν τις δουλειές τους ή υπέστησαν σημαντική μείωση στα εισοδήματά τους. Το δημόσιο σταμάτησε να προσλαμβάνει ενώ ο ιδιωτικός τομέας μείωσε σημαντικά τους μισθούς που προσφέρει. Έχει ανακοπεί μια πορεία διεύρυνσης της μεσαίας τάξης, η οποία ξεκίνησε από τα τέλη της δεκαετίας του εβδομήντα όταν η οικονομία παρουσίασε το λεγόμενο οικονομικό θαύμα με ψηλές επιδόσεις και ανάπτυξη πρώτα της βιομηχανίας και μετά των υπηρεσιών. Στην περίοδο αυτή ήταν χαρακτηριστικό της κυπριακής κοινωνίας η κινητικότητα προς τα πάνω των κοινωνικών στρωμάτων.

Σήμερα η μεσαία τάξη έχει δει το εισόδημά της να συρρικνώνεται, τα περιουσιακά της στοιχεία να χάνουν σε αξία και τα χρέος της να έχει αυξηθεί σε πολύ ψηλά ποσοστά ως προς το εισόδημα της οικογένειας (γύρω στα 250%, ποσοστό από τα ψηλότερα παγκοσμίως). Η αποψίλωση των περιουσιακών στοιχείων ξεκίνησε από την μεγάλη φούσκα των μετοχών, όταν μερικά δισεκατομμύρια λίρες μεταφέρθηκαν από τη μεσαία τάξη στην ανώτερη τάξη του 5% των παλιών μετόχων, επιχειρηματιών, μεγαλολογιστών και μεγαλοδικηγόρων. Ακολούθησε η πτώση της αξίας των ακινήτων και η διόγκωση του ιδιωτικού χρέους κατά την περίοδο της οικονομικής κρίσης.

Η Κύπρος κινδυνεύει σήμερα να μετατραπεί σε μια κοινωνία των άκρων. Από τη μια μικρή μερίδα του πληθυσμού η οποία βλέπει τα εισοδήματά της να αυξάνονται συνεχώς και από την άλλη μια μεγάλη μάζα με άνεργους και χαμηλόμισθους με τη μεσαία τάξη ανάμεσά τους να συρρικνώνεται. Πρόκειται για μια εξέλιξη που, όπως παρατήρησε ο Αριστοτέλης πριν δυόμισι χιλιάδες χρόνια, θα έχει αρνητικές επιπτώσεις σε πολλές πτυχές της κοινωνικής ζωής.

Υπάρχει δυνατότητα ανακοπής αυτής της πορείας; Η απάντηση στο ερώτημα αυτό θα είναι συνώνυμη με την πορεία της οικονομίας. Αν η οικονομία μας καταφέρει να παρουσιάσει μια μακρά περίοδος ανάκαμψης, τότε το πιο πιθανόν είναι ότι θα δημιουργηθούν εκείνες οι συνθήκες που θα ευνοήσουν ξανά τη διατήρηση της μεσαίας τάξης.

ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
X