Του Πάμπου Παπαγεωργίου
Η γενική ιδέα πίσω από το σχέδιο «Εστία» δεν ήταν άσχημη. Από κοινού οι τράπεζες, το κράτος και ο δανειολήπτης να αναλάμβαναν μέρος των υποχρεώσεων που προέκυψαν από την αδυναμία συμπολιτών μας, πιθανότατα λόγω της οικονομικής κρίσης, να πληρώνουν τις δόσεις για την κατοικία τους.
Κάτι τέτοιο είναι δίκαιο, αν αναλογιστεί κανείς ότι πολύς κόσμος έχασε τη δουλειά του από μια οικονομική κρίση, η οποία είχε να κάνει κατά κύριο λόγο με την πιστωτική φούσκα για την οποία ευθύνονται οι τράπεζες. Συνέβαλε, όμως, σε αυτήν και η δημοσιονομική ασυδοσία για την οποία ευθύνονταν οι κατά καιρούς κυβερνήσεις. Η κάθε καλή ιδέα μπορεί όμως στην πορεία να μεταβληθεί σε κακή πρακτική, ειδικά όταν κυριαρχούν επιμέρους συμφέροντα. Το σχέδιο που πρότεινε πριν από λίγους μήνες η κυβέρνηση περιόριζε τη συνεισφορά των τραπεζών μόνο στο μέρος εκείνο του δανείου που δεν καλυπτόταν από την αξία της υποθήκης. Δηλαδή, αν χρωστάω σήμερα 250 χιλιάδες και η κατοικία μου αξίζει 240 χιλιάδες, η προσφορά της τράπεζας είναι οι 10 χιλιάδες τις οποίες δεν θα μπορούσε ούτως ή άλλως να εισπράξει και για τις οποίες λογικά έχει ήδη κάνει πρόβλεψη στα βιβλία της –πάντως, αν ισχύει αυτό που δημοσιεύτηκε ότι στις περισσότερες περιπτώσεις μη εξυπηρετούμενων δανείων η αξία των κατοικιών είναι πιο χαμηλή από το υπόλοιπο του δανείου, είναι να διερωτάται κανείς πόσο ανεύθυνα δάνειζαν οι τράπεζες και με πόσο ψηλό επιτόκιο και χρεώσεις για να καταλήξουμε κατά κανόνα σε κατοικίες με αρνητική αξία για τον δανειολήπτη-ιδιοκτήτη τους.
Μάλιστα, στο όλο σχέδιο οι τράπεζες όχι μόνο δεν συνεισφέρουν, αλλά κερδίζουν μέσω της κρατικής χορηγίας, αφού λογικά έχουν ήδη κάνει προβλέψεις γι’ αυτά τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια.
Οι προβλέψεις αυτές, αν λειτουργήσει το σχέδιο, θα αντιστραφούν και θα μετατραπούν απευθείας σε κέρδος για την τράπεζα. Από το υπόλοιπο του δανείου, το ένα τρίτο θα επιδοτείται από το κράτος και ο δανειολήπτης αναλαμβάνει τα υπόλοιπα δύο τρίτα με καλύτερους όρους στο πλαίσιο αναδιάρθρωσης του δανείου του.
Οι αρχικοί περιορισμοί για την επιδότηση αυτοί δεν ήταν καθόλου περιοριστικοί: αξία κατοικίας μέχρι 350 χιλιάδες, εισόδημα δανειολήπτη μέχρι 50 χιλιάδες και αξία άλλων περιουσιακών στοιχείων μέχρι 125% της αξίας του δανείου. Βασικά οι όροι αυτοί ουσιαστικά προέβλεπαν επιδότηση ακόμα και σε περιπτώσεις που ο δανειολήπτης μπορούσε να πληρώνει αλλά δεν το έκανε για αυτό και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή απαίτησε δραστική μείωση τους προς τα κάτω.
Η παρέμβαση της Κομισιόν διορθώνει μια παρενέργεια του σχεδίου, αφού στην αρχική του μορφή επιδοτούσε και εκείνους που μπορούσαν να πληρώνουν το δάνειο για το σπίτι τους, αλλά δεν το έκαναν. Παραμένει όμως το πρόβλημα ότι στην πράξη οι τράπεζες μάλλον επιδοτούνται αντί να συνεισφέρουν στο σχέδιο αυτό. Έχω μάλιστα την εντύπωση ότι αν λειτουργούσε τέτοιο σχέδιο επί Συνεργατισμού, αυτός θα είχε διασωθεί.
