Του Παύλου Ξανθούλη
Η εντύπωση ότι η Γερμανία έστησε μπλόκο και φρέναρε κάθε σκέψη για ευρωπαϊκές κυρώσεις κατά της Τουρκίας, είναι ορθή. Το Βερολίνο έχει τεράστια ευθύνη και δεν θα ήταν υπερβολή αν λέγαμε ότι οι γερμανικές κυβερνήσεις, η τέως και η νυν, δικαιούνται τίτλο τιμής από τον Ερντογάν για τις υπηρεσίες τους, καθώς δεν επέτρεψαν να υποστεί η Άγκυρα το παραμικρό κόστος για το «πιλοτικό άνοιγμα» τμήματος της περίκλειστης Αμμοχώστου, ως επίσης και για τις έκνομες ενέργειες στην ΑΟΖ.
Την ίδια ώρα, όμως, οι πρόσφατες προσπάθειες της Λευκωσίας να εξασφαλίσει κυρώσεις κατά της Τουρκίας, στο ζήτημα της Αμμοχώστου, δημιουργούν αν μη τι άλλο, εύλογα ερωτηματικά. Αν και ήμουν και εξακολουθώ να είμαι υπέρ της επιβολής μέτρων κατά της Άγκυρας, προκειμένου η Ε.Ε να πειθαναγκάσει τον Ερντογάν να κάνει στροφή στο Κυπριακό, το μεταναστευτικό και στο ζήτημα της Αμμοχώστου, θεωρώ ότι οι επιδιώξεις της Λευκωσίας, όπως αποτυπώθηκαν στο «έγγραφο επιλογών» Μπορέλ, έχουν τελικά καταστεί μπούμερανγκ, το οποίο επιφέρει κόστος στην Κύπρο, δημιουργώντας νέα δεδομένα εντός Ε.Ε. Και γι΄ αυτό έχει πολύ μεγάλη ευθύνη η Λευκωσία και ο τρόπος με τον οποίο διαχειρίστηκε το ζήτημα.
Για να πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά, θα πρέπει να διευκρινίσουμε ότι κανένα ευρωπαϊκό έγγραφο, το οποίο ζητάει συγκεκριμένο κράτος-μέλος δεν υποβάλλεται στο τραπέζι των 27 κρατών-μελών, εάν δεν έχει την έγκριση του ενδιαφερόμενου κράτους. Δηλαδή, το «έγγραφο επιλογών» για ενδεχόμενες κυρώσεις κατά της Τουρκίας σε σχέση με το Βαρώσι, μπήκε στο ευρωπαϊκό τραπέζι κατόπιν έγκρισης που δόθηκε από την κυπριακή Κυβέρνηση.
Το δεύτερο που πρέπει να δούμε, είναι κατά πόσον το «έγγραφο επιλογών», ορθώς έγινε αποδεκτό από τη Λευκωσία. Δηλαδή, κατά πόσον τα θετικά του υπερισχύουν των αρνητικών του. Εκτιμώ πως όχι. Δυστυχώς, τα αρνητικά στοιχεία του «εγγράφου επιλογών» υπερισχύουν των θετικών του. Ας δούμε γιατί:
Συν: Το «έγγραφο επιλογών» δεν ενσωμάτωσε την εισήγηση της Λευκωσίας για πάγωμα της θετικής ατζέντας της Τουρκίας. Αρκέστηκε σε αναφορές για περαιτέρω πάγωμα πιστώσεων που χορηγούνται από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων προς την Τουρκία και περαιτέρω πάγωμα προενταξιακών προγραμμάτων Ε.Ε. Η λέξη «περαιτέρω» αντανακλά το γεγονός ότι και στα δύο αυτά «ντοσιέ», η Τουρκία λαμβάνει εδώ και χρόνια το μίνιμουμ και συνεπώς, ενδεχόμενο «περαιτέρω κούρεμά» τους, θα είχε μόνο συμβολικό χαρακτήρα. Σε κάθε πάντως περίπτωση, το «περαιτέρω» πάγωμα απορρίφθηκε από μια σειρά κρατών (Γερμανία, Ιταλία, Ολλανδία, Σουηδία, Φινλανδία και Ισπανία), που έθεσαν, μεταξύ άλλων, θέμα «μελέτης επιπτώσεων». Κατά συνέπεια, το μόνο που μένει στο τραπέζι της Επιτροπής Μονίμων Αντιπροσώπων COREPER, είναι η εγκαθίδρυση ενός νομικού πλαισίου κατά φυσικών και νομικών προσώπων, που συμμετέχουν στις έκνομες ενέργειες, στο Βαρώσι. Άρα δεν τίθεται θέμα κυρώσεων εις βάρος της ίδιας της Άγκυρας που έχει αποφασίσει και δρομολογήσει τις έκνομες ενέργειες. Κι αυτό είναι πολιτικά τραγικό.
Πλην: Το «έγγραφο επιλογών» καταρτίστηκε από την ΕΥΕΔ και από τη Κομισιόν με τη «συμβολή» (input) των Ηνωμένων Εθνών. Αν και το «έγγραφο επιλογών» θα έπρεπε να εξαντλείται στην επιβολή μέτρων κατά της Τουρκίας, για το Βαρώσι, δυστυχώς οι συγγραφείς του θέτουν θέμα ΜΟΕ για διαχείριση υδρογονανθράκων, όπως ακριβώς ζητούν η Άγκυρα και το ψευδοκράτος. Και παραπέμπουν και στην «Πράσινη Συμφωνία». Με άλλα λόγια, το «έγγραφο επιλογών» που δέχθηκε η Λευκωσία και μπήκε στο τραπέζι της Ε.Ε, μας υποδεικνύει, είτε να προχωρήσουμε σε ΜΟΕ για διαχείριση υδρογονανθράκων, είτε να καταργήσουμε το ενεργειακό πρόγραμμα και να κινηθούμε στο πλαίσιο της «Πράσινης Συμφωνίας», με εναλλακτικές μορφές ενέργειας. Σημειώνεται ότι η Λευκωσία ζήτησε και εξακολουθεί να ζητάει διαγραφή της εν λόγω επίμαχης παραγράφου (υπ’ αριθμόν 13 στο έγγραφο επιλογών).
Έχοντας λοιπόν υπόψη τις δύο αυτές όψεις του «εγγράφου επιλογών», γίνεται κατανοητό ότι η Λευκωσία έκανε τεράστιο σφάλμα που αποδέχθηκε να κυκλοφορήσει, στην υφιστάμενη του μορφή και χωρίς να εξασφαλίσει εκ των προτέρων διαγραφή της επίμαχης παραγράφου. Διότι, το να εξασφαλίσεις ένα δέντρο και να χάσεις ένα δάσος, δεν μπορεί να θεωρείται ως σοβαρή μορφή άσκησης διπλωματίας. Ένα δεύτερο συμπέρασμα που προκύπτει αβίαστα, είναι ότι η Λευκωσία «δεν μέτρησε τα κουκιά της», πριν συναινέσει στην κυκλοφορία του «εγγράφου επιλογών». Και κυρίως δεν είχε διαβουλευθεί με τη νέα Κυβέρνηση της Γερμανίας, η οποία με βάση τα όσα διαδραματίστηκαν, θα είναι μάλλον χειρότερη από την προηγούμενη.
