ΚΛΕΙΣΙΜΟ
Loading...
 

Αναπόφευκτη η ανατροπή Ερντογάν;

Του Τάσου Τρύφωνος

Του Τάσου Τρύφωνος

trifonost@sppmedia.com

Όταν το 2013 ο στρατάρχης Αμπντέλ Φατάχ Αλ Σίσι ανέτρεπε τον ισλαμιστή και εκλεγμένο πρωθυπουργό Μοχάμεντ Μόρσι, βάζοντας φρένο στον πλήρη εξισλαμισμό της χώρας, που ξεκίνησε μετά την κατάρρευση του καθεστώτος Μουμπάρακ, η Δύση το ανέχτηκε με ευκολία, ενώ χώρες του Περσικού Κόλπου ανακουφίστηκαν. Το ίδιο μάλλον και τα υπουργεία Εξωτερικών Ελλάδος και Κύπρου, αφού ο Μόρσι ήταν «αδελφός» του Ταγίπ Ερντογάν πολιτικά και ιδεολογικά και επί των ημερών του η επιρροή της Τουρκίας στην Αίγυπτο αυξήθηκε κατακόρυφα.

Παρόμοιο σενάριο πήγε να παιχτεί πριν από δύο Παρασκευές στην Τουρκία, πιάνοντάς μας όλους εξαπίνης. Θα έπρεπε; Όχι, αφού για τους παροικούντες την Ιερουσαλήμ η σύγκρουση Ερντογάν και στρατού ήταν αναπόφευκτη. Ο εξουσιομανής νυν Πρόεδρος και τέως πρωθυπουργός κυβερνά από το 2003 και ξετύλιξε σιγά σιγά το σχέδιό του για να καταστήσει την Τουρκία ισλαμική δημοκρατία. Ο στρατός υπήρξε από ιδρύσεως της τουρκικής δημοκρατίας το 1923 ο θεματοφύλακας της κεμαλικής κληρονομιάς και κατεστημένου, που θέλει τη χώρα «δεμένη» στο άρμα της Δύσης, με κοσμικό καθεστώς και προσηλωμένη στην αρχή του ιδρυτή της, «ένα κράτος, μία σημαία, μία γλώσσα».

Η Τουρκία είναι πολύπλοκη χώρα. Βρέθηκε στα πρόθυρα της διάλυσης και του αφανισμού στα τέλη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Τότε που ο τελευταίος Σουλτάνος εγκατέλειπε την εξουσία της παρακμάζουσας οθωμανικής αυτοκρατορίας. Μετά από διαδοχικές ήττες από τα βαλκανικά έθνη, πρώην υποδούλους της, αλλά και την τελειωτική της ήττα ως συμμάχου της Γερμανίας του Κάιζερ, η πρώην κραταιά οθωμανική αυτοκρατορία ονομάστηκε από τους συμμάχους, ο «μεγάλος ασθενής» και μοιράστηκαν τα πρώην εδάφη της στο σημερινό Ιράκ, Συρία, Αραβικό Κόλπο κ.τ.λ.

Τότε ήταν που ξεπρόβαλε το άστρο ενός νεαρού αξιωματικού, του Κεμάλ Ατατούρκ. Γεννημένος στη Θεσσαλονίκη και με «σημείο εκτόξευσής» του, τη νικηφόρα συμβολή του στη μάχη της Καλλίπολης, ο νεαρός Τούρκος αξιωματικός συνειδητοποίησε ότι το πολυφυλετικό και πολυθρησκευτικό χαρακτηριστικό της πρώην αυτοκρατορίας δεν θα βοηθούσε στη δημιουργία του «κράτους-έθνους», που έβλεπε ως το μόνο σωτήριο σενάριο για την Τουρκία.

Έκτοτε, η Τουρκία έχει ζήσει μακρά ιστορία πραξικοπημάτων και ανατροπών. Μέσα σε αυτές τις δεκαετίες τίποτα δεν μπορούσε να απειλήσει το «βαθύ» κεμαλικό κράτος. Μέχρι που εμφανίστηκε ο Ερντογάν από τις στάχτες του μέντορά του Ερμπακάν. Αφού έκανε την αναγκαία αναγνώριση εδάφους και αφού οι δύο «μεριές» «μετρήθηκαν», είχαμε τις υποθέσεις Εργκένεκον και Βαριοπούλα, στις οποίες οι στρατηγοί ενέπλεκαν και την Ελλάδα. Εκεί έκανε την πρώτη επίδειξη ισχύος, με φυλακίσεις και παύσεις που έφτασαν βαθιά μέσα στο στράτευμα.

Ακολούθησε ο αλά καρτ σχεδιασμός του νέου συντάγματος από τον ίδιο και η εκλογή του σε Πρόεδρο της Δημοκρατίας το 2014. Βρέθηκα στη Σμύρνη κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου, με αφίσες του να βρίσκονται παντού και τις ελληνόφωνες Τουρκάλες ξεναγούς να ξινίζουν τα μούτρα τους μόλις τις έβλεπαν.

Ο ισλαμιστής Ερντογάν δεν είναι καθόλου δημοφιλής σε περιοχές όπως η Κωνσταντινούπολη, η Σμύρνη και τα μικρασιατικά παράλια, γενικότερα στην πιο «ευρωπαϊκή» ή «δυτική» Τουρκία. Η ισχύς του βρίσκεται πιο μέσα στην ενδοχώρα και την Ανατολία.

Ακολούθησαν μαζικές διαδηλώσεις, συγκεντρώσεις και επεισόδια που προκαλούσαν τα τελευταία χρόνια οι αποφάσεις του. Το μπλοκάρισμα των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, οι υποδείξεις για τη συμπεριφορά σε δημόσιους χώρους, οι εξεγέρσεις στην πλατεία Ταξίμ. Ο μισός τουλάχιστον πληθυσμός της Τουρκίας τον θεωρούσε εδώ και καιρό δικτάτορα. Μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα εξαπέλυσε ένα πογκρόμ απέναντι σε αυτό που μέχρι πρόσφατα ήταν το κατεστημένο του τουρκικού κράτους. Δεκάδες χιλιάδες δημόσιοι υπάλληλοι, πανεπιστημιακοί, δικαστές και ανώτατοι και ανώτεροι αξιωματικοί του στρατού παύθηκαν. Εκκαθαρίσεις στο στράτευμα και στον πυρήνα της τουρκικής κοινωνίας. Ευτελισμοί και εξόντωση της αντίθετης άποψης και ιδεολογίας με αφορμή το πραξικόπημα, με μία Δύση να αντιδρά έντονα στον περιορισμό της δημοκρατίας και των ατομικών ελευθεριών και ένα τουρκικό κράτος να καταρρέει οικονομικά και τουριστικά λόγω της επικίνδυνης αστάθειας.

Τα σημάδια δείχνουν ότι η ανατροπή του Ερντογάν στο άμεσο μέλλον ίσως να είναι αναπόφευκτη, αφού μιλάμε σχεδόν για εμφυλιακή σύγκρουση στην καρδιά της Τουρκίας ανάμεσα σε δύο διαφορετικές φιλοσοφίες και κόσμους. Όταν και εάν γίνει, το πιο πιθανόν είναι ότι θα είναι πιο μαζική, άρα και πιο επικίνδυνη για τον ίδιο.

X