Του Τάσου Τρύφωνος
Η ιστορία του Αυστραλού παραγκωνισμένου ασημένιου ολυμπιονίκη του 1968 Πίτερ Νόρμαν, είναι ιστορία θάρρους, αυταπάρνησης και προσωπικής επιλογής. Η κούρσα των 200 μ. αντρών στους Ολυμπιακούς του Μεξικού το 1968 έμεινε στην ιστορία κυρίως από πολιτικής πλευράς, ειδικά με τα γεγονότα της απονομής μεταλλίων. Την κούρσα κέρδισε ο Αφροαμερικανός Τόμι Σμιθ, ενώ ο έτερος Αφροαμερικανός Τζον Κάρλος κέρδισε την τρίτη θέση. Ανάμεσά τους ένας Αυστραλός. Ο «γρηγορότερος λευκός» της εποχής του, ο Πίτερ Νόρμαν. Στην τελετή απονομής οι Αφροαμερικανοί σοκάρουν τον κόσμο. Εμφανίζονται χωρίς παπούτσια, μόνο με μαύρες κάλτσες, για να δείξουν τη φτώχια τους στη ρατσιστική Αμερική των ΄60s , ενώ ο Σμιθ φορούσε επίσης ένα μαύρο φουλάρι. Την ώρα της ανάκρουσης του αμερικανικού εθνικού ύμνου, οι δύο τους ύψωσαν τη μαύρη γροθιά τους φορώντας μαύρα γάντια. Πρόκειται για τον μετέπειτα γνωστό «μαύρο χαιρετισμό», που έγινε σύμβολο των «μαύρων πανθήρων».
Τι είχε γίνει όμως με τον τρίτο άντρα στο βάθρο; Ο Νόρμαν είχε ήδη αντιληφθεί τι θα γινόταν και ζήτησε από τους συναθλητές του εξηγήσεις. Αμέσως αποφάσισε να τους στηρίξει, παρά τις αρχικές τους αντιρρήσεις. Φόρεσε την κονκάρδα της ολυμπιακής καμπάνιας για τα ανθρώπινα δικαιώματα που ήδη φορούσαν ο Σμιθ και ο Κάρλος και στάθηκε δίπλα τους στο βάθρο.
Τα μετάλλια αφαιρέθηκαν από τον Σμιθ και τον Κάρλος και τους απαγορεύτηκε η συμμετοχή τους στους Ολυμπιακούς, όμως οι Αφροαμερικανοί στις ΗΠΑ τούς υποδέχτηκαν σαν ήρωες. Η ιστορία κατέγραψε την πράξη τους σαν πράξη αντίστασης και δικαιοσύνης. Ο Νόρμαν όμως; Ο λευκός που θα μπορούσε να μείνει μακριά απ΄ όλα αυτά, αλλά ήθελε και αυτός να φωνάξει εναντίον της αδικίας και των φυλετικών διακρίσεων;
Πλήρης απαξίωση από τους συμπατριώτες του. Σαν να μην κέρδισε ποτέ το ασημένιο μετάλλιο στους Ολυμπιακούς και να έκανε περήφανη την Αυστραλία με τα αθλητικά του επιτεύγματα. Τα ΜΜΕ και το κοινό του γύρισαν την πλάτη τους, ενώ η Αυστραλιανή Ολυμπιακή επιτροπή τον επέπληξε αυστηρά. Ενώ ο Νόρμαν έπιασε 13 φορές το όριο για τους επόμενους Ολυμπιακούς του Μονάχου το 1972 , η χώρα του τον απέκλεισε από την ολυμπιακή ομάδα. Ο Νόρμαν είχε «χτυπήσει» στην καρδιά της «λευκής Αυστραλίας», που προσπαθούσε επίσης στα «μουλωχτά» να καλύψει τις διακρίσεις και τον αποκλεισμό που υπέφεραν οι αυτόχθονες Αβορίγινες και αυτό δεν του το συγχωρούσε.
Ο Νόρμαν σταμάτησε τον πρωταθλητισμό και έγινε καθηγητής γυμναστικής. Δούλεψε ακόμα και σε κρεοπωλείο για να ζήσει, ενώ παρέμεινε για πάντα «στιγματισμένος» τόσο ο ίδιος όσο και η οικογένειά του. Μετά από ένα σοβαρό ατύχημα, έπαθε γάγγραινα και παραλίγο να ακρωτηριαστεί το πόδι του. Για χρόνια έμεινε καθηλωμένος σε αναπηρικό καροτσάκι , κάτι που τον ώθησε στον αλκοολισμό και την κατάθλιψη.
Όμως ποτέ δεν έκανε πίσω στη συνειδητή του απόφαση να στηρίξει τους συναθλητές του και τα ανθρώπινα δικαιώματα στο βάθρο των Ολυμπιακών του 1968. «Πιστεύω ότι κάθε άνθρωπος γεννιέται ίσος με τους άλλους και θα πρέπει να του φέρονται με τον τρόπο αυτό» δήλωνε μέχρι τέλους. Έφυγε από τη ζωή πικραμένος το 2006, ενώ η χώρα του μέσω του κοινοβουλίου της του απολογήθηκε δημόσια, μετά θάνατον, τον Οκτώβριο του 2012, αναγνωρίζοντας τα εκπληκτικά αθλητικά του επιτεύγματα και το θάρρος του να φορέσει στο βάθρο το σήμα της ολυμπιακής καμπάνιας για τα ανθρώπινα δικαιώματα σε ένδειξη αλληλεγγύης στους Τόμι Σμιθ και Τζον Κάρλος. Ζήτησε δημόσια συγνώμη για το λάθος της Αυστραλίας να μην τον στείλει στους Ολυμπιακούς του Μονάχου και για τη συμπεριφορά με την οποία βρέθηκε αντιμέτωπος όταν γύρισε από το Μεξικό και την αποτυχία αναγνώρισης τους ρόλου του όσο ήταν εν ζωή. Έστω και καθυστερημένα, αναγνωρίζει τον ισχυρό ρόλο του Πίτερ Νόρμαν στην επικράτηση της φυλετικής ισότητας.
Για όλους εμάς που μάθαμε αυτή την απίστευτη ιστορία δεκαετίες μετά είναι πασιφανές ότι ο Νόρμαν ήταν ένας πραγματικός ολυμπιονίκης με όλη τη σημασία του όρου που θα έδιναν στην αρχαία Ολυμπία και κέρδισε ένα ασημένιο μετάλλιο που έλαμψε μέσα στην ιστορία περισσότερο και από χρυσό. Ένα πραγματικό μάθημα ζωής και πηγή έμπνευσης για το πώς όλοι πρέπει να ορθώνουμε το ανάστημά μας απέναντι στην αδικία. Εκεί βρίσκεται το πραγματικό βάθρο αξιών στη ζωή.
