Του Τάσου Τρύφωνος
Κρατάει δεκαετίες αυτή η φαρσοκωμωδία με την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας στην Ευρώπη . Η γειτονική και εχθρική χώρα εδώ και πολλά χρόνια βρίσκεται στον προθάλαμο της ευρωπαϊκής ένωσης αλλά το να μπει στο «σαλόνι» φαντάζει σήμερα πιο απομακρυσμένο από ποτέ. Για πολλά χρόνια, λοιπόν, οι ξένοι που δεν ήθελαν να ακούσουν για ένταξη της Τουρκίας στην Ευρώπη κρυβόντουσαν πίσω από την Ελλάδα για να την εμποδίσουν. Ο Κώστας Σημίτης άλλαξε αυτή την πολιτική και επίσημα η Ελλάδα (αλλά και η Κύπρος) υποστήριξαν σθεναρά την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας.
Τα τελευταία γεγονότα και η μετωπική σύγκρουση του Ερντογάν με τη Γερμανία αλλά και με την Ολλανδία και την Αυστρία δείχνουν ότι οι Ευρωπαίοι δεν πρόκειται να κρατήσουν καν τα προσχήματα πλέον. Το λένε ξεκάθαρα ότι δεν θέλουν την Τουρκία στην Ευρώπη. Μπορεί το τεράστιο μεγέθους της τουρκικής αγοράς και της χώρας να τους άφηνε να κάνουν τα στραβά μάτια απέναντι στην κατοχή της μισής Κύπρου και τις προκλήσεις απέναντι στην Ελλάδα, αλλά ο δημοκρατικός εκτροχιασμός της χώρας που προκαλεί ο Ερντογάν μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα δεν αφήνει άλλα περιθώρια ούτε καν στη Μέρκελ.
Η πρώτη ανάγνωση λέει ότι αυτό είναι μια θετική εξέλιξη για μας αφού η Τουρκία «τιμωρείται» για όσα έκανε και κάνει και δεν παίρνει το πολυπόθητο «εισιτήριο» για το ευρωπαϊκό κλαμπ. Όμως αυτό είναι αφελές. Μια Τουρκία εκτός ελέγχου που βλέπει τους ευρωπαίους να της γυρίζουν την πλάτη είναι ακόμα πιο απρόβλεπτη και ανεξέλεγκτη. Μια Τουρκία που θα διατηρούσε τις ελπίδες της για τον μακροχρόνιο στόχο της ένταξης θα ήταν πιο δεκτική σε πιέσεις για εκδημοκρατισμό της χώρας αλλά και σε κινήσεις στο κυπριακό ή στο Αιγαίο. Χωρίς αυτό το «καρότο» δεν ξέρω πόσο αποτελεσματικό μπορεί να είναι το «μαστίγιο» της κατηγορηματικής απόρριψης εκ μέρους των Ευρωπαίων οποιασδήποτε ευρωπαϊκής προοπτικής της Τουρκίας.
Σίγουρα το τεράστιο μέγεθος του πληθυσμού τρομάζει την Ευρώπη και ειδικά χώρες όπως η Γερμανία, η Ολλανδία και η Αυστρία που προφανώς θα είναι οι χώρες στις οποίες θα κατευθυνθούν εκατομμύρια ίσως Τούρκοι όταν γίνουν ευρωπαίοι πολίτες. Οι κινήσεις προς τα πίσω στο εσωτερικό της χώρας με υπαίτιο τον Ερντογάν είναι επίσης κάτι που δεν μπορεί να γίνει ανεχτό. Η θανατική ποινή είναι deal breaker, οι μαζικές φυλακίσεις δημοσιογράφων, οι παρεμβάσεις στη δικαιοσύνη και η καταπίεση των μειονοτήτων έχουν δημιουργήσει ένα εκρηκτικό κράμα στις σχέσεις Ευρώπης και Τουρκίας.
Όμως το να της αφαιρεθεί έστω και η προσμονή ή η προοπτική ότι κάποτε μπορεί να μπει στην Ε.Ε. μάλλον θα την κάνει πιο επικίνδυνη τουλάχιστον σήμερα υπό την ηγεσία του Ερντογάν.
Μια Τουρκία που θα φλερτάρει με την Ευρώπη, που θα προσπαθεί να εφαρμόσει τις ευρωπαϊκές αρχές δικαίου και δημοκρατικές διαδικασίες, που θεωρούνται δεδομένες στις ευρωπαϊκές κοινωνίες, είναι μια πιο ακίνδυνη Τουρκία και μια χώρα όπου θα μπορεί να δεχτεί πιέσεις.
Θεωρώ ότι η Κομισιόν σε συνεργασία με Γερμανία και Γαλλία θα πρέπει να βρουν ένα νέο οδική χάρτη που θα εφαρμόζει το καρότο και μαστίγιο ώστε να κάνουν τουλάχιστον την προσπάθεια επαναφοράς της Τουρκίας στην ευρωπαϊκή προοπτική, ξεκαθαρίζοντας όμως ότι το a la carte Ευρώπη δεν θα γίνει ανεκτό.
Πολύ φοβάμαι ότι εάν κοπεί εντελώς ο δεσμός που συγκρατεί ακόμη τον δεσμό Ευρώπης και Τουρκίας αυτό δεν θα έχει θετικές εξελίξεις για το Κυπριακό ούτε για την κατάσταση στο Αιγαίο. Η ευρωπαϊκή πορεία και επιθυμία ένταξης της Τουρκίας μπορεί να λειτουργήσει ως καταλύτης θετικών εξελίξεων για την περιοχή. Το αντίθετο είναι επικίνδυνο.
