Του Βασίλη Νέδου
Μια συνολική στρατηγική εμβάθυνσης και διεύρυνσης του ελληνικού διπλωματικού αποτυπώματος στην ευρύτερη περιοχή επιχειρεί η Αθήνα, σε μια περίοδο κατά την οποία σαφέστατα ασκούνται ταυτοχρόνως πολλές και διαφορετικές πιέσεις με στόχο τη μείωση μετώπων με την Αγκυρα, αλλά και την ελαχιστοποίηση της έκθεσης στην ευρισκόμενη σε παρατεταμένη κρίση τουρκική οικονομία.
Παράλληλα, στην Αθήνα αρχίζει ένας μαραθώνιος –ο οποίος θα διαρκέσει για τα επόμενα περίπου πέντε χρόνια– με στόχο την αύξηση της ελληνικής ισχύος στο πεδίο όπου κρίνονται τα περισσότερα στοιχήματα στην περιοχή, δηλαδή στη θάλασσα. Η ηγεσία του Πολεμικού Ναυτικού (Π.Ν.), με την πλήρη στήριξη του υπουργείου Εθνικής Αμυνας και του Μεγάρου Μαξίμου, εξετάζει μια σειρά από λύσεις που θα μπορούσαν να οδηγήσουν το 2025-26 σε έναν σχεδόν εξ ολοκλήρου νέο στόλο.
Συγκεκριμένα, σε δύο ταξίδια τα οποία πραγματοποίησε την περασμένη εβδομάδα ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, αποτυπώθηκε η συγκεκριμένη προσπάθεια. Στην περίπτωση της Ρωσίας με το να υπάρξει μια κάποια επανεκκίνηση σε μια περίοδο γενικότερα δύσκολων σχέσεων της Μόσχας με τη Δύση.
Μάλιστα, σύμφωνα με αποκλειστικές πληροφορίες της «Κ», ο κ. Μητσοτάκης ανέφερε στον πρόεδρο της Ρωσίας, Βλαντιμίρ Πούτιν, ότι η Ελλάδα παραμένει δεσμευμένη σε μια πολιτική διπλής τροχιάς («dual track approach»). Αφενός δεσμεύεται από τις συλλογικές αποφάσεις και τη συμμετοχή της στις ευρωατλαντικές δομές, αφετέρου, ωστόσο, τάσσεται και υπέρ της διατήρησης ανοιχτών και διαρκών διαύλων με τη Μόσχα, ώστε να προωθείται –όπου είναι εφικτό– η συνεργασία αλλά, κυρίως, να αποφεύγονται παρεξηγήσεις και επικίνδυνες παρανοήσεις. Τον όρο «dual track approach» είχε συνειδητά χρησιμοποιήσει στις αρχές Νοεμβρίου, στο Ταλίν, ο υπουργός Εθνικής Αμυνας Νίκος Παναγιωτόπουλος.
Ενεργειακές συμμαχίες
Στην επίσκεψη στο Ισραήλ ουσιαστικά επιβεβαιώθηκε ο συμπαγής στρατηγικός χαρακτήρας των ενεργειακών σχεδιασμών, που έχουν ως κόμβο την Αίγυπτο. Η στήριξη των Ισραηλινών, όπως επισημάνθηκε από την «Κ» την Παρασκευή, προς το σύνολο των σχεδίων που αφορούν την ενεργειακή διασύνδεση Ευρώπης και Αφρικής μέσω Αιγύπτου και Ελλάδας, αποτελεί μια πολύ ουσιαστική εξέλιξη, που έχει την πλήρη υποστήριξη της Ουάσιγκτον.
Η επιβεβαίωση του στρατηγικού χαρακτήρα της σχέσης Ελλάδας και Ισραήλ, ανάμεσα στον Κυριάκο Μητσοτάκη και τον Ναφτάλι Μπένετ στην Ιερουσαλήμ ανακούφισε πολλούς στην Αθήνα. Επιπλέον, στο επιτελείο του κ. Μητσοτάκη σχεδιάζουν το επόμενο βήμα στην προσπάθεια για ενίσχυση των περιφερειακών σχημάτων συνεργασίας, που είναι η επιτάχυνση των σχέσεων συνεργασίας με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ). Είναι απολύτως σαφές προς άπαντες, εντός και εκτός Αθηνών, ότι με την παρότρυνση της Ουάσιγκτον το Αμπου Ντάμπι έχει αποδυθεί σε έναν αγώνα διάνοιξης διαύλων επικοινωνίας με την Αγκυρα, με βαθύτερο σκοπό την άμβλυνση της έντασης, όχι μόνο στις διμερείς σχέσεις ΗΑΕ και Τουρκίας, αλλά ευρύτερα. Προς μια τέτοια κατεύθυνση συνεννόησης με την Τουρκία κινείται ξεκάθαρα και το Ισραήλ.
Σε Αφρική και Ασία
Στον τομέα διεύρυνσης του πεδίου διπλωματικής δράσης, οι πρωτοβουλίες του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια στην Αφρική, αλλά και ο σχεδιασμός ανοίγματος πλέον και προς την Κεντρική Ασία και τον Καύκασο ευρύτερα –και όχι μόνο στην παραδοσιακή ζώνη άνεσης της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής– αποτελούν πλέον μια σταθερά. Πέρα πάντως από αυτά τα ανοίγματα, ο κ. Δένδιας σχεδιάζει ταχέως και μια συνάντηση με τη Γερμανίδα νέα ομόλογό του, Αναλένα Μπέρμποκ.
Καταφανώς στην Αθήνα είναι ιδιαίτερα ικανοποιημένοι και από τις σχέσεις με τις ΗΠΑ, οι οποίες έχουν προμετωπίδα την Αλεξανδρούπολη. Τον επόμενο μήνα, καθώς τα κωλύματα στις μετακινήσεις λόγω COVID-19 φαίνεται να είναι σαφώς λιγότερα, σχεδιάζεται να μεταβεί στην Ουάσιγκτον ο κ. Παναγιωτόπουλος, προκειμένου να συναντηθεί με τον υπουργό Αμυνας των ΗΠΑ, Λόιντ Τζέιμς Οστιν.
Το ναυτικό του 2026
Η απόφαση της κυβέρνησης Μητσοτάκη να επενδύσει στην ενίσχυση του θαλάσσιου βραχίονα της αποτροπής είναι, όπως όλα δείχνουν, αμετάκλητη. Τις επόμενες ημέρες ολοκληρώνεται η σύμβαση για την προμήθεια τριών γαλλικών φρεγατών τύπου FDI και προκειμένου να προχωρήσουν ταχέως οι διαδικασίες θα ενημερωθεί αρμοδίως και η Βουλή από τον κ. Παναγιωτόπουλο. Η επόμενη απόφαση που θα ληφθεί αφορά την προμήθεια νέων κορβετών. Οι Γάλλοι προσφέρουν τις Gowind, οι Ολλανδοί τις Sigma 10514, ενώ οι Ιταλοί τις Doha, οι οποίες από πλευράς εκτοπίσματος (3.250 τόνοι) κινούνται εγγύτερα στην κατηγορία της μικρής φρεγάτας. Οι Ιταλοί προσφέρουν και ναυπήγηση των κορβετών Doha στα ναυπηγεία της Ελευσίνας, εφόσον, βέβαια, αυτά περάσουν στη Fincantieri. Κάτι τέτοιο, έως τώρα τουλάχιστον, δεν είναι διόλου δεδομένο.
Τις τελευταίες ημέρες οι Αμερικανοί επανήλθαν (πέρα από την αναβάθμιση των τεσσάρων ΜΕΚΟ του Π.Ν.) και για το πρόγραμμα των κορβετών, προσφέροντας αυτή τη φορά τις LCS, κάποιες από τις οποίες ήδη παροπλίζονται για το αμερικανικό ναυτικό. Εάν προχωρήσουν και οι προμήθειες των δύο ολλανδικών τύπου Μ και των έξι ναρκοθηρευτικών τύπου Αλκμάαρ, αυτό σημαίνει ότι σε μια περίοδο 4-7 ετών στις τάξεις του Π.Ν. θα πρέπει να ενταχθούν 15 νέα πλοία. Μια τέτοια εξέλιξη ασκεί τεράστια πίεση στο ΓΕΝ, το οποίο πρέπει να προχωρήσει το αργότερο έως το 2023 και σε παροπλισμό παλαιότερων μονάδων προκειμένου να εξοικονομήσει προσωπικό και πόρους από έναν –ούτως ή άλλως– πενιχρό ετήσιο προϋπολογισμό συντήρησης της τάξεως των 80 εκατ. ευρώ.
Γαλλικά τανκς στη Θράκη
Στο πεδίο που αναμένεται μια πραγματική αναγέννηση είναι εκείνο των αμυντικών σχέσεων με τη Γαλλία. Πέρα από τις υφιστάμενες συμφωνίες για τρεις φρεγάτες αλλά και την προμήθεια των Rafale, στρατιωτικές επιτροπές από τις δύο χώρες βρίσκονται σε διαρκείς συζητήσεις σχετικά με την εξειδίκευση της συμφωνίας αναφορικά με τη δημιουργία στρατηγικής εταιρικής σχέσης και συνεργασίας σε επίπεδο ασφάλειας και άμυνας.
Εκτός από τις επαφές που είχε ο αρχηγός ΓΕΕΘΑ Κωνσταντίνος Φλώρος, οι δύο πλευρές έχουν ανταλλάξει τις τελευταίες εβδομάδες αρκετές προτάσεις. Οι Γάλλοι θα βρίσκονται ολοένα και πιο συχνά στην Ελλάδα, όχι μόνο στο πλαίσιο ναυτικών και αεροπορικών συνεκπαιδεύσεων με τις Eνοπλες Δυνάμεις (Ε.Δ.) αλλά και με παρουσία στο έδαφος.
Ανάμεσα στις ιδέες που έχουν συζητηθεί σε στρατιωτικό επίπεδο βρίσκεται και η πιθανότητα να μεταφερθούν του χρόνου στην Ελλάδα γαλλικά τεθωρακισμένα με σκοπό ασκήσεις στο Λιτόχωρο ή και στην Ξάνθη, όπου τα τελευταία δύο χρόνια στο πλαίσιο του «Hellenic Tank Challenge» πραγματοποιούνται πολλαπλά σενάρια με τη συμμετοχή ελληνικών και αμερικανικών τανκς.
Από την ελληνική πλευρά έχουν παρουσιαστεί προς τους Γάλλους και διάφορες άλλες περιοχές στον τομέα ευθύνης του Δ΄ Σώματος Στρατού (Θράκη) αλλά και της ΑΣΔΕΝ (Ανατολικό Αιγαίο). Εως τώρα έχει επιβεβαιωθεί ότι θα επαναληφθούν, και μάλιστα σύντομα, κοινές ασκήσεις στο επίπεδο των Ειδικών Δυνάμεων.
