Kathimerini.gr
Agurrak θα πει στα Βασκικά «χαιρετίσματα από το Μπιλμπάο», τη μεταμορφωμένη πόλη της βόρειας Ισπανίας που διαθέτει όση τέχνη, αρχιτεκτονική, ομορφιά και γαστρονομία χρειάζεται ένα συναρπαστικό city break.
Tο Μπιλμπάο αποτελεί έναν δημοφιλή προορισμό για μια σύντομη απόδραση και, παρότι ο χρόνος ενός city break είναι περιορισμένος, δεν διαψεύδει τις προσδοκίες του επισκέπτη. Η αλήθεια όμως είναι ότι δεν ήταν πάντα έτσι τα πράγματα. Παρέμενε μια άγνωστη βιομηχανική πόλη των 350.000 κατοίκων στη σκιά της υπόλοιπης Ισπανίας μέχρι και το 1997, οπότε το εμβληματικό πλέον μουσείο Guggenheim άνοιξε τις πόρτες του και από τότε βρίσκεται στη λίστα κάθε ενημερωμένου ταξιδευτή.
Μπαρόκ και φαλαινοθήρες
Το αεροδρόμιο είναι το πρώτο εντυπωσιακό καλωσόρισμα. Εργο του παλιού μας γνώριμου, του Ισπανοελβετού αρχιτέκτονα Santiago Calatrava, οι ντόπιοι το αποκαλούν «La Paloma» (περιστέρι) – λόγω του σχήματός του, που μοιάζει με ράμφος. Η μετάβαση στην πόλη γίνεται εύκολα με λεωφορείο που πηγαίνει απευθείας στο κέντρο και από εκεί μπορεί κανείς να μετακινηθεί είτε με το μετρό είτε με λεωφορείο είτε με τα πόδια, μια και οι αποστάσεις δεν είναι μεγάλες.
Το Μπιλμπάο εκτείνεται στις δύο όχθες του ποταμού Nervión, σημείου αναφοράς και προσανατολισμού για την πόλη, αγκαλιάζοντας από τη μία μεριά το κέντρο της νέας πόλης και από την άλλη το παλιό μεσαιωνικό κομμάτι της, το Casco Viejo.
Το λεωφορείο μάς αφήνει στην Plaza Moyua, στην καρδιά της νέας πόλης, και διασχίζοντας τον κεντρικό εμπορικό δρόμο Gran Via κατευθυνόμαστε προς την Plaza Circular, αναζητώντας το γραφείο τουριστικών πληροφοριών Turismo. Στη διαδρομή περνάμε μπροστά από άψογα διατηρημένα κτίρια του 19ου και του 20ού αιώνα, παλιά εμπορικά ή μεγαλοαστικές κατοικίες σε νεο-γοτθικό, νεο-μπαρόκ ή μοντερνίστικο στυλ, που σήμερα στεγάζουν καταστήματα και τράπεζες, υπενθυμίζουν όμως τη μεγάλη ακμή της πόλης την εποχή που οι κάτοικοί της ήταν, ίσως, οι πιο γνωστοί φαλαινοθήρες στον κόσμο.
Γαστρονομικοί θησαυροί σε μεσαιωνικά σοκάκια
Καθ’ οδόν για το Casco Viejo, σταματάμε στον σιδηροδρομικό σταθμό Abando, για να θαυμάσουμε ένα τεράστιο βιτρό που απεικονίζει σκηνές από τη ζωή και τα έθιμα της πόλης. Από εκεί διασχίζουμε το ποτάμι και βρισκόμαστε στο μεσαιωνικό Μπιλμπάο, που κάποτε δεν ήταν παρά ένα ψαροχώρι με επτά δρόμους περικυκλωμένους από τείχη.
Αργότερα τα τείχη γκρεμίστηκαν για να επεκταθεί η πόλη και σήμερα το Casco Viejo είναι το υπέροχα διατηρημένο ιστορικό κέντρο της πόλης, με γραφικά σοκάκια γεμάτα μικρά μαγαζιά, εστιατόρια και μπαρ. Αξίζει να επισκεφτείτε τον γοτθικό καθεδρικό, χτισμένο τον 15ο αιώνα, και να περιδιαβείτε στα γύρω στενά, όπου υπάρχουν πολλοί ακόμα ναοί και ενδιαφέροντα μεσαιωνικά κτίρια.
Όμως για τον κουρασμένο ταξιδιώτη το πιο ελκυστικό σημείο είναι η Plaza Nueva, μια περίκλειστη από παλιά κτίρια πλατεία, όπου συναντιούνται οι Βάσκοι για ένα ποτήρι txakoli, το τοπικό αφρώδες κρασί, το οποίο συνοδεύουν με τα pinchos ή pintxos, για τους ντόπιους, δηλαδή φέτες τραγανής μπαγκέτας με διάφορα μεζεδάκια επάνω. Οι σεφ βάζουν όλη τους τη φαντασία και την επιδεξιότητα για να κάνουν τα pintxos τους έργα τέχνης.
Ετσι, εκτός από κλασικό jamon iberico (το ισπανικό παστό χοιρομέρι) ή tortilla (μοιάζει με τη δική μας ομελέτα), βρίσκει κανείς pintxos με κατσικίσιο τυρί και καρύδια, με πιπεριά γεμιστή με τόνο, με γόνο χελιού, με μπακαλιάρο σε σάλτσα pil-pil, παραταγμένα υπέροχα πάνω στην μπάρα κάθε μαγαζιού, να σε προκαλούν να βουτήξεις στην απόλαυσή τους. Οι Βάσκοι έχουν εντρυφήσει τόσο στην τέχνη των pintxos, ώστε κάθε χρόνο διοργανώνουν διαγωνισμό για να βραβεύσουν τα καλύτερα.
Αυτή η πληθώρα γεύσεων αποτελεί ένα πραγματικό πρόβλημα για τον τουρίστα, ειδικά στην Plaza Nueva, όπου βρίσκεται περικυκλωμένος από δεκάδες pintxos bars. Η μόνη λύση είναι να μπαίνει από μπαρ σε μπαρ, να διαλέγει τα καλύτερα pintxos μαζί με μια μικρή μπίρα ή ένα ποτήρι κρασί και να συνεχίζει στο επόμενο.
Ενας ακόμα γαστρονομικός παράδεισος που αξίζει να δείτε είναι η πρόσφατα ανακαινισμένη κλειστή αγορά Ribera, μία από τις μεγαλύτερες της Ευρώπης, στην άκρη του Casco Viejo. Εκεί θα δοκιμάσετε τοπικές λιχουδιές στο χέρι αλλά και στους πάγκους, που σερβίρουν αρκετά από τα μαγαζιά, ώστε να διαλέξετε τι θέλετε να πάρετε μαζί σας – ζητήστε να σας τα συσκευάσουν σε κενό αέρος για το αεροπλάνο.
Εκτός αγοράς, στα στενά του Casco Viejo, θα ανακαλύψετε πολλά όμορφα μαγαζιά για αγορές, όπως το κουκλίστικο La Queseria για ντόπια τυριά ή το Charamel Gozotegia για γλυκά – η ιδιοκτήτριά του, Nagore Ramos Ipiña, απαρνήθηκε την καριέρα της ψυχολόγου για χάρη του. Αν, πάλι, προτιμάτε να δοκιμάσετε τη διάσημη βασκική κουζίνα στα καλύτερα εστιατόρια, υπάρχει πληθώρα επιλογών, από απλές ταβέρνες μέχρι εστιατόρια με τρία αστέρια Michelin.
Ηταν ο Αστερίξ Βάσκος;
Ο καιρός είναι ήδη ανοιξιάτικος, αλλά έχει «sirimiri», το χαρακτηριστικό, σχεδόν σαν ομίχλη, διαρκές ψιλόβροχο, για το οποίο κανείς ντόπιος δεν θα καταδεχτεί να ανοίξει ομπρέλα. Οι Βάσκοι έχουν τη φήμη ενός μυστηριώδους, σκληροτράχηλου και ανεξάρτητου λαού.
Κάποιοι μάλιστα λένε –λίγο ειρωνικά αλλά και με κάποιον θαυμασμό– ότι ο Ρενέ Γκοσινί, ο δημιουργός του Αστερίξ, έκανε λάθος και το χωριό του διάσημου ήρωα των κόμικ δεν είναι γαλατικό αλλά βρίσκεται κάπου εδώ κοντά και ο Αστερίξ ήταν Βάσκος. Ισως να μην έχουν άδικο.
Αν και επισήμως Ισπανοί, οι Βάσκοι έχουν δική τους γλώσσα, που δεν έχει κοινές ρίζες με τα λατινογενή Ισπανικά. Το καταλαβαίνεις από τα περίεργα τοπωνύμια, το βλέπεις σε πολλές επιγραφές στον δρόμο, το νιώθεις όταν προσπαθείς να πεις «eskerrik asko», που σημαίνει «ευχαριστώ».
Τα Βασκικά ήταν απαγορευμένα κατά τη διάρκεια της πολύχρονης δικτατορίας του Φράνκο, γιατί θεωρήθηκε ότι προωθούσαν το ντόπιο αυτονομιστικό κίνημα, πλέον όμως έχουν αναγνωριστεί ως η δεύτερη επίσημη γλώσσα της Χώρας των Βάσκων πλάι στα ισπανικά και ομιλούνται όλο και περισσότερο από τους ντόπιους. Θα τους ακούσετε και θα τους απολαύσετε το σούρουπο στο Casco Viejo: εκεί όπου θα δείτε περιποιημένες κυρίες συνοδευόμενες από τους συζύγους τους –οι οποίοι φορούν περήφανα την Boina, τον βασκικό μπερέ– να περιδιαβαίνουν στα σοκάκια ανάμεσα σε παρέες εφήβων και σε νεαρά ζευγάρια με τα παιδιά τους, να συζητούν όλοι μαζί και να πίνουν μπίρα ή κρασί στα όρθια, ακόμα και μέσα στο τσουχτερό κρύο.
Η αρχιτεκτονική δινει ζωή
Το Μπιλμπάο διαθέτει πλούσια λαϊκή κουλτούρα, όμως θα είχε παραμείνει μια συμπαθητική πόλη σε μια άκρη της Ισπανίας, πολύ απόμερη για να αποφασίσει κανείς να την επισκεφτεί. Κατάφερε ωστόσο να μπει στον ευρωπαϊκό τουριστικό χάρτη και κυρίως να παραμείνει. Καθοριστικής σημασίας γι’ αυτή την αλλαγή ήταν η απόφαση της Επαρχιακής Κυβέρνησης της Χώρας των Βάσκων το 1991 να ζητήσει από το ίδρυμα Guggenheim να φτιάξει στην παρηκμασμένη τότε περιοχή του παλιού λιμανιού, στην όχθη του ποταμού Nervión, ένα μουσείο στα πρότυπα του αντίστοιχου στη Νέα Υόρκη.
Ο σχεδιασμός του ανατέθηκε στον Καναδοαμερικανό αρχιτέκτονα Frank Gehry και, προτού ακόμα ανοίξει, το 1997, είχε εκτοξεύσει τη φήμη της πόλης στα ύψη. Οι τεράστιες επιφάνειές του, σαν χάρτινες κορδέλες, πλέκονται μεταξύ τους και έχουν καλυφθεί από λεπτά φύλλα τιτανίου, που κάνουν τη γλυπτική φόρμα του κτιρίου να αστράφτει κάτω από το φως του ήλιου.
Το μουσείο φιλοξενεί μια μόνιμη συλλογή με έργα σύγχρονης τέχνης και διοργανώνει πλήθος περιοδικών εκθέσεων. Στους εξωτερικούς χώρους του έχουν τοποθετηθεί έργα σημαντικών εικαστικών καλλιτεχνών, όπως, για παράδειγμα, η τεράστια μεταλλική αράχνη της Γαλλοαμερικανίδας Louise Bourgeois ή το Puppy και οι τουλίπες του Αμερικανού Jeff Koons, κάνοντας για πολλούς το Guggenheim τον σημαντικότερο λόγο για να επισκεφτούν το Μπιλμπάο.
Περπατώνατς κατά μήκος του Nervión από το μουσείο για την παλιά πόλη, συναντά κανείς κι άλλα δείγματα της επιτυχημένης προσπάθειας ανάπτυξης της πόλης μέσω της αρχιτεκτονικής. Η κρεμαστή πεζογέφυρα Zubizuri του Santiago Calatrava, μια καμπύλη κατασκευή από λευκό μέταλλο και γυαλί, είναι ένα από αυτά. Δυστυχώς το γυάλινο δάπεδο καλύφθηκε με ένα συνθετικό υλικό κόβοντας τη θέα του νερού, σε μια προσπάθεια να γίνει πιο ασφαλές για τους διαβάτες, που γλιστρούσαν επάνω του όταν έβρεχε, κάτι που μάλλον διέφυγε της προσοχής του διακεκριμένου αρχιτέκτονα.
Το τέλος της γέφυρας οδηγεί στο Isozaki Atea, δύο δίδυμους ουρανοξύστες του Ιάπωνα Arata Isozaki, οι οποίοι μαζί με την πλατεία που υπάρχει ανάμεσά τους σχηματίζουν ένα επιβλητικό τοπόσημο με σχεδόν αναγεννησιακές αναλογίες που μοιάζει με πύλη και ορίζει την είσοδο στην πόλη από τη μεριά του ποταμού.
Αξίζει, τέλος, να επισκεφτείτε στην περιοχή Ensanche το Azkuna Zentroa, μια παλιά οιναποθήκη που μετατράπηκε από τον Γάλλο designer Phillipe Starck σε δημοτικό πολιτιστικό και αθλητικό κέντρο. Αποτελείται από τρία κτίρια που στηρίζονται σε μια πιλοτή από 43 κολόνες, καθεμία διαφορετικά φιλοτεχνημένη από τον Ιταλό σκηνογράφο Lorenzo Baraldi.
Κυριακή βράδυ, στο ταξίδι της επιστροφής από το Μπιλμπάο, το παράδειγμα ενός ατίθασου λαού με ανοιχτό μυαλό, ο οποίος αποφασίζει να βάλει τα δυνατά του για να αναδείξει τον τόπο του και να σεβαστεί τον δημόσιο χώρο του, ώστε να ζήσει καλύτερα μέσα σε αυτόν, μας έχει βάλει σε γλυκόπικρες σκέψεις...
