Kathimerini.gr
Το Ντουμπρόβνικ, το στολίδι της νότιας Αδριατικής, ιδρύθηκε πιθανότατα από Έλληνες ναυτικούς γειτονικών αποικιών (Korcula και Budva) και έφτασε στη μέγιστη ακμή του ως ναυτική και εμπορική δύναμη με την ονομασία Δημοκρατία της Ραγκούζα, τον 16ο αιώνα. Από τον 8ο αιώνα, οπότε και οχυρώθηκε πρώτη φορά, μέχρι και το 1991 άντεξε οκτώ διαφορετικές πολιορκίες και έναν καταστρεπτικό σεισμό. Tα τείχη σήμερα περικλείουν το θαυμάσια διατηρημένο Ιστορικό Κέντρο (Stari Grad) του Ντουμπρόβνικ, που συγκαταλέγεται στα Μνημεία Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς από το 1979. Η βόλτα πάνω στα τείχη της Παλιάς Πόλης αποτελεί μια πολύ ενδιαφέρουσα και πρωτότυπη ιστορική αναδρομή και συγκαταλέγεται στο top 10 των παγκόσμιων ταξιδιωτικών εμπειριών.
Το παλάτι του πρύτανη της Δημοκρατίας της Ραγκούζα. (Φωτογραφία: Getty Images/Ideal Image)
H θέα από τον Άγιο Λαυρέντιο
Το κάστρο του Lovrijenac, το «Γιβραλτάρ του Ντουμπρόβνικ», είναι το ιδανικό σημείο ενατένισης του μεγαλείου της Παλιάς Πόλης. Φτιάχτηκε πάνω στον βράχο ακριβώς απέναντι από τα τείχη, για να ενισχύσει την άμυνά της. Απέχει μόλις πέντε λεπτά με τα πόδια από την κεντρική πύλη Pile Gate, την οποία θα διασχίσετε για να ξεκινήσει η βόλτα σας στα τείχη και στο εσωτερικό της ιστορικής πόλης. Από εδώ ψηλά παίρνεις μια πρώτη γεύση για τη μακρά ιστορία της. Το μήνυμα στον θυρεό του κάστρου είναι άλλωστε ξεκάθαρο: «Η ελευθερία δεν πωλείται για όλο τον χρυσό του κόσμου». Το κάστρο του Αγίου Λαυρεντίου, εκτός από κορυφαίο σημείο θέας, φιλοξενεί κάθε χρόνο και τις παραστάσεις του «Άμλετ», στο πλαίσιο του Καλοκαιρινού Φεστιβάλ που διοργανώνεται στο Ντουμπρόβνικ.
Περπατώντας στα τείχη
Τα τείχη που περικλείουν την Παλιά Πόλη περιλαμβάνουν πολεμίστρες, ντάπιες, δύο φρούρια στις άκρες των θαλάσσιων τειχών (Bokar, Αγίου Ιωάννη) και τον πύργο Minceta. Η περιήγηση σε αυτά είναι ένας συναρπαστικός συνεχόμενος περίπατος δύο χιλιομέτρων πάνω στις επάλξεις της μεσαιωνικής πολιτείας, που τα τελευταία χρόνια απογείωσε στο έπακρο τη φήμη της, ταυτιζόμενη με το King’s Landing – μία από τις πιο σημαντικές τοποθεσίες της δραματικής σειράς επικής φαντασίας «Game of Thrones». Κατηφόρισα στην Pile Gate, τη δυτική και κυριότερη πύλη εισόδου της τειχισμένης πόλης που προστατευόταν από την ξηρά με μια βαθιά τάφρο. Η τάφρος είναι τώρα γεμάτη λουλουδιασμένα παρτέρια, οι σιδερένιες πόρτες είναι ανοιχτές και οι γέφυρες μόνιμα κατεβασμένες για τις χιλιάδες των ημερήσιων επισκεπτών, που τους καλοκαιρινούς μήνες κατακλύζουν την πόλη. Η μεγάλη επισκεψιμότητα έφτασε το Ντουμπρόβνικ στα όριά του. Οι αρχές της πόλης θέσπισαν ως ανώτατο αριθμό τους 8.000 τουρίστες/ημέρα. Φαίνεται ότι σύντομα ο αριθμός θα αναθεωρηθεί προς τα κάτω. Τα πλήθη από τα κρουαζιερόπλοια σε συνδυασμό με τις υγρές και ζεστές μέρες του καλοκαιριού έφεραν την κατάσταση στο «μη παρέκει».
Η οδός Stradun είναι γεμάτη ζωή, καθώς εδώ υπάρχουν πολλά καφέ και εστιατόρια. (Φωτογραφία: Getty Images/Ideal Image)
Με το πέρασμα της πύλης ξεδιπλώνεται η αρχοντική οδός Placa (Stradun), η κεντρική αρτηρία που διατρέχει την πόλη από τα δυτικά έως τα ανατολικά. Λίγες εικόνες αστικού τοπίου μπορούν να συγκριθούν με τη μεγάλη καλλιμάρμαρη οδό, σύμβολο της ευημερίας της Ραγκούζα, όπως ήταν η ονομασία της πόλης μέχρι το 1918. Δίπλα στην Pile Gate, μια σκάλα οδηγεί στις επάλξεις του φρουρίου. Από δω ξεκινά ο περίπατος στο μεσαιωνικό παραμύθι. Από κάτω βρίσκεται η μεγάλη φοντάνα του Onofrio, που από τον 14ο αιώνα ήταν σημείο συνάντησης ντόπιων και περιστεριών. Τα τελευταία χρόνια είναι το σημείο εκκίνησης των τουριστών που παρατάσσονται πίσω από τα ιπποτικά σημαιάκια των ξεναγών, αναζητώντας τα βήματα ηρώων του «Game of Thrones». Υπάρχουν τουλάχιστον δεκαπέντε διαφορετικά tours αποκλειστικά με αυτό το θέμα. Η ακαθόριστη βοή τους μόλις που φτάνει στις πολεμίστρες. Ο γύρος των τειχών ακολουθεί φορά αντίθετη από εκείνη των δεικτών του ρολογιού. Με νότια κατεύθυνση φθάνω στο φρούριο Bokar. Μαζί με το αντικρινό Lovrijenac είχαν «επωμισθεί» τη φύλαξη του δυτικού λιμανιού και της χερσαίας πύλης του φρουρίου. Ο σκοτεινός κόλπος με τα καγιάκ στη σκιά των οχυρώσεων έγινε διάσημος όταν ταυτίστηκε με τη μάχη του Μαυροπόταμου μεταξύ των Μπαράθεον για τον Σιδηρούν Θρόνο. Όλα πια στο Ντουμπρόβνικ περιστρέφονται γύρω από την επική σειρά.
Τα θαλάσσια τείχη
Από τη θάλασσα τα τείχη πολιορκήθηκαν λυσσαλέα από τους Βενετούς στα τέλη του 10ου αιώνα. Ο Άγιος Βλάσιος (Sveti Vlaho) στάθηκε στις επάλξεις και έσωσε την πόλη. Έκτοτε έγινε ο πολιούχος της. Οι αδηφάγοι Βενετοί επέστρεψαν ισχυρότεροι, έχοντας στο βιογραφικό τους τη λεηλασία της Ζάρα (Ζαντάρ) και την άλωση της Κωνσταντινούπολης (1205). Τότε η Ραγκούζα, έντρομη, συνθηκολόγησε και συμβιβάστηκε για κάποια χρόνια με τον ρόλο της «εμπορικής βάσης της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας στη νότια Αδριατική».
Απέναντι από τα θαλάσσια τείχη βρίσκεται το νησάκι Lokrum. Το απαλλαγμένο από δρόμους και αυτοκίνητα καταφύγιο της φύσης φιλοξενεί τα ερείπια ενός μοναστηριού Βενεδικτίνων, ένα ναπολεόντειο οχυρό, ένα βοτανικό πάρκο, εκτεταμένο δίκτυο μονοπατιών και παγόνια που κυκλοφορούν ελεύθερα.
Το παλιό λιμάνι του Ντουμπρόβνικ. (Φωτογραφία: VISUALHELLAS.GR)
Περνώντας ντάπιες, πολεμίστρες και ταμπούρια, έφτασα στο φρούριο του Αγίου Ιωάννη πάνω από το παλιό λιμάνι. Βαθιά μελαγχολικές εικόνες από τον βομβαρδισμό του Ντουμπρόβνικ ζωντάνεψαν στη μνήμη. Ήταν τον Δεκέμβρη του 1991, ανήμερα του Αγίου Νικολάου, όταν παρακολουθούσα στη μικρή οθόνη τις βόμβες να πέφτουν σαν βροχή στην πόλη, σε μία από τις πιο καταθλιπτικές στιγμές του εμφυλίου πολέμου της Γιουγκοσλαβίας. Tα τείχη, παρά τον καταιγισμό των πυρών, άντεξαν, μεγάλο όμως μέρος του ιστορικού ιστού υπέστη σοβαρές ζημιές.
Στην άλλη άκρη του λιμανιού, τη βορειοανατολική, δεσπόζει το Δομινικανό μοναστήρι του 14ου αιώνα. Ήταν το τελευταίο κτίσμα που εντάχθηκε στην τειχισμένη πόλη. Μοιάζει αυστηρό και απροσπέλαστο. Στο εσωτερικό κρύβει μια γαλήνια αυλή και την πιο πλούσια συλλογή της πόλης σε εικονογραφημένα χειρόγραφα και ζωγραφικά έργα του 15ου και του 16ου αιώνα. Κορυφαίο όλων το έργο του Τισιάνο, με τη Μαρία Μαγδαληνή, τον αρχάγγελο Ραφαήλ και τον προστάτη του Ντουμπρόβνικ, Άγιο Βλάσιο.
Ο πύργος Minceta
Μια παραδοσιακή μουσική performance μέσα στο Δομινικανό μοναστήρι. (Φωτογραφία: VISUALHELLAS.GR)
Είχα καλύψει τα τρία τέταρτα της περιμέτρου. Βάδιζα πια στα χερσαία τείχη της βόρειας πλευράς. Ανήλιαγα στενά κατέβαιναν προς τη λαμπερή Placa. Σε ένα από αυτά και η εβραϊκή συναγωγή, η πιο παλιά της Ευρώπης μετά από αυτήν της Πράγας. Κορυφαία στιγμή του γύρου των τειχών η ανάβαση στον κυκλικό πύργο Minceta, τoν βορειότερο και ψηλότερο της οχύρωσης. Φτιάχτηκε από τον Φλωρεντίνο Μichelozzo di Bartolomeo, από τον φόβο της «επίσκεψης» των Oθωμανών μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης και την πτώση της γειτονικής Βοσνίας. Τίποτα δεν μπορεί να συγκριθεί με τη θέα από τον πύργο-σύμβολο της άτρωτης πόλης. Ένα πέλαγος από κεραμοσκεπές πριν από το απέραντο γαλάζιο της θάλασσας. Τόσο φωτογενής, που μπορεί κι αλλάζει πρόσωπα. Το «μαργαριτάρι της Αδριατικής» του Λόρδου Βύρωνα μετά το King’s Landing του «Game of Thrones» έγινε το Νότιγχαμ του «Ρομπέν των Δασών» και το Canto Bight του «Star Wars». Η πόλη έγινε η αγαπημένη της κινηματογραφικής βιομηχανίας.
Στα στενά της Παλιάς Πόλης
Τα γραφικά σοκάκια της Παλιάς Πόλης έχουν τη δική τους γοητεία. (Φωτογραφία: VISUALHELLAS.GR)
Προσεδαφίστηκα ξανά στο Stradun. Ακριβώς απέναντι από τη μεσαιωνική φοντάνα του Onofrio με τις δεκαέξι μαρμαρόγλυπτες κρήνες, η εκκλησία του Σωτήρος. Μικρή σε μέγεθος, μεγάλη σε σημασία, με δαλματική αναγεννησιακή πρόσοψη και γοτθικό εσωτερικό, στέκεται σαν μάρτυρας της ιστορίας της πόλης πριν από τον σεισμό του 1667, που σχεδόν την ισοπέδωσε. Δίπλα, το μοναστήρι των Φραγκισκανών, και αυτό με θαυμάσια εσωτερική αυλή, αλλά και το αρχαιότερο εν λειτουργία φαρμακείο του κόσμου. Ο εξοπλισμός του, που χρονολογείται από τις αρχές του 14ου αιώνα, εκτίθεται στο μουσείο του μοναστηριού.
Μεγάλη στιγμή της πόλης η αργόσυρτη λιτανεία στην Placa προς την μπαρόκ εκκλησία του Αγίου Βλασίου (3 Φεβρουαρίου). Άλλο μεγάλο γεγονός, και μάλιστα διαρκείας, είναι το Summer Festival, με πολλά δρώμενα να λαμβάνουν χώρα ακριβώς μπροστά από την εκκλησία του πολιούχου. Άλλα σημεία ενδιαφέροντος που βρίσκονται στην πλατεία Luza είναι η μικρή κρήνη Onofrio και η κολόνα του Ορλάντο, ο πύργος του Ρολογιού και το παλάτι Sponza. Χτισμένο το 1522, άντεξε και αυτό τον σεισμό του 1667. Υπηρέτησε την πόλη σαν τελωνείο, τράπεζα, θησαυροφυλάκιο, οπλοστάσιο και νομισματοκοπείο και σήμερα φιλοξενεί τα πολύτιμα αρχεία της. Λίγα μέτρα πιο κάτω, το γοτθικό παλάτι του πρύτανη της Δημοκρατίας της Ραγκούζα (Rector’s palace).
Το παλάτι του πρύτανη της Δημοκρατίας της Ραγκούζα. (Φωτογραφία: Getty Images/Ideal Image)
Στο παραμυθένιο αυτό σκηνικό δεν θα δείτε μόνο παλάτια και κεντρικές οδούς. Υπάρχουν και στενοσόκακα με ταπεινά σπιτάκια, με αυλές και απλωμένες μπουγάδες. Είναι πραγματική ταξιδιωτική ευλογία να χαθείς πριν από το δειλινό στα στενά από την Placa μέχρι τα θαλάσσια τείχη και να αναζητήσεις την κερκόπορτα που οδηγεί στο μικρό καφέ έξω από αυτά, για στιγμές περισυλλογής παρέα με το ηλιοβασίλεμα της Αδριατικής.
Είναι όμως και τα πρωινά στο Ντουμπρόβνικ μαγικά. Από την παραδοσιακή αγορά με τους υπαίθριους πάγκους, μια εμβληματική σκάλα (από εδώ ξεκίνησε η Σέρσεϊ Λάνιστερ τη «βόλτα της ντροπής», στο «Game of Τhrones») οδηγεί στην υπερυψωμένη πλατεία με την εκκλησία του Αγίου Ιγνατίου και το Ιησουιτικό Κολέγιο. Αυτή η γειτονιά είναι βγαλμένη, όσο καμιά άλλη, από τα παραμύθια. Σαν ξεχασμένο σκηνικό...
