Kathimerini.gr
Για τον Αµερικανό πρόεδρο Τζο Μπάιντεν, το ζητούμενο είναι να πεισθεί το Κίεβο να αποδεχθεί κάποια τετελεσμένα στην ανατολική Ουκρανία, χωρίς να φανεί ότι υποχωρεί στον Ρώσο πρόεδρο Πούτιν. Το δεύτερο σκέλος είναι πολύ σημαντικό, για να μην ενθαρρυνθούν ρωσικές συμπεριφορές που θα ανησυχήσουν τους συμμάχους στην ανατολική Ευρώπη, αλλά και για να μην είναι ευάλωτος ο Μπάιντεν στην κριτική των πολιτικών αντιπάλων του στο εσωτερικό των ΗΠΑ. Στη δίωρη συνομιλία με τον Ρώσο ομόλογό του, την Τετάρτη, ο Αμερικανός πρόεδρος έθεσε τρεις κατευθυντήριες γραμμές. «Ένα κράτος δεν μπορεί να υποχρεώσει ένα άλλο να αλλάξει τα σύνορά του. Ένα κράτος δεν μπορεί να υποχρεώσει ένα άλλο να αλλάξει πολιτική. Και ένα κράτος δεν μπορεί να πει σε ένα άλλο με ποιους να συνεργαστεί και με ποιους όχι». Με βάση τις αρχές αυτές, ο Μπάιντεν πρότεινε μια συνολική διαπραγμάτευση, με τη συμμετοχή και ευρωπαϊκών κρατών, με θέμα όχι μόνο τη σύγκρουση στην ανατολική Ουκρανία αλλά και τις ευρύτερες στρατηγικές αντιρρήσεις της Ρωσίας στη διεύρυνση του ΝΑΤΟ.
Η συζήτηση θα διεξαχθεί στο φόντο στρατιωτικών εντάσεων, καθώς πολλές δεκάδες χιλιάδες Ρώσοι στρατιώτες βρίσκονται στις περιοχές γύρω από την Ουκρανία. Οι Ρώσοι υποστηρίζουν ότι δεν έχουν την πρόθεση να επιτεθούν στην Ουκρανία, αλλά ότι τα στρατεύματα αυτά αποτρέπουν, με την παρουσία τους, σκέψεις της κυβέρνησης του Κιέβου ή παραστρατιωτικών ομάδων για προσπάθεια ανακατάληψης της ανατολικής Ουκρανίας. Οι ρωσόφωνες επαρχίες Ντονέτσκ και Λουγκάνσκ (Ντονμπάς) της ανατολικής Ουκρανίας έχουν κηρύξει την αυτονομία τους, με ανεπίσημη ρωσική υποστήριξη, από το 2014.
Αμερικανοί αξιωματούχοι εκτιμούν πως οι ΗΠΑ θα πιέσουν την Ουκρανία να παραχωρήσει επισήμως ένα μέτρο αυτονομίας στο Ντονμπάς, παραδείγματος χάριν επιτρέποντας στις τοπικές αρχές να έχουν υπό τον έλεγχό τους την υγεία, την αστυνομία και τα σχολεία. «Μπορεί να ζητηθεί από την Ουκρανία να κάνει ένα βήμα σε κάποιους τομείς», είπε ο πρώην πρέσβης των ΗΠΑ στο Κίεβο, Στίβεν Πάιφερ. «Αλλά δεν βλέπω να πιέζει η Ουάσιγκτον τους Ουκρανούς για μέτρα που θα έθεταν υπό αμφισβήτηση την κυριαρχία τους ή την ικανότητα της κυβέρνησης να λαμβάνει αποφάσεις». Εν συνεχεία, ο Αμερικανός πρόεδρος μίλησε με τον Ουκρανό ομόλογό του, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, o οποίος δήλωσε ότι διαθέτει «σαφείς προτάσεις για την επανέναρξη της ειρηνευτικής διαδικασίας». Ο Μπάιντεν δεν προσέφερε στην Ουκρανία εγγυήσεις ασφαλείας, διαβεβαίωσε όμως ότι σε περίπτωση ρωσικής εισβολής, θα επιβληθούν στη Ρωσία σφοδρές οικονομικές κυρώσεις και θα δοθούν ενισχύσεις για την άμυνα της Ουκρανίας και των γειτονικών χωρών του ΝΑΤΟ. Ο Μπάιντεν ήταν σε συνεννόηση με τη Γερμανία, τη Γαλλία, την Ιταλία και τη Βρετανία, ώστε να παρουσιαστεί κοινό μέτωπο απέναντι στη Ρωσία, αν και η ασυμμετρία συμφερόντων είναι ξεκάθαρη. Στην υποθετική περίπτωση που τεθούν σε ισχύ οι κυρώσεις αυτές, ο αντίκτυπος για τις ΗΠΑ θα είναι αμελητέος, ωστόσο μπορεί να υπάρξει άμεσος αντίκτυπος στον ανεφοδιασμό της Ευρώπης με ρωσικό φυσικό αέριο. Έτσι, οι μεγάλες χώρες της Ε.Ε., παρά τη ρητορική υποστήριξη της Ουκρανίας, έχουν κάθε συμφέρον να εκτονωθούν οι εντάσεις. Από την άλλη πλευρά, κάποιες χώρες της ανατολικής Ευρώπης φοβούνται πως η μεγάλη διαπραγμάτευση μπορεί να αποβεί εις βάρος της αμυντικής συνεργασίας τους με τις ΗΠΑ.
Αυτό που ζήτησε ο Πούτιν από τον Μπάιντεν ήταν γραπτή εγγύηση ότι το ΝΑΤΟ δεν θα επεκταθεί ποτέ στην Ουκρανία και ότι θα σταματήσει ο εξοπλισμός της Ουκρανίας με δυτικά όπλα. Τέτοιες δημόσιες διαβεβαιώσεις είναι αδύνατον να δοθούν, μεταξύ άλλων για εσωτερικούς πολιτικούς λόγους των ΗΠΑ. Ο σκοπός όμως παραμένει η εξεύρεση μιας νέας, πιο σταθερής διευθέτησης από την παρούσα.
«Η λύση είναι να σταματήσουμε να παίζουμε παιχνίδια και να εμπλακούμε σε μια πραγματική, συνολική διαπραγμάτευση», έγραψε ο συγγραφέας του βιβλίου «Η Ουκρανία σε κρίση», καθηγητής του Πανεπιστημίου του Ρόουντ Αϊλαντ, Νικολάι Πέτρο. «Χρειάζεται μια πραγματικά μεταψυχροπολεμική διευθέτηση. Η πρώτη γενιά μετά τον Ψυχρό Πόλεμο δεν κατόρθωσε κάτι τέτοιο, γιατί δεν μπορούσε να φανταστεί μια διεθνή τάξη πραγμάτων στην οποία η Ρωσία να διαδραματίζει εποικοδομητικό ρόλο. Αυτή είναι η επιλογή, είτε η Ρωσία θα βρίσκεται εντός, και θα στηρίζει την ευρωπαϊκή ασφάλεια, είτε εκτός και θα την υποσκάπτει».
