Kathimerini.gr
Ακριβώς 500 χρόνια πριν, στα τέλη Μαρτίου του 1516, η Γαληνοτάτη δημιούργησε έναν φυλασσόμενο οικισμό σε μια περιοχή που έφερε το όνομα Γκέτο. Εκεί στεγάστηκαν οι Εβραίοι της πόλης και η λέξη –της οποίας η ετυμολογία παραμένει ώς σήμερα ομιχλώδης– ταυτίστηκε στους σκοτεινούς καιρούς των ναζί και με τις διώξεις αυτού του πληθυσμού. Στο Γκέτο οι κάτοικοι μπορούσαν να ασκούν τις εμπορικές και οικονομικές τους δραστηριότητες καθώς και τα θρησκευτικά τους καθήκοντα στις συναγωγές. Το βράδυ όμως οι πύλες έκλειναν και υπήρχε νυχτερινός φύλακας.
Ο αρχικός πυρήνας των Εβραίων, οι οποίοι ήταν εξαναγκασμένοι να φορούν κάποιο διακριτικό που μαρτυρούσε την καταγωγή τους, αυξήθηκε όταν κατέφθασαν εκεί οι κυνηγημένοι από την Ισπανία και την Πορτογαλία τον 15ο αιώνα. Ετσι, από 700 άτομα έφτασαν περίπου τις 6.000. Υστερα, διωγμένοι από άλλα μέρη της Ευρώπης, κατέφευγαν στο Γκέτο, όπου οι συνθήκες μόνο ιδανικές δεν ήταν, αλλά υπήρχε ασφάλεια και εμπορική «ανεξιθρησκεία». Παρά τον καθολικισμό τους, οι Βενετσιάνοι δεν τους πίεσαν να αλλάξουν θρήσκευμα. Αλλωστε η Γαληνοτάτη εκμεταλλεύτηκε στο έπακρο τα εμπορικά τους δίκτυα, την οικονομική διορατικότητά τους και το γεγονός ότι ήταν υπό περιορισμό.
Το 1797 τα στρατεύματα του Ναπολέοντα μπήκαν στην πόλη και εις το όνομα της ισότητας και της ελευθερίας (μάλλον όχι αδελφότητας) απελευθέρωσαν τον πληθυσμό του Γκέτο. Πολλοί από τους Εβραίους, ιδιαίτερα οι ευκατάστατοι, άρχισαν να κατοικούν ακόμα και σε παλάτσο πάνω στο Μεγάλο Κανάλι. Ομως η αμεριμνησία δεν κράτησε για πολύ, καθώς η έλευση του φασισμού και οι ναζί εξαπέλυσαν εκ νέου άγριους διωγμούς στους Ευρωπαίους Εβραίους, που είχαν ως αποτέλεσμα να χαθούν στα κρεματόρια περίπου έξι εκατομμύρια ψυχές.
Η σημερινή Βενετία θυμάται και τιμά τον εβραϊκό της πληθυσμό με μια έκθεση που θα γίνει στο παλάτι των δόγηδων. Θα εγκαινιαστεί στις 19 Ιουνίου και θα κρατήσει έως τον Νοέμβριο. Οι επισκέπτες θα έχουν την ευκαιρία να ξεναγηθούν στα 500 χρόνια ιστορίας των Βενετσιάνων Εβραίων. Αλλα μουσεία και μνημεία της πόλης θα συντονιστούν για τον εορτασμό της επετείου, που βέβαια δεν θα επικεντρωθεί μόνο στην περιοχή του Γκέτο αλλά θα απλωθεί στη Λαγκούνα.
Μιλώντας πάντως για τους Εβραίους της πόλης, αξίζει να γίνει ιδιαίτερη μνεία στην Πέγκι Γκούγκενχαϊμ, που βέβαια δεν γεννήθηκε πλάι στα κανάλια αλλά αγάπησε τη Βενετία και έμεινε εκεί, προσφέροντάς της μία από τις ωραιότερες συλλογές τέχνης του κόσμου και ένα παλάτσο-μουσείο που μέχρι σήμερα είναι από τα ωραιότερα στέκια των φιλότεχνων.
