Kathimerini.gr
BEN HUBBARD / THE NEW YORK TIMES
Μετά την ανατροπή της δικτατορίας του Ιράκ από τις ΗΠΑ, το 2003, η χώρα πέρασε στην τροχιά του Ιράν. Μετά τις εξεγέρσεις της αραβικής άνοιξης στη Συρία και την Υεμένη, το Ιράν υποστήριξε πολιτοφυλακές στις χώρες αυτές, ενώ στο χάος του συριακού εμφυλίου, το Ιράν βρήκε ευκαιρία να κατασκευάσει στρατιωτικές υποδομές στη Συρία.
Ο Αμερικανός πρόεδρος Τραμπ και οι σύμμαχοί του εξοργίζονται, θεωρώντας ότι η πυρηνική συμφωνία που υπέγραψε ο Μπαράκ Ομπάμα με την Τεχεράνη της επιτρέπει να παραμένει σε ρόλο ταραχοποιού. Αυτό όμως είναι πιθανό να συνεχιστεί και μετά την κατάργηση της συμφωνίας.
«Αν έρθουμε σε αντιπαράθεση με το Ιράν και περιορίσουμε το ιρανικό δίκτυο, τι θα βάλουμε στο τραπέζι;», είπε η αναλύτρια Ράντα Σλιμ. «Αν το Ιράν έχει βγει κερδισμένο από τις εξελίξεις, πώς θα αντεπιτεθεί;».
Αυτή τη στιγμή, ιρανικές δυνάμεις ή συμμαχικές πολιτοφυλακές βρίσκονται στο κατώφλι του Ισραήλ και της Σαουδικής Αραβίας. Η συμμαχία ΗΠΑ, Ισραήλ και χωρών του Κόλπου κατά του Ιράν έχει γίνει πιο συμπαγής, αλλά οι δυνατότητές τους είναι περιορισμένες. Οι ΗΠΑ διστάζουν να εμπλακούν σε νέους πολέμους στη Μέση Ανατολή, ενώ ο Τραμπ υπόσχεται ότι οι 2.000 Αμερικανοί στρατιώτες που πολεμούν το Ισλαμικό Κράτος θα επιστρέψουν γρήγορα από τη Συρία. Οι χώρες του Κόλπου, με επικεφαλής τη Σαουδική Αραβία, έχουν ξοδέψει δισεκατομμύρια δολάρια για εξελιγμένα οπλικά συστήματα, αλλά δεν έχουν αποδείξει ακόμη ότι μπορούν να τα χρησιμοποιήσουν αποτελεσματικά. Εχουν εγκλωβιστεί σε έναν πόλεμο στην Υεμένη, ενώ η επιρροή τους στον Λίβανο, στη Συρία και στο Ιράκ είναι μικρή. Αντιθέτως, το Ιράν έχει βρει δημιουργικούς τρόπους να καλλιεργεί στρατηγικές συμμαχίες που δεν απαιτούν μεγάλες δαπάνες. «Το δίκτυο δεν λειτουργεί μόνο με χρήματα, αλλά και με την ιδεολογία και με την προθυμία των Ιρανών να παίξουν και το δικό τους κεφάλι», είπε η Σλιμ. «Οι Σαουδάραβες δεν έχουν τέτοια εργαλεία». Ετσι, απομένει το Ισραήλ.
Την Πέμπτη, ιρανικές δυνάμεις στη Συρία εξαπέλυσαν για πρώτη φορά ρουκέτες προς το Ισραήλ, ενώ ισραηλινά αεροσκάφη βομβάρδισαν ιρανικούς στρατιωτικούς στόχους στη Συρία. Καμία από τις δύο πλευρές δεν επιθυμούσε κλιμάκωση που θα μπορούσε να εξελιχθεί σε περιφερειακή σύρραξη, αλλά ο κίνδυνος πολέμου δεν μπορεί να αποκλειστεί.
«Σφοδρότερες μάχες»
«Μπορεί να είμαστε εντάξει για τον επόμενο μήνα, αλλά έχουμε μεγάλο δομικό πρόβλημα», είπε ο επικεφαλής του Eurasia Group, Κλιφ Κάπτσαν. «Το Ιράν θέλει να φτιάξει υποδομή στη Συρία, το Ισραήλ είναι κάθετα αντίθετο, το μείγμα είναι εκρηκτικό». Ο πρώην πρέσβης των ΗΠΑ στη Συρία, στο Ιράκ, στον Λίβανο και άλλες χώρες, Ράιαν Κρόκερ, εξέφρασε την ίδια ανησυχία. «Μπορεί να ξεσπάσουν πολύ σφοδρότερες μάχες από αυτές που είδαμε έως τώρα, με πρωτοβουλία του Ισραήλ. Θα βγει τίποτα καλό απ’ όλο αυτό; Τίποτα απολύτως», είπε.
Δεν είναι σαφές πώς θα αντιδράσει το Ιράν στις νέες προσπάθειες περιορισμού της επιρροής του. Η ηγεσία θέλει να διατηρήσει την πυρηνική συμφωνία έστω και χωρίς τις ΗΠΑ, αλλά κάποιοι, όπως ο υπαρχηγός των Φρουρών της Επανάστασης, Χοσεΐν Σαλαμί, πιστεύουν ότι «ο μόνος τρόπος είναι η αντίσταση, όχι η διπλωματία».
