Kathimerini.gr
ΕΥΡΥΔΙΚΗ ΜΠΕΡΣΗ
Στις αρχές Αυγούστου κάτι πολύ ενδιαφέρον συνέβη στη νοτιοδυτική Συρία. Ρώσοι στρατιώτες αναπτύχθηκαν στη γραμμή ανάμεσα στη Συρία και στα κατεχόμενα από το Ισραήλ Υψώματα του Γκολάν, ενώ οι συμμαχικές προς τη Δαμασκό σιιτικές πολιτοφυλακές, που ελέγχονται από το Ιράν, αποσύρθηκαν σε απόσταση 80 χιλιομέτρων στο εσωτερικό του συριακού εδάφους.
Η μεσολάβηση της Ρωσίας, που διατηρεί ανοικτούς διαύλους επικοινωνίας με όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές, αφαίρεσε το φιτίλι από μία πυριτιδαποθήκη, καθησυχάζοντας τους φόβους του Ισραήλ για ανεξέλεγκτη ιρανική επέκταση στα συντρίμμια της συριακής εξέγερσης.
Ομως, ο επταετής πόλεμος δεν τελείωσε ακόμη. Απομένει να διευθετηθεί η πιο εκρηκτική και η πιο πολυπαραγοντική από όλες τις εξισώσεις του συριακού εμφυλίου, που ακούει στο όνομα Ιντλίμπ. Τα τελευταία τρία χρόνια, κάθε φορά που το καθεστώς ανακαταλάμβανε μία πόλη –τη Χομς, το Χαλέπι, τη Γούτα στα περίχωρα τη Δαμασκού κ.λπ.– έδινε στους ισλαμιστές και στις οικογένειές τους την εναλλακτική λύση να μετακομίσουν στο Ιντλίμπ, με αποτέλεσμα η βορειοδυτική αυτή επαρχία να έχει υπερδιπλασιαστεί σε πληθυσμό. Η Δαμασκός υπολόγιζε ότι όταν οι αντάρτες ηττηθούν παντού, όπως πράγματι συνέβη, το ηθικό όσων έχουν απομείνει στο Ιντλίμπ θα τρωθεί και θα συμφωνήσουν πιο εύκολα να παραδοθούν. Σε αυτή τη φάση –των εντατικών διαβουλεύσεων με φόντο την όλο και πιο σφιχτή στρατιωτική περικύκλωση του Ιντλίμπ– βρισκόμαστε τώρα.
Στο Ιντλίμπ έχει καταφύγει μια πανσπερμία ισλαμιστών καθώς και μέλη της Ταχρίρ Χαγιάτ αλ Σαμ, της οργάνωσης που αποτελεί μετεξέλιξη της τοπικής Αλ Κάιντα, ενώ υπάρχουν αναφορές για εσωτερικές συγκρούσεις, καθώς οι πιο σκληροί τζιχαντιστές προσπαθούν να εξοντώσουν όσους θέλουν να διαπραγματευθούν με το καθεστώς.
Ισως ανυπομονούν να συναντηθούν μία ώρα αρχύτερα με τον δημιουργό τους, με τη βοήθεια των ανελέητων βομβαρδισμών που ετοιμάζεται να εξαπολύσει ο στρατός του προέδρου Μπασάρ αλ Ασαντ.
Εν τω μεταξύ, αφού επί χρόνια εξόπλιζε τους λεγόμενους «μετριοπαθείς» ισλαμιστές, η Δύση τους έχει εγκαταλείψει, ενώ το βασικό εμπόδιο στην πολεμική επιχείρηση ανακατάληψης του Ιντλίμπ είναι η Τουρκία. Η Αγκυρα διατηρεί στενές σχέσεις με μερίδα ανταρτών, στους οποίους έχει δώσει εντολή να παρεμποδίζουν τη δημιουργία ανθρωπιστικού διαδρόμου, ώστε να μην απομακρυνθούν οι άμαχοι και να μην αρχίσει η μεγάλη μάχη. Πάντως, οι αναγνωριστικές επιχειρήσεις και οι σποραδικοί βομβαρδισμοί εναντίον σημαντικών στόχων όπως είναι οι αποθήκες οπλισμού των ανταρτών από τον συριακό και τον ρωσικό στρατό έχουν ήδη ξεκινήσει.
Οι στόχοι της Αγκυρας
Στο ταξίδι του στην Αγκυρα τη Δευτέρα, ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ επιχείρησε να συγκεράσει τις προτεραιότητες της Αγκυρας και της Δαμασκού, σε μια άσκηση της οποίας το αποτέλεσμα δεν έχει διαφανεί ακόμη.
Η Τουρκία βρίσκεται σε πολύ δυσμενή θέση λόγω της οικονομικής κρίσης, παρ’ όλ’ αυτά επιμένει σε τρεις βασικούς άξονες πολιτικής. Πρώτον, επιδιώκει να διατηρήσει στο εσωτερικό της Συρίας ζώνη δικής της επιρροής, έστω και μικρότερη από τις ζώνες που ελέγχει τώρα. Σε αυτή θα μπορούσαν να καταφύγουν αντικαθεστωτικοί από το εσωτερικό και το εξωτερικό της Συρίας οι οποίοι είναι αδύνατο να χωρέσουν στη νέα «ομοιογενή» Συρία που ονειρεύεται ο Μπασάρ αλ Ασαντ – η εναλλακτική λύση θα ήταν να σπεύσουν να περάσουν τα σύνορά της, εξέλιξη που αναμφίβολα απεύχεται και η Ευρωπαϊκή Ενωση. Δεύτερον, η Αγκυρα επιμένει να επανέλθουν τα συροκουρδικά καντόνια στον έλεγχο της Δαμασκού και παρακολουθεί με μεγάλη ανησυχία τις εν εξελίξει διαπραγματεύσεις, με τις οποίες οι Κούρδοι προσφέρουν στη Δαμασκό όλες τις αραβικές περιοχές που κατέκτησαν την τελευταία διετία, με αντάλλαγμα προχωρημένο βαθμό αυτονομίας για τις κουρδικές περιοχές. Και τρίτον, διεκδικεί για λογαριασμό των τουρκικών εταιρειών σημαντικό μερίδιο από τα συμβόλαια της ανοικοδόμησης της Συρίας.
Η Δαμασκός, από την άλλη πλευρά, έχει δηλώσει ότι δεν θα απεμπολήσει ούτε σπιθαμή συριακής επικράτειας και ότι όσοι έλαβαν μέρος στην καταστροφή της χώρας, όπως η Τουρκία, δεν μπορούν να επωφεληθούν από την ανοικοδόμηση.
Μιλώντας για ανοικοδόμηση, το βασικό ερώτημα είναι αν θα δεχθεί η Ευρώπη να τη χρηματοδοτήσει χωρίς να θέτει πλέον ως προϋπόθεση την αποχώρηση του Μπασάρ αλ Ασαντ από την εξουσία. Μια πρώτη απάντηση σε αυτό θα δοθεί εφόσον η Γαλλία και η Γερμανία λάβουν τελικά μέρος στη διάσκεψη με τους «τρεις της Αστάνα» (Τουρκία, Ρωσία, Ιράν) στην Αγκυρα στις 7 Σεπτεμβρίου.
