Kathimerini.gr
ΝΙΚΟΣ ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ
Ψευδείς ειδήσεις, ανώνυμες τοποθετήσεις που θρέφουν την πόλωση και τον προκλητικό σχολιασμό, αλγοριθμικές φούσκες πληροφορίας που περιορίζουν τον χρήστη σε μια ασταμάτητη ηχώ των ομοϊδεατών του. Η ψηφιακή εποχή έχει αδιαμφισβήτητα μεταμορφώσει την έννοια του δημοσίου διαλόγου, δημιουργώντας πληθώρα προκλήσεων – μερικοί απαισιόδοξοι αναλυτές μάλιστα δεν διστάζουν να αναφέρουν πως το Ιντερνετ πνίγει τη σημερινή δημοκρατία. Ωστόσο, το τεχνοφοβικό αυτό αφήγημα αδικεί και τις δεκάδες πρωτότυπες ψηφιακές λύσεις που στοχεύουν όχι μόνο στο να απαντήσουν στα σύγχρονα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο δημόσιος διάλογος, αλλά και να προσφέρουν πρωτοφανείς τρόπους συζήτησης και αλληλεπίδρασης.
Μία από τις πιο πρωτοποριακές λύσεις είναι η νεοσύστατη πλατφόρμα Talking Europe, η οποία φιλοδοξεί να διευκολύνει τον πανευρωπαϊκό διάλογο και να γεφυρώσει τους πολίτες της Ενωσης παρά τα γλωσσικά εμπόδια και τις αντικρουόμενες απόψεις. Με έναν σύγχρονο και μινιμαλιστικό σχεδιασμό, η εφαρμογή υποδέχεται τον χρήστη με μερικές βασικές ερωτήσεις ιδεολογικού προσανατολισμού, όπως «η μετανάστευση είναι θετική για την Ευρώπη;» ή «συμφωνείτε με την άμεση απαγόρευση του πλαστικού;». Επειτα από λίγα κλικ, ο επισκέπτης συμπληρώνει το προφίλ του και στην πορεία αντιστοιχίζεται με χρήστες που κατέχουν διαφορετικές απόψεις και είναι πολίτες μιας διαφορετικής ευρωπαϊκής χώρας. Μακριά από τρίτους σχολιαστές και δίχως το κίνητρο της διαδικτυακής αυτοπροβολής, οι χρήστες συμμετέχουν σε έναν κλειστό προσωπικό διάλογο, ανταλλάσσοντας απόψεις και εμπειρίες και γεφυρώνοντας τις διαφορές τους.
«Η ιδέα μας ξεκίνησε το 2017, κατά τη διάρκεια της θύελλας των ψευδών ειδήσεων στο πλαίσιο των γερμανικών εκλογών», αναφέρει στην «Κ» ο νεαρός συντονιστής του Talking Europe, Μάλτε Στόιμπερ. «Μαζί με πέντε φίλους παρακολουθούσαμε τον δημόσιο διάλογο να περιορίζεται σε διαδικτυακές φυσαλίδες όπου οι χρήστες μοιράζονται τις ίδιες πολιτικές και κοινωνικές απόψεις. Σκεφτήκαμε λοιπόν πως, εφόσον το πρόβλημα γεννήθηκε λόγω του Διαδικτύου, η λύση πρέπει επίσης να προέρχεται από εκεί», συμπληρώνει με ενθουσιασμό. Ο Στόιμπερ και η ομάδα του δημιούργησαν μια πιλοτική εφαρμογή μερικές ημέρες πριν από τις γερμανικές εκλογές του 2017. Προς μεγάλη τους έκπληξη, πάνω από 20.000 χρήστες ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμά τους για μια πολιτισμένη διαδικτυακή ανταλλαγή απόψεων.
Εμπνευσμένοι από την ανταπόκριση του κοινού και με τη βοήθεια του πλέον ανεπτυγμένου αλγορίθμου αυτόματης μετάφρασης, οι δημιουργοί της εφαρμογής αποφάσισαν να μεταφέρουν την προσπάθειά τους στο ευρωπαϊκό επίπεδο. Σήμερα, η εφαρμογή έχει αποκτήσει χιλιάδες χρήστες από την Πορτογαλία μέχρι την Αυστρία και από τη Βουλγαρία μέχρι το Ηνωμένο Βασίλειο, οι οποίοι χρησιμοποιούν τακτικά την πλατφόρμα για να ανταλλάξουν διαφορετικές οπτικές πάνω στα ζητήματα που αντιμετωπίζει η Ευρώπη στο πλαίσιο των επερχόμενων ευρωεκλογών. Καθώς ο διάλογος είναι κλειστός και προσωπικός, οι χρήστες μπορούν να εκφράζονται πιο άμεσα και ανταλλάσσουν απόψεις χωρίς τον φόβο της κριτικής ή της δημόσιας έκθεσης.
Ενθαρρυντικά μηνύματα
«Πριν από μερικά χρόνια θα ήταν αδύνατο να ανταλλάξει κανείς απόψεις με κάποιον από μια μακρινή χώρα», αναφέρει ο συντονιστής της πλατφόρμας. «Χάρη στην τεχνολογία, μπορούμε πλέον να επικοινωνούμε, ο καθένας στη γλώσσα του, με ανθρώπους που διαφωνούμε και που δεν θα γνωρίζαμε διαφορετικά, και να προβληματιστούμε για τις ακλόνητες πεποιθήσεις μας», προσθέτει, ενώ δεν διστάζει να αναφέρει πως τα σχόλια των χρηστών για τη μέχρι στιγμής διαδικτυακή τους εμπειρία είναι πολύ ενθαρρυντικά.
Η ομάδα του Talking Europe εκπέμπει δυναμισμό και φιλοδοξία, και έπειτα από την ολοκλήρωση των ευρωεκλογών σκοπεύει να συνεργαστεί με διάφορα μέσα ενημέρωσης έτσι ώστε να μεταμορφώσει τον τρόπο που σχολιάζουν οι αναγνώστες το δημοσιογραφικό έργο. Είναι ακόμα αρκετά νωρίς για να κρίνει κανείς τον ολιστικό αντίκτυπο της πρωτότυπης πλατφόρμας στη δημιουργία πανευρωπαϊκού διαλόγου. Ωστόσο, το Talking Europe είναι μια πολλά υποσχόμενη αρχή για έναν νέο, ψηφιακό διάλογο που αγκαλιάζει τη διαφορετικότητα και τρέφεται από τον πλουραλισμό.
Οι γονείς του δημιουργού είναι και οι δύο φιλόσοφοι και έτσι μεγάλωσε με μια αγάπη για τις πολιτισμένες αντιπαραθέσεις.
Ο «λόγος» και η «λογική» του Kialο
Η λέξη Kialo ανήκει στην τεχνητή γλώσσα εσπεράντο και σημαίνει «λόγος» ή «λογική». Είναι, επίσης, και το όνομα με το οποίο βάφτισε ο –ελληνικής καταγωγής– Ερρίκος Πίτσος τη νεαρή πλατφόρμα δημοσίου διαλόγου που έχει δημιουργήσει εδώ και μερικούς μήνες, και η οποία υπόσχεται να είναι ένας ψηφιακός κόμβος για πολιτισμένα ντιμπέιτ, όπου η αγένεια και οι παραλογισμοί φιλτράρονται και τα επιχειρήματα έρχονται στο προσκήνιο. Ο ιστότοπος λειτουργεί από τον Οκτώβριο του 2017 και απολαμβάνει ήδη πάνω από 40.000 χρήστες, οι οποίοι συμμετέχουν σε δομημένες συζητήσεις, παραθέτοντας στοιχεία και επιχειρήματα.
Το πιο ξεχωριστό στοιχείο του Kialo είναι η απλότητα με την οποία οπτικοποιεί την εξέλιξη μιας συζήτησης ή διαφωνίας. Το κάθε ντιμπέιτ παρουσιάζεται με τη μορφή δέντρου, όπου κλαδιά είναι τα επιχειρήματα και καρποί τα στοιχεία και τα δεδομένα. Συγκεκριμένοι κανόνες πλαισιώνουν τον τρόπο με τον οποίο μπορεί να συμμετάσχει ο χρήστης στην ψηφιακή συζήτηση: οι συνεισφορές πρέπει να είναι σύντομες και περιεκτικές, ενώ το κάθε σχόλιο πρέπει να συνεισφέρει κάτι το εποικοδομητικό και επικυρωμένο αλλιώς αφαιρείται από τους συντονιστές της πλατφόρμας. Οι χρήστες μπορούν επίσης να ψηφίσουν για τις πιο χρήσιμες συνεισφορές των ψηφιακών συνομιλητών τους, φέρνοντας έτσι τα πιο δημοφιλή επιχειρήματα στο προσκήνιο του ντιμπέιτ. Μια απλή επίσκεψη σε κάποια από τις συζητήσεις που φιλοξενεί το Kialo αρκεί για να καταλάβει κανείς τη φιλοσοφία της πλατφόρμας: στη σελίδα για το ζήτημα της ανεξαρτητοποίησης της Καταλωνίας έχουν συμμετάσχει πάνω από 1.000 σχολιαστές, όμως λίγα λεπτά αρκούν για να πάρει κανείς μια ξεκάθαρη εικόνα για τα επιχειρήματα των δύο πλευρών.
Οι γονείς του νεαρού Ερρίκου είναι και οι δύο καθηγητές Φιλοσοφίας, οπότε ήταν ίσως φυσικό επόμενο ο γιος τους να διοχετεύσει την επιχειρηματική του σπίθα σε μια πλατφόρμα συζήτησης και δημοσίου διαλόγου. Το επιχειρηματικό μοντέλο του Kialo βασίζεται στα έσοδα από την εσωτερική χρήση της πλατφόρμας από μεγάλες εταιρείες, στο πλαίσιο λήψης σημαντικών αποφάσεων. Ωστόσο, για μαθητές, φοιτητές και απλούς χρήστες του Διαδικτύου που θέλουν να συμμετάσχουν στην πρωτότυπη μορφή δημοσίου διαλόγου, η πλατφόρμα παρέχεται δωρεάν.
Πρόσβαση στην... άλλη άποψη
Το Abridge News γεννήθηκε χάρη στο επιχειρηματικό εκκολαπτήριο του Χάρβαρντ, όπου φοιτούσαν οι δημιουργοί του.
Εφόσον η συντριπτική πλειονότητα των πολιτών ενημερώνεται πλέον από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και οι αλγόριθμοι δίνουν προτεραιότητα σε άρθρα που ευθυγραμμίζονται με τις προϋπάρχουσες απόψεις των χρηστών, είναι σπάνιο να διαβάσει κανείς μια άποψη με την οποία διαφωνεί.
Μια ομάδα φοιτητών του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ σκοπεύει να ανατρέψει αυτή ακριβώς την ψευδαίσθηση της ομοιογένειας που δημιουργεί το Διαδίκτυο. Το Abridge News είναι μια νεοφυής επιχείρηση που δημιουργήθηκε από το επιχειρηματικό εκκολαπτήριο του γνωστού πανεπιστημίου και η οποία στοχεύει να δημιουργήσει έναν ιστότοπο στον οποίο ο κάθε χρήστης έχει πρόσβαση σε διαφορετικές απόψεις. Με αυτό τον τρόπο, η μικρή ομάδα τον φοιτητών φιλοδοξεί να καταπολεμήσει τη διαδικτυακή πόλωση που ολοένα και εξαπλώνεται.
Η λειτουργία του Abridge News είναι εξαιρετικά απλή. Κάθε ημέρα, ένα μέλος της συντακτικής ομάδας του ιστοτόπου επιλέγει ένα θέμα ή κάποια είδηση και σαρώνει το Διαδίκτυο για να ξεχωρίσει τέσσερα άρθρα με διαφορετικές απόψεις και οπτικές πάνω στο ζήτημα.
Στη συνέχεια, η πλατφόρμα δημοσιεύει περιλήψεις αυτών των άρθρων και τις παρουσιάζει σε ένα φάσμα με τις πιο ριζοσπαστικές απόψεις στα άκρα και τις πιο μετριοπαθείς τοποθετήσεις στη μέση. Οι συντάκτες του Abridge News πλαισιώνουν επίσης τα κείμενα με μια εισαγωγη που εξηγεί το εκάστοτε ζήτημα και παραθέτει μια σειρά από στοιχεία, δεδομένα και βασικά γεγονότα χρήσιμα για τον κάθε χρήστη.
Το Abridge News ξεκίνησε τη λειτουργία του ιστοτόπου του τον Οκτώβριο του 2017, ενώ λίγες εβδομάδες μετά, πρόσθεσε και ένα ημερήσιο ενημερωτικό δελτίο στο περιεχόμενό του. Εχει ήδη δημιουργήσει ένα πιστό κοινό μερικών χιλιάδων χρηστών το οποίο είναι κυρίως νεανικό και αυξάνεται με σταθερό ρυθμό.
«Στόχος μας δεν είναι να κάνουμε τους ανθρώπους πιο μετριοπαθείς, αλλά να δημιουργήσουμε ενσυναίσθηση και κατανόηση για τη διαφορετική άποψη», αναφέρει η 21χρονη δημιουργός της πλατφόρμας Λόρα Κάρπεντερ, με μια ωριμότητα που δημιουργεί αισιοδοξία για το μέλλον του δημόσιου διαλόγου στο Διαδίκτυο.
