Της Μαρίας Ηρακλέους
Το ΓεΣΥ παραμένει το βασικό θέμα συζήτησης και πηγή ανησυχίας για τους εργοδότες βιομηχάνους. Οι θέσεις του γενικού διευθυντή της Ομοσπονδίας Μιχάλη Αντωνίου εκφράζονται χωρίς περιστροφές και καθιστούν σαφές ότι οι προσδοκίες για εύρυθμη λειτουργία του ΓεΣΥ είναι χαμηλές. Οι ενστάσεις αφορούν πρωτίστως το μονοπώλιο, όπως τονίζει ο κ. Αντωνίου, το οποίο δημιουργεί το μονοασφαλιστικό σύστημα υγείας, στοιχείο το οποίο εμποδίζει τη διαμόρφωση υγιούς ανταγωνισμού. Στέκεται, επίσης, στην ανησυχία της ΟΕΒ για τον βαθμό ετοιμότητας ελάχιστες μέρες πριν από τη λειτουργία του εξωνοσοκομειακού σκέλους, αφού δεν έχει εξασφαλιστεί η συνεργασία βασικών συντελεστών. Διαμηνύει ότι οι πόροι της οικονομίας θα συνεχίσουν να ρέουν, μόνο αν οδηγούν σε ποιοτική παροχή φροντίδας υγείας για όλους. Εκφράζει δε την άποψη ότι η ανάγκη για επανασχεδιασμό του ΓεΣΥ δεν θα αργήσει.
–Εξακολουθείτε να υποστηρίζετε το πολυασφαλιστικό σύστημα υγείας, παρά το γεγονός ότι το ΓεΣΥ προχωρά με μονοασφαλιστικό. Ήταν μόνο δική σας η διαφωνία για μονοασφαλιστικό;
–Η οικονομία απεχθάνεται τα μονοπώλια, ιδιωτικά ή κρατικά, επειδή εμποδίζουν τη διαμόρφωση συνθηκών υγιούς ανταγωνισμού και λειτουργούν σε βάρος των συμφερόντων του καταναλωτή και της εθνικής οικονομίας. Η ρύθμιση του μονοασφαλιστικού, όπως νομοθετήθηκε, είναι πλέον το δεδομένο που έχουμε ενώπιόν μας. Προφανώς δεν μας αρέσει, το θεωρούμε θεμελιώδη ατέλεια της λανθασμένης αρχιτεκτονικής του συνολικού οικοδομήματος του ΓεΣΥ, αλλά αυτό νομοθετήθηκε και με αυτό θα δουλέψουμε. Εμείς περιγράψαμε τους κινδύνους, αλλά κρίνοντας εκ του αποτελέσματος, δεν πείσαμε. Από ένα σημείο και μετά, δημιουργήθηκαν συνθήκες παροξυσμού και η υπόδειξη οποιασδήποτε ατέλειας αυτού του ΓεΣΥ, απαξιώνεται εκ προοιμίου ως απόπειρα υπόσκαψής του, ενώ ο όρος «πολυασφαλιστικό» ξαφνικά δαιμονοποιήθηκε. Λέω «ξαφνικά» γιατί η πλειοψηφία όσων σήμερα το βδελύττονται, μέχρι πρότινος διάκειντο θετικά έναντι ενός πολυασφαλιστικού. Οι ιδιωτικές ασφάλειες υγείας των επιχειρήσεων, όχι μόνο δεν ακυρώνονται κατά το εξωνοσοκομειακό τους σκέλος από την 1η Ιουνίου, αλλά υπάρχει και ραγδαία αύξηση συνομολόγησης νέων συμβολαίων ασφάλισης ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης. Αυτό είναι ενδεικτικό των προβληματισμών σημαντικού μέρους των επιχειρήσεων. Προτιμούν να πληρώνουν διπλά (ΓΕΣΥ και ιδιωτική ασφάλεια) παρά να αναλάβουν το ρίσκο να μείνουν οι εργαζόμενοί τους ακάλυπτοι σε περίπτωση που το ΓεΣΥ χρειαστεί χρόνο μέχρι να λειτουργήσει ομαλά.
–Θεωρείτε ότι θα χρειαστεί επανεξέταση και επανασχεδιασμός του συστήματος υγείας;
–Η επανεξέταση και ο επανασχεδιασμός του ΓεΣΥ είναι υποχρεώσεις εγγενείς στα νομοθετήματα που το εισήγαγαν και ανάγκες σύμφυτες με τον χαρακτήρα αυτού του τεράστιου εγχειρήματος, το οποίο, αν δεν προσαρμόζεται έγκαιρα στις μεταβαλλόμενες συνθήκες, νομοτελειακά θα αυτοακυρωθεί. Ο νόμος επιβάλλει την ανά τριετία αξιολόγηση της κτηθεισόμενης εμπειρίας και την προσαρμογή των προνοιών του για διαρκή βελτίωση του Συστήματος. Η εκτίμησή μου είναι ότι βασικά συστατικά του ΓεΣΥ θα καταστεί αναγκαίο να επανασχεδιαστούν πολύ νωρίτερα από την τριετία. Το ερώτημα είναι κατά πόσο θα συντρέξει η αναγκαία πολιτική βούληση για να γίνουν οι προσαρμογές γρήγορα και ανώδυνα.
–Πώς θα χαρακτηρίζατε την κατάσταση όπως αυτή εξελίσσεται γύρω από το θέμα για το ΓεΣΥ;
–Έχουμε εκφράσει ανησυχία για τον βαθμό ετοιμότητας που παρουσιάζει το ΓεΣΥ, ελάχιστες μέρες πριν από τη λειτουργία του εξωνοσοκομειακού σκέλους. Η ΟΕΒ και οι επιχειρήσεις λειτουργούν με αμιγώς ορθολογικό τρόπο. Πριν από κάθε επιχειρηματική απόπειρα, εξασφαλίζουμε τη συνεργασία των βασικών συντελεστών, συνομολογούμε μαζί τους δεσμευτικές συμβάσεις, γνωρίζουμε με ακρίβεια το κόστος του έργου και διασφαλίζουμε τη χρηματοδότησή του. Πριν το θέσουμε σε πραγματική λειτουργία, προβαίνουμε σε σωρεία δοκιμών του συστήματος, σε ασκήσεις προσομοίωσης, σε εφαρμογή σεναρίων κάτω από πραγματικές συνθήκες. Για να εντοπιστούν και να εξουδετερωθούν πριν από τη λειτουργία του, όλα τα κενά, οι ελλείψεις και οι αδυναμίες. Με το ΓεΣΥ τι γίνεται; Σε λίγο ξεκινά και αντί τα πάντα να είναι σε πλήρη ετοιμότητα και πολλαπλώς ελεγμένα, πανηγυρίζουμε κάθε φορά που ένας γιατρός ή ένα νοσηλευτήριο ανακοινώνει την πρόθεσή του να ενταχθεί στο ΓεΣΥ. Αντί να είμαστε όλοι οι βασικοί πρωταγωνιστές και κυρίως οι βασικοί πάροχοι, αρμονικά συντονισμένοι και σε πλήρη ετοιμότητα, αναζητούμε κίνητρα που θα πείσουν τους παιδιάτρους και άλλες ειδικότητες να ενταχθούν. Τι θέλετε να σας πω; Εμείς δεν δουλεύουμε έτσι.
–Συμφωνείτε με τη στάση των γιατρών που επιλέγουν να μην ενταχθούν στο ΓεΣΥ;
–Μπαίνουμε στη δεύτερη μεγαλύτερη μεταρρύθμιση από καταβολής κράτους, διχασμένοι και με αντιπαραθέσεις στα ουσιώδη. Είναι άπειρες οι προϋποθέσεις που πρέπει να συντρέξουν για να δώσουμε ποιοτικές υπηρεσίες υγείας στον λαό μας. Η βασικότερη, όμως, είναι ότι πρέπει να έχουμε γιατρούς και νοσοκομεία. Κάθε γιατρός είναι ελεύθερος να λάβει τις αποφάσεις του, αξιολογώντας τις επιλογές του. Θεωρώ προσβλητικό και επικίνδυνο να προπηλακίζονται ως κοινωνικά ανάλγητοι και αργυρώνητοι όσοι γιατροί επιλέγουν να μη συμβληθούν με τον ΟΑΥ. Θεωρώ άδικη και ασύμμετρη την επίθεση την οποία δέχθηκε το ιατρικό σώμα, όταν διεκδίκησε να διαπραγματευτεί τους όρους συμμετοχής του σε ένα εντελώς διαφοροποιημένο καθεστώς. Θεωρώ δε απαράδεκτο να γίνεται απόπειρα πειθαναγκασμού οποιουδήποτε επιστήμονα-επαγγελματία να συμμετέχει σε ένα σύστημα, το οποίο η λογική του αρνείται να αποδεχθεί. Όσοι γιατροί μένουν εκτός, έχουν δικαίωμα να συνεχίσουν να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στην πατρίδα τους χωρίς να στοχοποιούνται περίπου ως «εχθροί του λαού». Έχουν κάθε δικαίωμα να οργανώσουν τις υπηρεσίες τους μέσα στο πλαίσιο της έννομης τάξης χωρίς να απαξιώνεται η προσπάθειά τους ως «αντί-ΓεΣΥ» ή «παρά-ΓεΣΥ». Κανένας γιατρός μας δεν περισσεύει. Κανένας.
–Από 1η Μαρτίου ξεκίνησαν οι αποκοπές σε μισθούς για το ΓεΣΥ, ενώ το σύστημα θα λειτουργεί από 1η Ιουνίου. Θα είναι σε θέση να λειτουργήσει βάσει χρονοδιαγραμμάτων ή θα πρέπει να δοθεί πίστωση χρόνου;
–Θα θυμάστε ότι από τις αρχές Ιανουαρίου, πρώτα η ηγεσία του ΠΙΣ και ακολούθως μία-μία πέραν των 35 Ιατρικών Επιστημονικών Εταιρειών ανακοίνωναν τις ομόφωνες αποφάσεις των Διοικητικών τους Συμβουλίων να μη συμβληθούν με τον ΟΑΥ. Ήταν τότε που η ΟΕΒ ζήτησε μετάθεση της ημερομηνίας έναρξης των εισφορών, μέχρις ότου εξασφαλιστούν δεσμευτικές συνεργασίες με προσωπικούς γιατρούς και ειδικότητες σε αριθμητική επάρκεια ανά επαρχία. Δυστυχώς, δεν έγινε δεκτή η θέση της ΟΕΒ ούτε από την κυβέρνηση ούτε από τα κόμματα. Ο OAY διαβεβαιώνει ότι είναι έτοιμοι από κάθε άποψη για έναρξη την 1η Ιουνίου της προσφοράς των υπηρεσιών που υποσχέθηκαν στον πληθυσμό. Η ευθύνη βρίσκεται εξ ολοκλήρου στους ώμους τους. Εμείς τους δώσαμε τους πόρους που μας ζήτησαν μέσα από τα υστερήματα επιχειρήσεων και εργαζομένων. Η ΟΕΒ διευκρίνισε ότι ελάχιστη θα είναι η περίοδος χάριτος που θα δώσει για πλήρη, εύρυθμη και ποιοτική λειτουργία του ΓΕΣΥ. Οι πολύτιμοι πόροι της οικονομίας θα συνεχίσουν να ρέουν, μόνο υπό τον αυτονόητο όρο ότι θα οδηγούν σε ποιοτική παροχή φροντίδας υγείας για όλους.
–Ένα θέμα το οποίο εγείρετε συχνά είναι οι εισφορές. Έχει υπολογιστεί η συνεισφορά των εργοδοτών; Κατά πόσο θεωρείτε ότι αυτό μπορεί να διαφοροποιηθεί;
–Η άποψή μας είναι ότι σε έργα αυτού του χαρακτήρα, οι εισφορές εργοδοτών και εργαζομένων πρέπει να είναι ακριβώς οι ίδιες. Ωστόσο, επιβλήθηκε υψηλότερη εργοδοτική εισφορά την οποία ήδη καταβάλλουμε από την 1η Μαρτίου. Στη διαδικασία των διαβουλεύσεων η ΟΕΒ ήγειρε σοβαρές επιφυλάξεις αναφορικά με τη μεθοδολογία που ακολουθήθηκε για υπολογισμό των δαπανών που θα απαιτήσει η λειτουργία του Συστήματος. Σήμερα έχουμε ως δεδομένο μια καθόλου αμελητέα εισφορά. Ζητάμε δε πολιτική δέσμευση, ότι το ύψος του σφαιρικού προϋπολογισμού δεν θα αυξηθεί κάτω από οποιεσδήποτε προϋποθέσεις. Καμία αύξηση εισφορών εργοδοτών, εργαζομένων ή κράτους δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή.
–Είναι σε ικανοποιητικό βαθμό το ύψος των δαπανών για την υγεία; Έχει αλλάξει αυτό με το ΓεΣΥ;
–Οι κρατικές δαπάνες υγείας στον προϋπολογισμό του 2019 είναι σχετικά αυξημένες σε σχέση με τα προηγούμενα έτη και αναμένουμε να δούμε τις πραγματικές δαπάνες, όταν ολοκληρωθεί η χρονιά. Πρέπει, όμως, να γίνει κατανοητό ότι ένα πράγμα είναι οι δαπάνες υγείας και άλλο είναι οι δαπάνες ΓεΣΥ. Το ΓεΣΥ δεν μπορεί να καλύψει όλες τις δαπάνες υγείας, γιατί η οικονομία δεν μπορεί να το αντέξει. Είναι αυτός ένας από τους πολλούς λόγους που επιβάλλεται έστω και τώρα η διεξαγωγή της μελέτης των επιπτώσεων επί της οικονομίας από τη λειτουργία του ΓεΣΥ. Η μελέτη αυτή διενεργείται ακόμα και για έργα ήσσονος σημασίας, ενώ δυστυχώς δεν έχει γίνει για αυτό το πρότζεκτ ετήσιου κόστους πέριξ του ενός δισ. ευρώ.
–Πέραν του ΓεΣΥ, ποια άλλα θέματα θα πρέπει να ρυθμιστούν που άπτονται του πεδίου της υγείας και των δημόσιων νοσηλευτηρίων; Σε ποιες ενέργειες προβαίνει η ΟΕΒ προς αυτή την κατεύθυνση;
–Δυστυχώς, οι εκκρεμότητες είναι ακόμα αρκετές. Με ρωτάτε για τα δημόσια νοσηλευτήρια. Πάγια είναι η θέση μας ότι η πραγματική λειτουργική και οικονομική τους αυτονόμηση είναι όρος ουσιώδης για ομαλή εφαρμογή του ΓεΣΥ. Αυτό που λέει η ΟΕΒ το λέει αυτολεξεί και το προοίμιο του Νόμου περί Οργανισμού Κρατικών Υπηρεσιών Υγείας. Προχωράμε με σχήμα πρωθύστερο, με κίνδυνο να ανοίξουμε μια μαύρη τρύπα, αφού αναλάβαμε τη χρηματοδότηση των ελλειμμάτων τους για πέντε χρόνια, σε βάρος του υγιούς ανταγωνισμού με τα ιδιωτικά νοσηλευτήρια. Ξέροντας τον τρόπο λειτουργίας του δημοσίου, πιστεύω ότι από τη στιγμή που το ΓεΣΥ ξεκίνησε, ο στόχος της πραγματικής αυτονόμησης είναι ουτοπικός. Με εξασφαλισμένη την κάλυψη των ελλειμμάτων τους, θεωρώ ότι μόνο ένα θαύμα μπορεί να τα κάνει αυτόνομα. Από την άλλη πρέπει να εξευρεθεί η φόρμουλα που θα πείσει τα ιδιωτικά νοσηλευτήρια να συμμετάσχουν στο σύστημα υγείας. Εύχομαι να μη βρεθούμε τον Μάιο του 2020 με το θέμα αυτό ανοιχτό.
