ΚΥΠΕ
Η Έκθεση Μελέτης Αναδιοργάνωσης (Functional Review) για τη Νομική Υπηρεσία της Δημοκρατίας παρουσιάστηκε σήμερα από τους ξένους εμπειρογνώμονες που εκπόνησαν την μελέτη με τον Γενικό Εισαγγελέα Κώστα Κληρίδη να τονίζει ότι «τα κακώς έχοντα είναι καιρός να αλλάξουν» και «όλες οι αναγκαίες διαρθρωτικές αλλαγές θα πρέπει, έστω και πολύ καθυστερημένα, να πραγματοποιηθούν».
Στην τελετή παρουσίασης της Έκθεσης παρευρέθηκαν, μεταξύ άλλων, ο Υπουργός Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης Ιωνάς Νικολάου, το προσωπικό της Νομικής Υπηρεσίας της Δημοκρατίας και οι συντελεστές της διεκπεραίωσης του έργου.
Την μελέτη εκπόνησαν εμπειρογνώμονες του Ινστιτούτου Δημόσιας Διοίκησης της Ιρλανδίας λόγω των ιδιαίτερων ομοιοτήτων που παρουσιάζονται μεταξύ των Γραφείων του Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας της Ιρλανδίας και της Κυπριακής Δημοκρατίας και του εφαρμοζόμενου και στις δύο χώρες συστήματος του κοινοδικαίου, με την στήριξη του Τμήματος Διακυβέρνησης και Δημόσιας Διοίκησης της Υπηρεσίας Στήριξης Διαρθρωτικών Μεταρρυθμίσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (SRSS). Οι εμπειρογνώμονες αυτοί είχαν ασχοληθεί με επιτυχία με παρόμοιας φύσεως θέματα μεταρρυθμίσεων στην Ιρλανδία.
Σε εισαγωγική του ομιλία κατά την τελετή, ο κ. Κληρίδης τόνισε ότι μέσα από την έκθεση έχει γίνει πολύ σοβαρή εργασία η οποία περιστρέφεται γύρω από το τρίπτυχο αναγνώριση και μελέτη του εδάφους επί τόπου, διάγνωση και διαπίστωση προβλημάτων και ελλείψεων και εισηγήσεις και συστάσεις προς βελτίωση.
Ανέφερε ότι η Έκθεση θα πρέπει να αποτελέσει ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο και αφού τύχει της απαραίτητης εμπεριστατωμένης μελέτης και αξιολόγησης θα προωθηθούν προς υλοποίηση πολύ σημαντικά μέτρα που περιλαμβάνονται σ΄ αυτήν.
«Η πολιτεία δεν μπορεί απλά και μόνο να απαιτεί από τη Νομική Υπηρεσία καλής ποιότητας, ικανής ποσότητας και έγκαιρης παράδοσης έργο», υπογράμμισε, προσθέτοντας ότι «έχει αυτό το δικαίωμα η πολιτεία και πρέπει να το διεκδικεί, όμως ταυτόχρονα έχει και την υποχρέωση να παρέχει προς αυτή την υπηρεσία και προς όλες τις άλλες υπηρεσίες τα απαραίτητα εκείνα μέσα και εφόδια που να την καθιστούν έτοιμη και πρόθυμη ανά πάσα στιγμή να ανταποκρίνεται στις υποχρεώσεις της».
Ο κ. Κληρίδης εξέφρασε την ελπίδα «αυτή η σοβαρή προσπάθεια δεν θα παραμείνει στα συρτάρια και θα τύχει της αξιοποίησης που της αξίζει».
Ανέφερε επίσης ότι σύμφωνα με το Σύνταγμα της Κυπριακής Δημοκρατίας η Νομική Υπηρεσία είναι ανεξάρτητη υπηρεσία μη υπαγόμενη σε οποιοδήποτε υπουργείο και αυτής προΐσταται ο Γενικός Εισαγγελέας, ακολουθούμενος στην ιεραρχία από το Βοηθό Γενικού Εισαγγελέως, ο οποίος έπεται αυτού» και πρόσθεσε ότι «ο Γενικός Εισαγγελέας και ο Βοηθός Γενικού Εισαγγελέως υπηρετούν υπό τους ίδιους όρους όπως και οι δικαστές του Ανώτατου Δικαστηρίου και δεν έρχονται και παρέρχονται ανάλογα με τη διάρκεια της θητείας του Προέδρου της Δημοκρατίας ο οποίος τους διορίζει ούτε και μπορούν να τερματιστούν οι υπηρεσίες τους παρά μόνο κατά τον ίδιο τρόπο όπως και των δικαστών του Ανώτατου Δικαστηρίου.
Το μόνο αδύνατο σημείο στην επίτευξη της πλήρους ανεξαρτησίας της Νομικής Υπηρεσίας έγκειται στο παράδοξο γεγονός ότι, ενώ στο ίδιο το Σύνταγμα χαρακτηρίζεται ως ανεξάρτητη υπηρεσία, και ενώ ο προϊστάμενος αυτής είναι ανεξάρτητος κρατικός αξιωματούχος, δυστυχώς οι νομικοί λειτουργοί οι οποίοι στελεχώνουν την Υπηρεσία από τους Εισαγγελείς της Δημοκρατίας που έπονται του Γενικού Εισαγγελέα και του Βοηθού Γενικού Εισαγγελέως μέχρι και τον τελευταίο Δικηγόρο της Δημοκρατία δεν τυγχάνουν της απαραίτητης ανεξαρτησίας αλλά τυγχάνουν της ίδιας μεταχείρισης όπως όλοι οι δημόσιοι υπάλληλοι», τόνισε ο κ. Κληρίδης, σημειώνοντας ότι «πρόκειται για μια στρέβλωση η οποία θα πρέπει το συντομότερο να διορθωθεί».
Συστάσεις της Έκθεσης
Παρουσιάζοντας την Έκθεση, η εμπειρογνώμονας του Ινστιτούτου Δημόσιας Διοίκησης της Ιρλανδίας Finola Flanagan είπε ότι η μόνη σοβαρή ανεπάρκεια της Νομικής Υπηρεσίας είναι η απουσία ενός διευθυντικού μηχανισμού για να διευκολύνει τον προγραμματισμό και την λήψη αποφάσεων σε θέματα καθώς και στην διαχείριση προβλημάτων, προσθέτοντας ότι αυτά αυξάνονται λόγω της πολυπλοκότητας της δομής της Υπηρεσίας και του όγκου εργασίας.
Χρειάζεστε μια ηγεσία, ενοποιημένη και ισχυρή για να μπορέσει να διασφαλίσει την επιτυχία αυτών των επερχόμενων αλλαγών, πρόσθεσε.
Αναφερόμενη στις βασικές συστάσεις της Έκθεσης, η κ. Flanagan είπε ότι αυτές είναι η δημιουργία νομικού προϊσταμένου της Νομικής Υπηρεσίας, ο οποίος θα υπόκειται στον Γενικό Εισαγγελέα και θα διασφαλίζει πως η Υπηρεσία είναι ένα ενοποιημένο Σώμα και εκτελεί όλους τους ρόλους της και πρόσθεσε ότι ο ρόλος αυτού του Προϊστάμενου είναι να κατευθύνει τη Νομική Υπηρεσία ιδιαίτερα στην υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων.
Ανέφερε ότι σήμερα την διεύθυνση της Νομικής Υπηρεσίας αναλαμβάνει ο Γενικός Εισαγγελέας και πρόσθεσε ότι δεν υπάρχει Διευθυντικός Μηχανισμός για να κατευθύνει και να καθορίζει τις στρατηγικές για το μέλλον, να προκαταλάβει κάποιες ενέργειες και αυτό δημιουργεί κινδύνους για τη Νομική Υπηρεσία.
Σύμφωνα με την κ. Flanagan, ο Προϊστάμενος θα πρέπει να είναι δημόσιος λειτουργός, επαγγελματίας νομικός με άψογη διευθυντική ικανότητα, ο οποίος θα είναι υπόλογος απευθείας στον Γενικός Εισαγγελέα, θα έχει τον βαθμό του Γενικού Διευθυντή του Υπουργείου, θα είναι υπεύθυνος της εργασίας των Τμημάτων του προσωπικού και θα έχει τα προσόντα να προσφέρει γνωμοδότηση.
Ανέφερε επίσης ότι ο Νομικός Προϊστάμενος θα ενημερώνει τον Γενικό Εισαγγελέα ανά πάσα στιγμή, ενώ οι νομικοί σύμβουλοι δεν θα απωλέσουν τη νομική και διαχειριστική τους ευθύνη.
Αναφορικά με την δεύτερη σύσταση της μελέτης, η κ. Flanagan είπε ότι είναι η σύσταση μιας Διαχειριστικής Επιτροπής Γνωμοδότησης η οποία θα επιβλέπει την διαχείριση της Νομικής Υπηρεσίας και της οποίας θα συμπροεδρεύουν ο Γενικός Εισαγγελέας και ο Προϊστάμενος της Νομικής Υπηρεσίας.
Ανέφερε ότι η Επιτροπή θα έχει μεταξύ άλλων την ευθύνη της προετοιμασίας στρατηγικού προγράμματος, για το πρόγραμμα απόσπασης του προσωπικού, για την διαχείριση σημαντικών υποθέσεων και πρόσθεσε ότι η Επιτροπή θα πραγματοποιεί συναντήσεις και θα λαμβάνει εκθέσεις από τους προϊσταμένους των Τμημάτων για την πρόοδο που επιτυγχάνεται σε νομικά θέματα.
Η κ. Flanagan είπε ότι αυτή η οργάνωση θα δώσει τη δυνατότητα να παρακολουθούνται όλες τις υποθέσεις κάτι που σήμερα είναι δύσκολο.
Ανέφερε επίσης ότι θα πρέπει να αναδιοργανωθούν τα Τμήματα και ότι είναι σημαντικό να είναι αυτόνομα τα Τμήματα κάτι που θα επιτρέψει στους προϊσταμένους να διαχειριστούν καλύτερα τα Τμήματα τους.
Επιπλέον, εισηγήθηκε επίσης ένα πρόγραμμα αποσπάσεων των νομικών λειτουργών στα Υπουργεία και σημείωσε ότι ένας αριθμός Υπουργείων εξέφρασε την ανησυχία τους για την καθυστέρηση που παρατηρείται στην γνωμοδότηση νομικής συμβουλής.
Αυτό θα βοηθήσει τους νομικούς να αποκτήσουν γνώση, τεχνογνωσία για την εργασία και των περίπλοκων θεμάτων των Υπουργείων μεταφέροντας σωστά τη γνωμοδότηση τους, πρόσθεσε.
Σε αυτό το σημείο η κ. Flanagan εξέφρασε την ανάγκη τόσο αύξησης του αριθμού των νομικών συμβούλων της Νομικής Υπηρεσίας της Δημοκρατίας όσο και να δοθεί ευθύνη στον Βοηθό Γενικό Εισαγγελέα για το Τμήμα Μικτής Δικαιοσύνης περιλαμβανομένου και του ρόλου του δημόσιου κατηγόρου.
Τέλος, η κ. Flanagan αναφέρθηκε στην επείγουσα ανάγκη δημιουργίας ηλεκτρονικού αρχείου διαχείρισης υποθέσεων και σημείωσε ότι αυτό θα οδηγήσει στην δημιουργία ενός κεντρικού ηλεκτρονικού αποθετηρίου το οποίο θα περιλαμβάνει το μητρώο όλων των υποθέσεων της Νομικής Υπηρεσίας.
