ΚΛΕΙΣΙΜΟ
Loading...
 

Παγίδες για την οικονομία κρύβει το 2020

Χρειάζεται προσοχή για μην εκτροχιασθούν τα δημόσια οικονομικά, τονίζει ο γ.γ. του ΚΕΒΕ Μάριος Τσιακκής

Της Μαρίας Ηρακλέους

Της Μαρίας Ηρακλέους

Πολλά τα βήματα που πρέπει να γίνουν για να μπει με το δεξί η νέα χρονιά σύμφωνα με τον γ.γ. του Κυπριακού Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Μάριο Τσιακκή, ο οποίος υπογραμμίζει την πολιτική ευθύνη για όσα πρέπει να γίνουν. Εκσυγχρονισμός σε τοπική αυτοδιοίκηση, τη δημόσια υπηρεσία και εξάλειψη της γραφειοκρατίας, είναι βήματα εκ των ων ουκ άνευ για την σταθερότητα της κυπριακής οικονομίας. Σε διαφορετική περίπτωση, προβλέπει ότι θα ακολουθήσουν δύσκολες εποχές.

Στην ίδια κατεύθυνση προσθέτει, και η αύξηση του κρατικού μισθολογίου ως αποτέλεσμα των διεκδικήσεων στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, η οποία μπορεί να οδηγήσει στον εκτροχιασμό των δημόσιων οικονομικών. Ο κ. Τσιακκής θέτει επί τάπητος την αναγκαιότητα για οριστική ρύθμιση του προβλήματος με τα Μη Εξυπηρετούμενα Δάνεια, μέσω σωστών και βιώσιμων αναδιαρθρώσεων, μετά και την διαφαινόμενη αποτυχία, όπως σημειώνει, του Σχεδίου Εστία.

-Μπαίνοντας στο 2020, τι σας ανησυχεί περισσότερο ως ΚΕΒΕ σε σχέση με την κυπριακή οικονομία;

-Μετά την κρίση του 2013, η οικονομία σημείωσε μια θεαματική ανάπτυξη με ρυθμούς πολύ ψηλότερους του μέσου όρου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μείωση της ανεργίας, επιστροφή στις διεθνείς αγορές και στην επενδυτική βαθμίδα και με σημαντικά πλεονάσματα στους προϋπολογισμούς.

Σε αυτό συνέτειναν τα μέτρα και τα κίνητρα που αποφασίστηκαν για τόνωση της οικονομίας, η συνεργασία όλων των παραγωγικών δυνάμεων της αγοράς και κάποιες διεθνείς και περιφερειακές συγκυρίες. Οι ενδείξεις για το 2020 παραμένουν θετικές, αν και οι προβλέψεις αναφέρονται σε χαμηλότερο ρυθμό ανάπτυξης. Συνεχίζουν όμως να παραμένουν σε ισχύ οι εγγενείς αδυναμίες της κυπριακής οικονομίας, που έχουν να κάνουν με την γραφειοκρατία, την ανάγκη υλοποίησης των βασικών μεταρρυθμίσεων στη δημόσια υπηρεσία, την απονομή δικαιοσύνης, την Τοπική Αυτοδιοίκηση και τους κινδύνους που δημιουργεί και πάλιν η τάση για διεύρυνση του κρατικού μισθολογίου.Για το ΚΕΒΕ, η μεγαλύτερη πρόκληση του 2020, αφορά την ετοιμότητα και την αποφασιστικότητα του πολιτικού συστήματος της χώρας, να στηρίξει συλλογικά, την επιτυχή ολοκλήρωση των πιο πάνω μεταρρυθμίσεων.

-Η ιστορία έδειξε ότι αυτό δεν είναι τόσο απλό.

-Το εγχείρημα είναι τόσο μεγάλο και σύνθετο, που καμιά κυβέρνηση μπορεί να το αναλάβει από μόνη της. Είναι όμως ταυτόχρονα και τόσο αναγκαίο, ώστε καμιά πολιτική δύναμη, που θέλει να θεωρείται υπεύθυνη, μπορεί να το αποφεύγει. Αν δεν εκσυγχρονίσουμε το κράτος, τώρα, (κουλτούρα, τεχνολογία, ποιότητα, παραγωγικότητα, ταχύτητα), ώστε να έχουμε μια αποτελεσματική και φιλική προς τους πολίτες και τις επιχειρήσεις δημόσια υπηρεσία, ικανή να λειτουργήσει στο νέο τεχνολογικά διαμορφούμενο παγκόσμιο περιβάλλον, τότε να είμαστε προετοιμασμένοι ότι θα ακολουθήσουν δύσκολες εποχές. Αντίστοιχες ενέργειες πρέπει να γίνουν και στους τομείς της απονομής της Δικαιοσύνης και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Όντας μικρή οικονομία που στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στην παροχή υπηρεσιών (επαγγελματικών, τουριστικών, ναυτιλιακών, εκπαίδευση, υγεία), που θέλουμε να προσελκύουμε ξένες επενδύσεις, οφείλουμε να διασφαλίσουμε ότι το νομοθετικό και κανονιστικό μας πλαίσιο είναι ελκυστικό, φιλικό, διαφανές, ταχύ και αξιόπιστο σε όσους εξετάζουν εναλλακτικές επιλογές διεξαγωγής των επιχειρηματικών τους δραστηριοτήτων. Ανησυχία μας προκαλεί και η τάση για επιστροφή στις παλιές πρακτικές σε σχέση με τη διεύρυνση του κρατικού μισθολογίου.

Παρά την πρόσφατη άσχημη εμπειρία μας, δεν βλέπουμε δυστυχώς καμιά απολύτως πρόθεση για σύνδεση των αμοιβών με την αποδοτικότητα και την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών αλλά και την πορεία της οικονομίας γενικότερα. Η αναμενόμενη απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου, συνδυαζόμενη με τις κλιμακούμενες διεκδικήσεις των εργαζομένων στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, μας κάνει σχεδόν βέβαιους ότι το ύψος του κρατικού μισθολογίου θα φθάσει ξανά σε μη διατηρήσιμα και βιώσιμα επίπεδα. Αυτό, σε συνδυασμό με τον κίνδυνο μη υλοποίησης των μεταρρυθμίσεων, σημαίνει εκτροχιασμό για τα δημόσια οικονομικά. Χωρίς τα πιο πάνω, τα πολλαπλά πλεονεκτήματα που προσφέρουμε ως χώρα, δεν αρκούν από μόνα τους να προσφέρουν ολόκληρο το πακέτο που επιζητούν οι ξένοι επενδυτές όταν επιλέγουν τη βάση από την οποία θέλουν να δραστηριοποιούνται.

Ένα άλλο μεγάλο θέμα που μας ανησυχεί είναι η οριστική ρύθμιση του προβλήματος με τα ΜΕΔ. Οφείλουμε ως χώρα να βρούμε αποτελεσματικούς μηχανισμούς που θα οδηγήσουν σε σωστές και βιώσιμες αναδιαρθρώσεις. Όσοι πραγματικά ενδιαφέρονται αλλά δυσκολεύονται να αποπληρώσουν τα δάνειά τους πρέπει να στηριχθούν. Το τραπεζικό σύστημα της χώρας πρέπει να απαλλαγεί από αυτό το βαρίδι, που περιορίζει την δυνατότητά του να επιτελέσει σωστά τον ρόλο του για χρηματοδότηση της ανάπτυξης. Η σωστή λύση, είναι αυτή που θα απομονώσει τους στρατηγικούς κακοπληρωτές ώστε να κυνηγηθούν να αποπληρώσουν τα δάνειά τους και που ταυτόχρονα, προστατεύει τους καταθέτες. Αυτό κάνει κάθε σοβαρό κράτος που σέβεται τους πολίτες του, μακριά από τις όποιες σκοπιμότητες. Υπάρχουν, όπως καταλαβαίνετε, πολλοί άλλοι παράγοντες που επηρεάζουν την πορεία μιας οικονομίας, και οι οποίοι δεν μπορούν να αναλυθούν στα πλαίσια μιας συνέντευξης. Θα έλεγα όμως, ότι η άλλη μεγάλη ανησυχία του ΚΕΒΕ πηγάζει από τις διεθνείς και περιφερειακές πολιτικές και οικονομικές εξελίξεις. Όντας μια οικονομία, που εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις παγκόσμιες εξελίξεις (BREXIT, εμπορικός πόλεμος ΗΠΑ-Κίνας, μειωμένοι ρυθμοί ανάπτυξης σε σημαντικές οικονομίες της ΕΕ, πολιτική σταθερότητα), οφείλουμε να παρακολουθούμε με προσοχή αυτές τις εξελίξεις και να σχεδιάζουμε, προληπτικά αλλά και με γρήγορα αντανακλαστικά όταν απαιτείται, τις όποιες κινήσεις και αποφάσεις μας.

-Το πρόγραμμα των πολιτογραφήσεων ήρθε στην επικαιρότητα το τελευταίο διάστημα με αφορμή τα ξένα δημοσιεύματα για τα χρυσά διαβατήρια. Έχει κοπάσει η καταιγίδα;

-Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι εξελίξεις γύρω από το θέμα αυτό δημιούργησαν μια αρνητική εικόνα στο εξωτερικό για τη χώρα μας. Δυστυχώς, συμβάλαμε και εμείς οι ίδιοι να πολλαπλασιαστεί το θέμα, κάνοντας αχρείαστες και αντιπαραγωγικές συζητήσεις μεταξύ μας που το μεγέθυναν αντί να το αποκλιμακώνουν. Τώρα, που έχει κοπάσει η καταιγίδα, καλούμαστε να διαχειριστούμε ένα πρόβλημα πολύ μεγαλύτερο από ό,τι ήταν στην πραγματικότητα, έχοντας από μόνοι μας τραυματίσει την ίδια τη χώρα μας. Εμείς ως ΚΕΒΕ δηλώσαμε και δηλώνουμε ότι το πρόγραμμα βοηθά την Κύπρο με πάρα πολλούς τρόπους, αφού μέσα από την δραστηριοποίηση του κατασκευαστικού τομέα απασχολούνται εκατοντάδες επιχειρήσεις, εργοδοτούνται χιλιάδες άνθρωποι, συμβάλλει στην μείωση των ΜΕΔ και στην βελτίωση των δημόσιων οικονομικών αφού και το κράτος έχει σημαντικά έσοδα.

-Δεν υπάρχει κατά την άποψή σας κίνδυνος για τις τράπεζες λόγω δανεισμού σε επενδύσεις που γίνονται μέσω του προγράμματος των πολιτογραφήσεων;

-Όχι δεν υπάρχει τέτοιος κίνδυνος, γιατί η χρηματοδότηση αυτών των έργων γίνεται στην ουσία από τα χρήματα που εισπράττονται από την πώληση των διαμερισμάτων. Ο δανεισμός από τράπεζες, αν γίνεται, είναι περιορισμένος και είμαι βέβαιος ότι οι τράπεζες έχουν φροντίσει να είναι πλήρως εξασφαλισμένες.

Διαψεύστηκαν οι Κασσάνδρες του ΓεΣΥ

Από τις προκλήσεις για την οικονομία δεν αναφέρατε το ΓεΣΥ παρόλο που είναι θέμα το οποίο είδε και το ΔΝΤ.

-Το ΓεΣΥ είναι μια σύνθετη και μεγάλη μεταρρύθμιση που αγγίζει τον καθένα μας, σε ένα πολύ σημαντικό και ευαίσθητο θέμα, την υγεία. Ως τέτοιο οφείλουμε όλοι να το προστατέψουμε και να το βοηθήσουμε να λειτουργήσει αποδοτικά μέσα στα πλαίσια του προϋπολογισμού του. Όπως είναι σχεδιασμένο το ΓεΣΥ, διαθέτει αρκετές ασφαλιστικές δικλείδες που το προστατεύουν από τον κίνδυνο κατάρρευσης, δεδομένου φυσικά ότι τυγχάνει λελογισμένης και σωστής χρήσης. Η πιο σημαντική δικλείδα ασφαλείας είναι ο Σφαιρικός Προϋπολογισμός (ΣΠ). Βάσει του ΣΠ η κάθε σημαντική δραστηριότητα εντός του ΓεΣΥ έχει το δικό της Προϋπολογισμό τον οποίο δεν μπορεί να υπερβεί.

Για παράδειγμα, αν με βάση τα ιστορικά δεδομένα της Κύπρου κάθε χρόνο γίνονταν 1.000 εξετάσεις αίματος (οι αριθμοί δεν είναι πραγματικοί) και έχει υπολογισθεί ένα ποσό €100 ανά εξέταση, τότε ο συνολικός προϋπολογισμός ανέρχεται στις €100.000. Εάν για οποιοδήποτε λόγο γίνουν 2.000 εξετάσεις αίματος, τότε η κάθε εξέταση θα αποζημιωθεί προς €50 αντί €100, γιατί κανένας δεν μπορεί να υπερβεί τον προϋπολογισμό της συγκεκριμένης δραστηριότητας. Αυτό από μόνο του αποκλείει τον κίνδυνο να καταρρεύσει οικονομικά το σύστημα. Συνεπώς ο κίνδυνος κατάρρευσης του μπορεί να προέλθει μόνο λόγω καταχρήσεων από εμάς τους ίδιους, χρήστες και επαγγελματίες υγείας. Αν συνεχιστεί αυτή η νοοτροπία, να είστε βέβαιοι ότι και ο διπλάσιος προϋπολογισμός να υπήρχε, το σύστημα δεν θα μπορούσε να αντέξει. Θα έλεγα λοιπόν ότι όπως δεν αφήνουμε τη βρύση του σπιτιού μας ανοιχτή επειδή απλά υπάρχει συνεχής παροχή νερού, έτσι και με το ΓεΣΥ δεν θα πρέπει να επιδιώκουμε την λήψη ιατρικών υπηρεσιών αν δεν τις χρειαζόμαστε πραγματικά. Εξάλλου πληρώνουμε όλοι για να έχουμε αυτή τη δυνατότητα.

-Πώς μπορεί να αποφευχθεί αυτός ο κίνδυνος. Τι προτείνετε;

-Εξυπακούεται ότι θα πρέπει να προχωρήσουν με ταχύτερους ρυθμούς οι διαδικασίες αυτονόμησης των κρατικών νοσηλευτηρίων. Τα κρατικά νοσοκομεία αντιπροσωπεύουν το 50% του τομέα της υγείας. Επιβάλλεται να εκσυγχρονίσουν και να βελτιώσουν τον τρόπο οργάνωσης και λειτουργίας τους ώστε να καταστούν πιο αποτελεσματικά και να διασφαλίσουν τη βιωσιμότητά τους μέσα στο ΓεΣΥ. Όπως είπα και πριν, το σύστημα πρέπει να χρησιμοποιείται από όλους με λογική και με σεβασμό ο ένας προς τον άλλο. Μέσα από τους πρώτους έξι μήνες λειτουργίας του συστήματος, έχουν διαφανεί κάποια πολύ χρήσιμα στοιχεία. Το πιο σημαντικό στοιχείο είναι ότι το σύστημα πραγματοποίησε πολύ περισσότερες «πράξεις» (επισκέψεις, συνταγές, εξετάσεις, αναλύσεις, κ.λπ) απ’ ό,τι αναμένετο.

Αυτό από μόνο του απέδειξε δύο πράγματα. Πρώτο, ότι μεγάλος αριθμός συμπολιτών μας δεν είχε προηγουμένως ικανοποιητική πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας, κάτι που απέκτησε και αξιοποίησε μέσω του ΓεΣΥ. Εκτιμούμε ότι η αυξημένη αυτή ζήτηση θα μειωθεί τους επόμενους μήνες. Αναμένεται ωστόσο να συμβεί κάτι παρόμοιο τον Ιούνιο του 2020 με τα ενδονοσοκομειακά περιστατικά, αφού πολλοί αναβάλλουν εγχειρήσεις. Δεύτερο, ότι παρά τις καταχρήσεις (γιατί υπάρχουν καταχρήσεις) και την αυξημένη ζήτηση ο προϋπολογισμός του συστήματος απεδείχθη αρκετός για να καλύψει και αυτά τα περιστατικά. Διαψεύδονται λοιπόν όσοι, επικαλούμενοι μελέτες και αναλύσεις που έκαναν, διαμήνυαν ότι το σύστημα θα κατέρρεε οικονομικά και μαζί του ολόκληρη η οικονομία. Το ΚΕΒΕ στήριξε από την αρχή το ΓεΣΥ γιατί πιστεύει τόσο στη χρησιμότητα όσο και στην αναγκαιότητά του. Μέσα από τη συμμετοχή μας στο ΔΣ του ΟΑΥ, καταθέτουμε εισηγήσεις για ανάπτυξη μηχανισμών που θα προστατεύσουν το σύστημα από την κακή χρήση.

Ως τέτοιες είναι η σταδιακή εισαγωγή ιατρικών πρωτοκόλλων, η υποχρέωση κυρίως των Ειδικών Ιατρών να ετοιμάζουν αναλυτικές εκθέσεις και να καταχωρούν στο σύστημα τα ευρήματα των εξετάσεων που διενεργούν ώστε να αποδεικνύεται και να ελέγχεται η αναγκαιότητά τους, η καλύτερη εκπαίδευση των Προσωπικών Ιατρών για τη σημαντικότητα του ρόλου τους και άλλες, που θα διασφαλίζουν την παροχή ποιοτικών υπηρεσιών υγείας στους δικαιούχους και θα αμείβουν δίκαια τους σωστούς επαγγελματίες υγείας που συμμετέχουν στο σύστημα. Η προτροπή μου προς όλους τους συμπολίτες μας, είναι να εμπιστευθούν τον προσωπικό τους γιατρό και να ακούνε την επιστημονική του άποψη. Στην ίδια λογική, θα πρέπει και οι γιατροί, να αντιστέκονται στα όποια παράλογα αιτήματα των ασθενών και να αρνούνται τη συνταγογράφηση αχρείαστων εξετάσεων, εξασκώντας σωστά το επάγγελμά τους.

-Θα έπρεπε κατά την άποψή σας να ξαναδούμε την επιλογή για πολυασφαλιστικό;

-Η συζήτηση για το πολυασφαλιστικό δεν έχει νόημα να γίνεται πλέον, τουλάχιστον σε αυτό το στάδιο. Το ΓεΣΥ ξεκίνησε ως μονοασφαλιστικό, αυτή εξάλλου είναι και η διεθνής πρακτική στην συντριπτική πλειοψηφία των χωρών που εφαρμόζουν Εθνικά Συστήματα Υγείας, και έτσι θα προχωρήσει στο προβλεπτό μέλλον. Ας μην ξεχνούμε ότι λειτουργούσαμε σε καθεστώς πολυασφαλιστικού συστήματος πριν την εφαρμογή του ΓεΣΥ και παρά τις συζητήσεις και τις προσπάθειες που έγιναν για πολυασφαλιστικό Σχέδιο Υγείας, δεν τελεσφόρησαν γιατί οι ίδιες οι ασφαλιστικές εταιρείες δεν ήταν διατεθειμένες να λειτουργήσουν σε ένα καθολικό σύστημα όπου θα ήταν υποχρεωμένες να ασφαλίζουν οποιοδήποτε πολίτη θα αποτείνετο σε αυτές, ανεξαρτήτως ηλικίας και ιατρικού ιστορικού.

Η μέχρι σήμερα πορεία και συμπεριφορά του ΓεΣΥ δεν έχει δώσει ενδείξεις ότι είναι λανθασμένη επιλογή το μονοασφαλιστικό. Φυσικά, είναι πολύ γρήγορα να καταλήξει κάποιος σε ασφαλή συμπεράσματα, αλλά, όπως ανέφερα και προηγουμένως, δεν μπορεί να είναι τυχαίο ότι μόνο ελάχιστες χώρες διαθέτουν πολυασφαλιστικά συστήματα υγείας.

Πέντε προτεραιότητες για το νέο χρόνο

-Ποιες θα πρέπει να είναι οι προτεραιότητες λοιπόν βάσει των ανοικτών θεμάτων που έχετε αναφέρει;

-Η ανάγκη μείωσης του ύψους του δημόσιου και ιδιωτικού χρέους, η διαφαινόμενη αποτυχία του Σχεδίου Εστία ως εργαλείου μείωσης των «κόκκινων» δανείων, η αναστροφή της επιβράδυνσης του ρυθμού μείωσης των ΜΕΔ, η διατήρηση της δημοσιονομικής πειθαρχίας και η επίτευξη πλεονασματικών προϋπολογισμών αποτελούν, μεταξύ άλλων, βασικές προτεραιότητες για το ΚΕΒΕ. Ειδικότερα, σε σχέση με την ανάγκη διαφύλαξης υγειών δημόσιων οικονομικών, διαφωνούμε με τις αυξανόμενες εργατικές κινητοποιήσεις ειδικά στο δημόσιο και ημικρατικό τομέα και τα ατεκμηρίωτα αιτήματα που προβάλλουν. Μας ενδιαφέρουν επίσης η επίτευξη των νέων στοχεύσεων, όπως είναι η προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης, της πράσινης οικονομίας, του ψηφιακού μετασχηματισμού και της τεχνολογικής αναβάθμισης κράτους και επιχειρήσεων. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στους τομείς της έρευνας για την ανάπτυξη νέων επιχειρηματικών προτάσεων βασισμένων στη γνώση που να αξιοποιούν πιο δημιουργικά τις γνώσεις και τα οράματα των νέων παιδιών αυτής της χώρας.

Το 2020 πρέπει επίσης να δούμε με προσοχή την ανάγκη εκσυγχρονισμού του φορολογικού μας πλαισίου προκειμένου να προσφέρουμε κίνητρα για την προσέλκυση νέων τομέων οικονομικής δραστηριότητας. Από το κάδρο των θεμάτων, δεν μπορεί να απουσιάζει το μεταναστευτικό, που άρχισε να προσλαμβάνει διαστάσεις εφιάλτη. Αυτή τη στιγμή, το ποσοστό των μεταναστών που ήρθαν στην Κύπρο υπολογίζεται ότι ανέρχεται σχεδόν στο 4% του πληθυσμού μας και αυτό αναπόφευκτα δημιουργεί εθνικά, οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα. Σε όλα αυτά δεν μπορούμε να αγνοούμε τις εσωγενείς και εξωγενείς προκλήσεις, που αφορούν τις επιπτώσεις από το Brexit, την αβεβαιότητα για τη διεθνή οικονομία, την διογκούμενη αβεβαιότητα που προκαλεί η συμπεριφορά της Τουρκίας στην περιοχή. Στα θέματα αυτά απαιτείται σύνεση, ψυχραιμία και εθνική ενότητα για σωστή αντιμετώπισή τους.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ

ΣΧΕΤΙΚΑ TAGS
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ

Άλλα άρθρα συγγραφέα

Της Μαρίας Ηρακλέους

Οικονομία: Τελευταία Ενημέρωση

X