ΚΛΕΙΣΙΜΟ
Loading...
 

Το «Ξυνιστέρι» κι ο αθέατος κόσμος του

Ερευνα Iνστιτούτου Γεωργικών Ερευνών: Η συνεισφορά του μικροβιακού «terroir» στην παραγωγή οίνων υψηλής ποιότητας

Της Δρος ΧΡΙΣΤΙΑΝΑΣ ΧΑΤΖΗΜΙΧΑΗΛ

Η ιστορία της Κύπρου είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την αμπελοκαλλιέργεια και κατ’ επέκταση την οινοποιία. Αρχαιολογικά ευρήματα 5.500 χρόνων επιβεβαιώνουν την αμπελοοινική δραστηριότητα στην Κύπρο που παρά το μικρό της μέγεθος, παραμένει ένας σημαντικός αμπελουργικός τόπος, συμβάλλοντας έτσι οικονομικά και κοινωνικά στις αγροτικές της περιοχές. Η ανάγκη για τον προσδιορισμό της γεωγραφικής και ιστορικής προέλευσης των κρασιών διατυπώθηκε για πρώτη φορά από Γάλλους οινοποιούς με τον όρο «terroir».

Η σύνθετη αυτή έννοια περιλαμβάνει όλα τα στοιχεία που κάνουν ένα κρασί μοναδικό (κλιματολογικές συνθήκες, σύσταση και ανάγλυφο του εδάφους, τοπολογία, ανθρώπινη διαχείριση αμπέλου) και μαρτυρούν τον τόπο προέλευσής του, προσδίδοντάς σημαντική προστιθέμενη αξία. Πρόσφατες μελέτες ανέδειξαν ότι ο μικροβιόκοσμος, δηλαδή οι μικροοργανισμοί (βακτήρια, μύκητες, ζύμες) που διαβιούν στο έδαφος και στο φυτό, συμμετέχει ενεργά στη διαδικασία της ζύμωσης και στα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά του κρασιού, καταδεικνύοντας έτσι το σημαντικό ρόλο και του μικροβιακού «terroir». Οι μικροβιακοί πληθυσμοί του εδάφους φαίνεται να διαφοροποιούνται ανάλογα με τη γεωγραφική περιοχή, επιδρώντας έτσι στη «σύσταση» του μικροβιώματος της αμπέλου.

Τα τελευταία χρόνια, οι έρευνες στρέφονται στην κατανόηση της βιογεωγραφίας των αμπελώνων - την έρευνα δηλαδή της γεωγραφικής κατανομής των μικροοργανισμών τους–επιβεβαιώνοντας έτσι τη διαφοροποίηση της «σύστασης» του μικροβιακού «terroir» στις διάφορες αμπελουργικές περιοχές του πλανήτη. Αναλυτικότερα, στην Αργεντινή έχουν ταυτοποιηθεί σε ένα μόνο είδος αμπέλου (Vitislabrusca), διάφορα είδη μικροοργανισμών με επικρατέστερα τα Hanseniasporauvarum και Candidastellata. Σε αμπελώνες της Χιλής επικρατούν οι ζύμες Ηanseniasporaspp και Metschnikowiaspp, ενώ μελέτη που διεξήχθη σε αμπελώνες στον Καναδά κατέδειξε τους βασιοδομύκητες ως το επικρατέστερο φύλο μυκήτων. Στην Αυστραλία, το κυρίαρχο είδος σε αμπελώνες διαφόρων ποικιλιών, είναι η ζύμη Αureobasidiumpullulans. Στη Γαλλία και συγκεκριμένα στην περιοχή του Μπορντό βρίσκονται σε υψηλά ποσοστά στελέχη του γένους Cryptococcus,τόσο στους αμπελώνες όσο και στους ώριμους καρπούς, ενώ σε ποικιλίες της Σλοβενίας ένα από τα επικρατέστερα είδη είναι το Rhodotorulaglutinis.

Πρόσφατα, μια πρωτοποριακή μελέτη σε Ιταλικούς αμπελώνες έδειξε ότι μικροοργανισμοί των ποικιλιών Cabernet Sauvignon και Chardonnay, παρήγαγαν μεταβολίτες που επηρέαζαν τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά (άρωμα) του τελικού προϊόντος. Με τη χρήση λογισμικών και με βάση την παρουσία συγκεκριμένων μεταβολιτών, εντοπίστηκαν επακριβώς οι αμπελώνες από τους οποίους προήλθε το κάθε κρασί, υποδηλώνοντας ότι η διασπορά των μικροοργανισμών μιας καθορισμένης περιοχής συνεισφέρει στον παραγόμενο οίνο. Στην Κύπρο, η καταγραφή και αποτύπωση των μικροοργανισμών του εδάφους, των ώριμων σταφυλιών, του μούστου στα πρώτα στάδια της ζύμωσης, και συνολικά η κατανόηση της βιογεωγραφίας των αμπελώνων παραμένουν άγνωστα.

Προς αυτή την κατεύθυνση, το ερευνητικό έργο Environmental Microbiology and Biotechnology Centre (MAGNET), το οποίο συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και την Κυπριακή Δημοκρατία μέσω του Ινστιτούτου Έρευνας και Καινοτομίας, στοχεύει στην αποτύπωση του μικροβιώματος του Κυπριακού αμπελώνα και ειδικότερα της Κυπριακής ποικιλίας «Ξυνιστέρι», σε τέσσερις διαφορετικές περιοχές της Δημοκρατίας (Αγία Μαύρη, Κάθηκας, Κυπερούντα, Παναγιά), και στην ανάδειξη του ρόλου που διαδραματίζει στην ποιότητα του παραγόμενου οίνου. Στα πλαίσια υλοποίησης του προγράμματος, ομάδα επιστημόνων από το Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών (ΙΓΕ), σε συνεργασία με το Τμήμα Γεωργίας του Υπουργείου Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, πραγματοποιεί ήδη την χαρτογράφηση του μικροβιώματος της κυπριακής ποικιλίας «Ξυνιστέρι» στις τέσσερις προαναφερθείσες περιοχές, με τελικό στόχο την ανάδειξη της επίδρασης του μικροβιακού «terroir» στα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά του τελικού κρασιού.

Τα αποτελέσματα αυτής της ερευνητικής εργασίας αναμένεται να είναι ιδιαίτερα χρήσιμα για τον αμπελοοινικό τομέα του τόπου, καθώς και στις αρμόδιες αρχές του Κράτους που ασχολούνται με θέματα περιβαλλοντικής προστασίας και διατήρησης της βιοποικιλότητας. Τέλος, προσδοκάται ότι η χρήση των μικροοργανισμών που θα αναδείξει η μελέτη αυτή, θα συμβάλει στην αναβάθμιση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών των κυπριακών κρασιών, στοχεύοντας έτσι στην καλύτερη διείσδυσή τους στην τοπική και διεθνή αγορά και στη βελτίωση της προστιθέμενης αξίας τους. Η έρευνα πραγματοποιείται στην Εθνική Τράπεζα Εδαφικών Γενετικών Πόρων που φιλοξενείται στο Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών. Στην Εθνική Υποδομή συμμετέχουν επίσης το Ινστιτούτο Κύπρου και το Ινστιτούτο Νευρολογίας και Γενετικής Κύπρου.

Ερευνητική Ομάδα Eργου στο ΙΓΕ:

Δρ. Ιωάννης Μ. Ιωαννίδης, Δρ Δαμιανός Νεοκλέους, Δρ Μιχάλης Ομήρου (Συντονιστής), Δρ Διονυσία Φασούλα, Δρ Παναγιώτης Ντάλιας, Δρ Χριστιάνα Χατζημιχαήλ, Δρ Ουρανία Μιχαηλίδου.

ΣΧΕΤΙΚΑ TAGS

Επιχειρήσεις: Τελευταία Ενημέρωση

X