Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Η Alma Advisors είναι μια εταιρεία Corporate Finance με εξειδίκευση στον ευρύτερο χώρο της τεχνολογίας και της καινοτομίας με κύριες υπηρεσίες την άντληση κεφαλαίων και την παροχή συμβουλών για συγχωνεύσεις και εξαγορές. Στην από κοινού συνέντευξή τους στην «Κ», οι δύο συνέταιροι της Alma Advisors, Παναγιώτης Γεωργίου και Νικόλας Ευαγγέλου, εξηγούν πώς το οικοσύστημα των νεοφυών και αναπτυσσόμενων εταιρειών τεχνολογίας στην Κύπρο βρίσκεται σε αρκετά πρώιμο στάδιο παρά το ότι υπάρχουν κάποια δείγματα γραφής. Εκτιμούν, ωστόσο, πως το ενδιαφέρον σε επενδύσεις σε εταιρείες τεχνολογίας θα αυξηθεί τόσο με τη δημιουργία αντίστοιχου επενδυτικού ταμείου στην Κύπρο όσο και με την προβολή που έχει πάρει η αγορά με σημαντικές επιτυχίες.
- Πείτε μας λίγα λόγια για τη δράση της εταιρείας σας.
- Παναγιώτης Γεωργίου: Η Alma Advisors είναι μια εταιρεία Corporate Finance με εξειδίκευση στον ευρύτερο χώρο της τεχνολογίας και της καινοτομίας που ξεκίνησε τον Απρίλη του 2019. Ως οργανισμός παρέχουμε δύο κύριες υπηρεσίες α) την άντληση κεφαλαίων από θεσμικούς επενδυτές συμπεριλαμβανομένων ταμείων ιδιωτικών κεφαλαίων τόσο για ώριμες επιχειρήσεις όσο και για νεοφυείς startup και β) παροχή συμβουλών συναλλαγών όπως αποτιμήσεις και μοντελοποίηση επιχειρήσεων και Συγχωνεύσεις κι Εξαγορές (M&A). Στο πελατολόγιό μας αυτή τη στιγμή υπάρχουν εταιρείες από διάφορες χώρες της Ευρώπης, κυρίως από Αγγλία, Ελλάδα και Κύπρο και δουλεύουμε σε εντολές άντλησης κεφαλαίων και Συγχωνεύσεων κι Εξαγορών.
- Επί κυπριακού εδάφους έχουν γίνει εξαγορές τραπεζών και παραδοσιακών επιχειρήσεων. Υπάρχουν δείγματα γραφής για εξαγορές εταιρειών τεχνολογίας;
- Νικόλας Ευαγγέλου: Όντως τα τελευταία χρόνια έχουμε δει πολλά παραδείγματα εξαγορών και συγχωνεύσεων στον ευρύτερο παραδοσιακό τομέα και ιδιαίτερα στον τραπεζικό. Αυτό πιστεύω είναι αποτέλεσμα της οικονομικής κρίσης και της ανάγκης που αυτή δημιούργησε για νοικύρεμα των οικονομικών του κυπριακού επιχειρείν και του δημοσίου, αλλά και της δημιουργίας επενδυτικών ευκαιριών για ξένα κεφάλαια, όπως αυτή μεταφράζεται κυρίως σε εξαγορά χαρτοφυλακίων από τραπεζικούς οργανισμούς. Είναι απόλυτα λογικό σε ένα κράτος που το μεγαλύτερο ποσοστό του ΑΕΠ παράγεται μέσω παραδοσιακών καναλιών, ένα μεγάλο μέρος των Σ&Ε να προέρχεται κι αυτό από τα ίδια παραδοσιακά κανάλια.
Όσον αφορά τις εταιρείες τεχνολογίας, θεωρώ ότι θα μπορούσαν να κατηγοριοποιηθούν σε νεοφυείς κι αναπτυσσόμενες καθώς επίσης και ώριμες εταιρείες. Και για τις δύο κατηγορίες έχουμε δείγματα γραφής αλλά κυρίως χώρο για βελτίωση. Το οικοσύστημα των νεοφυών και αναπτυσσόμενων εταιρειών τεχνολογίας στην Κύπρο βρίσκεται σε αρκετά πρώιμο στάδιο και δεδομένου ότι υπάρχει μεγάλη συσχέτιση στην ωριμότητα μιας αγοράς και της δραστηριότητας Σ&Ε, αντιλαμβάνεστε ότι αυτό αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα για την δημιουργία σημαντικής δραστηριότητας στον κλάδο. Βέβαια, έχουμε δει πως στρατηγικές αναπροσαρμογής πετυχημένων μοντέλων επιχειρήσεων στην κυπριακή αγορά είχαν σημαντικές επιτυχίες στο παρελθόν και θεωρώ ότι αυτό δημιουργεί μια καλή βάση πάνω στην οποία μπορούμε να χτίσουμε.
O κλάδος του on line delivery είναι ένα καλό παράδειγμα αφού η εξαγορά της Foody από την Γερμανική Delivery Hero, σίγουρα αποτέλεσε καύσιμο για υφιστάμενο αλλά και για νέο κατευθείαν ανταγωνισμό από brands όπως η Bolt, η Wolt, και η Deliveryman. Έχει αποτελέσει επίσης έμπνευση για νέες προσπάθειες στην ευρύτερη αγορά των διανομών όπως είναι η Svelta, η Fetch, η Supermarket CY, η Errand PRO και η Flower Βoutique. Αυτός είναι ένας κλάδος που περιμένουμε να δούμε αρκετή δραστηριότητα μέσα στα επόμενα 3 – 5 χρόνια. Αναφορικά με τις ώριμες εταιρείες, αυτές έχουν κατά βάση δημιουργηθεί για να εξυπηρετήσουν τις ανάγκες του παραδοσιακού τομέα κυρίως των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, της αγοράς ακινήτων και των υπηρεσιών. Εδώ ο λόγος της απουσίας σημαντικής δραστηριότητας πιστεύω είναι διπλός.
Από την μία είναι η δομή των εταιρειών που είναι κυρίως προσωπομετρικές με ιδιοκτήτες που είναι συναισθηματικά συνδεδεμένοι με τις επιχειρήσεις τους, και από την άλλη η έλλειψη προϊόντων δανεισμού για επενδύσεις. Παρ’ όλα αυτά έχουμε δει ότι υπάρχουν περιπτώσεις αξιόλογων επιχειρήσεων που έχουν προχωρήσει σε εξαγορές και συγχωνεύσεις όπως η Infoscreen που πωλήθηκε στην Αγγλική Microgen έναντι του ποσού των €1,8 εκ. Εν ολίγοις, η ωριμότητα ενός κλάδου ή μιας αγοράς τόσο από άποψη μεγέθους όσο και από άποψη δομής, η ύπαρξη κεφαλαίων και ρευστότητας, και προφανώς η ύπαρξη υποδομών είναι κινητήριες δυνάμεις για τον κλάδο μας. Στόχο έχουμε να ευθυγραμμίσουμε τις διαθέσιμες μεταβλητές όπου υπάρχουν αλλά κυρίως να δημιουργήσουμε προϋποθέσεις για καινούριες συνεργασίες και Σ&Ε.
Επενδυτικά σχέδια
- Σε μια χώρα που το real estate, καλώς ή κακώς, κυριαρχεί και γενικότερα υπάρχει ενδιαφέρον ως επί το πλείστον μόνο για παραδοσιακές επενδύσεις, υπάρχει ενδιαφέρον για επενδύσεις σε εταιρείες τεχνολογίας - startups;
- Π. Γ.: Η αλήθεια είναι ότι παραδοσιακά υπήρχε αυξημένη επενδυτική δραστηριότητα στον τομέα των ακινήτων στην Κύπρο για μια σειρά από λόγους, όμως τα τελευταία χρόνια φαίνεται να έχουν γίνει σημαντικά βήματα στην διερεύνηση της αγοράς για επενδύσεις σε εταιρείες τεχνολογίας και start-ups. Αναγνωρίζοντας την σημασία των νεοφυών επιχειρήσεων ως μοχλό ανάπτυξης για τα κράτη-μέλη, η Ευρωπαϊκή Ένωση μέσω του Ευρωπαϊκού Ταμείου Επενδύσεων (EIF) έχει χρηματοδοτήσει διάφορα επενδυτικά σχέδια που στήριξαν τη δημιουργία κεφαλαίων υψηλού κινδύνου (venture capital) σε σχεδόν όλα τα κράτη-μέλη. Αυτό συνέβαλε καταλυτικά στη δημιουργία ενός οικοσυστήματος υποστήριξης των νεοφυών επιχειρήσεων είτε μέσω απευθείας επενδύσεων, είτε μέσω συμμετοχής σε επιταχυντές κι εκκολαπτήρια αλλά και ευρύτερης δημιουργίας υποδομών στήριξης.
Το πρόσφατο παράδειγμα της Ελλάδας – όπου κι εκεί το real estate ήταν και παραμένει σημαντικός τομέας επενδύσεων – με την επιτυχία των επενδυτικών ταμείων του Equifund του οποίο αποτελεί οικονομικό πνεύμονα το EIF, έχει συνεισφέρει στην δημιουργία σημαντικών εταιρειών όπως η Blueground, η Netdata και το Insta Shop (εξαγοράστηκε το καλοκαίρι για €280εκ. από την Delivery Hero), εταιρείες που αδιαμφισβήτητα αναζωογόνησαν την ελληνική οικονομία και αναχαίτισαν το φαινόμενο του “braindrain” που υπήρχε τα τελευταία χρόνια στη χώρα. Πιστεύω πως το ενδιαφέρον σε επενδύσεις σε εταιρείες τεχνολογίας θα αυξηθεί τόσο με τη δημιουργία αντίστοιχου επενδυτικού ταμείου στην Κύπρο όσο και με την προβολή που έχει πάρει η αγορά με σημαντικές επιτυχίες όπως την εξαγορά του Foody από την Delivery Hero αλλά και την κάθοδο σημαντικών ευρωπαϊκών εταιρειών όπως η Bolt και Wargaming.
- Τι γνωρίσματα πρέπει να έχει μία startup για να σας κεντρίσει το ενδιαφέρον, άρα και να την προτείνετε σε επενδυτές;
- Ν.Ε.: Η βασική δραστηριότητα της εταιρείας μας στο κομμάτι των startups, είναι η ανακάλυψη, αν θέλετε, υποσχόμενων προϊόντων για σκοπούς προώθησης τους σε διάφορα επενδυτικά κεφάλαια. Αυτός είναι και ο λόγος που ο τρόπος που αξιολογούμε επενδυτικές ευκαιρίες είναι ευθυγραμμισμένος με τα κριτήρια των επενδυτών που έχουμε στο δίκτυό μας. Όπως αναφέραμε και πιο πριν το κυπριακό οικοσύστημα βρίσκεται σε αρκετά πρώιμο στάδιο. Κατ’ επέκταση, η πλειοψηφία των κυπριακών startups βρίσκεται και αυτή στα αρχικά της βήματα με ένα 85-90% να κατατάσσεται στο pre-seed / seed στάδιο.
Θεωρώ ότι τα ταμεία κεφαλαίων υψηλού ρίσκου, όπως τα venture capital, ψάχνουν κατά κανόνα, πέρα από το αρχικό traction που υποδηλώνει κάποιας μορφής υιοθεσία του προϊόντος από την αγορά, στοιχεία που ικανοποιούν το τρίπτυχο μεγάλη αγορά και ρυθμός ανάπτυξης, καλοί ιδρυτές και διευθυντική ομάδα και λύση σε κάποιο υπαρκτό πρόβλημα. Βέβαια, σε πιο ανεπτυγμένες εταιρείες καταλυτικό ρόλο παίζουν και KPIs που φανερώνουν σημαντικά ποιοτικά χαρακτηριστικά για μια εταιρεία όπως είναι ο ρυθμός αύξησης των πωλήσεων, η αυτοματοποίηση του προϊόντος, το κόστος απόκτησης πελατών και η μέση διάρκεια χρήσης του όπως επίσης και ο ρυθμός μετατροπής και διατήρησης επισκεπτών και πελατών αντίστοιχα.
Το μέγεθος της αγοράς και το κόστος
- Είναι γόνιμο το κυπριακό κράτος για νεοφυείς επιχειρήσεις και εταιρείες τεχνολογίας;
- Π. Γ.: Θεωρώ πως αν και σε πρώιμο στάδιο, το κυπριακό οικοσύστημα έχει πλέον καλύτερες προοπτικές απ’ ότι για παράδειγμα είχε πριν πέντε χρόνια. Τουλάχιστον γίνεται πλέον μια συζήτηση περί οικοσυστήματος και τρόπων που θα μπορούσαν να του δώσουν ώθηση. Δυστυχώς, όμως, ακόμη υστερούμε σημαντικά σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες τόσο δομικά όσο και στα κίνητρα που δίνονται σε startup επιχειρήσεις. Συγκεκριμένα, το γεγονός ότι δεν διαθέτουμε μεγάλο αριθμό πανεπιστημίων με μακρά ιστορία στην έρευνα και την καινοτομία περιορίζει τις πιθανότητες δημιουργίας “spin-offs” που αποτελούν προϊόν βαθιάς έρευνας, αλλά επίσης αποτρέπει την δημιουργία δεξαμενής ταλέντων που θα τροφοδοτεί συνεχώς νεοφυείς επιχειρήσεις. Ταυτόχρονα, όμως, το μικρό μέγεθος της αγοράς επιτρέπει σε νεοφυείς επιχειρήσεις να “τρέξουν” πιλότους με χαμηλότερο λειτουργικό κόστος απ’ ότι ευρωπαίους ανταγωνιστές τους δίνοντας τους έτσι ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα.
- Ως επαγγελματίας του κλάδου, τι θα προτείνατε προς το κράτος για ανάπτυξη του τομέα;
- Π.Γ.: Είμαι της άποψης πως η Κύπρος μπορεί μελλοντικά ν΄αποτελέσει κεντρικό σημείο δημιουργίας και άνθισης νεοφυών επιχειρήσεων τεχνολογίας στη νότια Ευρώπη αν κι εφόσον προαχθούν συγκεκριμένα σχέδια τόνωσης του οικοσυστήματος, όπως σημαντικές και ουσιαστικές φοροαπαλλαγές σε επενδυτές νεοφυών επιχειρήσεων, προαγωγή σχεδίου “head quartering” ευρωπαϊκών εταιρειών στην Κύπρο αλλά και η δημιουργία θεσμικών επενδυτών που στόχο θα έχουν την επένδυση σε τέτοιου είδους επιχειρήσεις.
