Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Ως μία «Boutique Audit Firm» χαρακτηρίζει ο Ceo της Philippou Auditors, Ανδρέας Φιλίππου, την νεοσυσταθείσα του ελεγκτική εταιρεία, η οποία όμως παρέχει υπηρεσίες επιπέδου «Big 4». Ο πρώην συνέταιρος της KPMG στο Κατάρ, σε συνέντευξή του στην «Κ», αποκαλύπτει τι τον οδήγησε να επιστρέψει στην Κύπρο, αλλά και να δημιουργήσει μία δική του ελεγκτική εταιρεία. Ο CEO της Philippou Auditors επισημαίνει πως οι αποκαλύψεις του Al Jazeera για τους χειρισμούς του προγράμματος των πολιτογραφήσεων έχουν σπιλώσει το όνομα της Κύπρου, αλλά έχουν ματαιώσει και σχέδια επενδύσεων επί κυπριακού εδάφους στο προσεχές μέλλον.
- Εγκαταλείψατε μια μεγάλη ελεγκτική εταιρεία στο εξωτερικό και αποφασίσατε να ξαναρχίσετε από το μηδέν εν μέσω πανδημίας να φτιάξετε την δική σας εταιρεία. Γιατί αυτή η απόφαση;
- Πράγματι ήταν μια δύσκολη απόφαση αλλά κάποτε έπρεπε να γίνει. Ως συνέταιρος με την KPMG στο Κατάρ για σχεδόν μια δεκαετία έμαθα και κέρδισα πολλά. Μπορώ να πω ότι πέρασα ωραία χρόνια, αλλά στερήθηκα την οικογένειά μου. Ο κορωνοϊός αφύπνισε κάποιες ανάγκες που ήταν στο περιθώριο, άλλαξε τις προτεραιότητές μου. Εχω πλήρη επίγωνση των δυσκολιών να φτιάξεις μια εταιρεία υπό τις περιστάσεις που βιώνουμε, αλλά είμαι στην πατρίδα μου με τους δικούς μου για να ξεπεράσουμε μαζί την πανδημία αυτή που για πολλούς μπορεί να μην υπάρχει αύριο.
- Θα ήθελα να σχολιάσετε την μέχρι τώρα διαχείριση της πανδημίας με ένα οικονομικό πρίσμα.
- Το σίγουρο είναι ότι η πανδημία έχει επιφέρει ένα μεγάλο πλήγμα στην οικονομία. Είναι επίσης γεγονός ότι αυτοί που διαχειρίστηκαν την πανδημία δεν είχαν στη διάθεσή τους κάποιο παρόμοιο προηγούμενο. Πιστεύω, υπό τις περιστάσεις, είναι πολύ δύσκολο να ισχυριστεί κάποιος ότι έγιναν σοβαρά λάθη. Το στοίχημα δεν ήταν μόνο να σωθεί η οικονομία, αλλά και ανθρώπινες ζωές.
- Πώς θα κρίνατε τις οικονομικές εξελίξεις του έτους που πέρασε;
- Δυστυχώς, δεν μας έφτανε ο κορωνοϊός στην Κύπρο, αλλά μας ήρθαν και οι αποκαλύψεις του Al Jazeera που έβαλε τέλος στο πρόγραμμα επενδύσεων στη χώρα μας μέσω παροχής Κυπριακών διαβατηρίων. Οι αποκαλύψεις αυτές έχουν επίσης σπιλώσει το όνομα της χώρας μας και πιθανώς να ματαίωσαν σχέδια επενδύσεων στο νησί μας στο προσεχές μέλλον. Είχαμε και τα τουρκικά πολεμικά πλοία να αλωνίζουν τις θάλασσες μας και να δημιουργούν ένα τεταμένο κλίμα που σίγουρα δεν βοηθά τις επενδύσεις. Οι τουρκικές ενέργειες έχουν βάλει στο ψυγείο τις ελπίδες που είχαμε για γρήγορη εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων μας. Εν κατακλείδι το 2020 αποδείχτηκε πολύ χειρότερη χρονιά από το 2013 με τις επιπτώσεις να παραμένουν ακόμη απρόβλεπτες.
- Αν θα μπορούσε κάποιος να ισχυριστεί ότι το τραπεζικό σύστημα της Κύπρου παραμένει σε δοκιμασία πριν τον κορωνοϊό, με την πανδημική κρίση πώς έχουν διαφοροποιηθεί τα δεδομένα;
- Όταν η οικονομία στο σύνολό της αιμορραγεί, δεν είναι καθόλου καλά νέα για τις τράπεζες. Πιστεύω υπήρξε μια διαχρονική κακοδιαχείριση στις τράπεζές μας που κατέληξε στη κατάρρευση του τραπεζικού μας συστήματος το 2013. Έκτοτε έγιναν διορθωτικές κινήσεις και εκεί που τα πράγματα άρχισαν να καλυτερεύουν ήρθαν οι πρόσφατες επιπτώσεις του κορωνοϊού. Είναι πιστεύω ξεκάθαρο ότι μια μεγάλη μερίδα του κόσμου μας και των επιχειρήσεων μας αντιμετωπίζουν ήδη προβλήματα ρευστότητας και θα υπάρξουν σοβαρές δυσκολίες στην εξυπηρέτηση των τραπεζικών τους υποχρεώσεων. Είναι πιστεύω δεδομένο ότι το τραπεζικό μας σύστημα θα έχει να αντιμετωπίσει σύντομα αυξημένα κόκκινα δάνεια. Όσο περισσότερο παρατραβήξει ο κορωνοϊός τόσο περισσότερο θα αυξάνονται τα προβλήματα στην οικονομία και επομένως στις τράπεζες.
- Η φορολογία που επιβάλλει η Κύπρος στις εταιρείες είναι ελκυστική σε σχέση με άλλα κράτη μέλη της Ένωσης και ποια τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα της χώρας σε σχέση με άλλους προορισμούς;
- Η φορολογία της Κύπρου ήταν ακόμη πιο ελκυστική στο παρελθόν με αποκορύφωμα την εισροή επενδύσεων κυρίως από χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ τις δεκαετίες 1990 και 2000. Αυτό σταδιακά άλλαζε και φτάσαμε σήμερα όπου το μεγάλο φορολογικό πλεονέκτημα που είχαμε να μειωθεί σημαντικά. Σήμερα υπάρχουν χώρες στην ΕΕ, όπως η Ιρλανδία και η Μάλτα, με πολύ ανταγωνιστικά φορολογικά καθεστώτα. Επίσης διαφαίνεται ότι υπάρχουν δυνάμεις που θέλουν να εκλείψουν οι φορολογικές ανωμαλίες εντός της ΕΕ, αλλά αυτό ίσως να ανήκει στο μέλλον. Όλα όμως αυτά καταδεικνύουν ότι θα πρέπει να προβάλουμε και / ή να δημιουργήσουμε άλλα πλεονεκτήματα. Για παράδειγμα η Κύπρος έχει συγκριτικά πολύ υψηλής ποιότητας εργατικό δυναμικό, ένα πιο φιλικό περιβάλλον σε ανθρώπινες σχέσεις και είναι μια χώρα παράδεισος για πολλούς που έζησαν στο εξωτερικό.
Αυτά όμως πρέπει να συνδυαστούν με ένα πολύ φιλικότερο νομικό και τραπεζικό σύστημα και με μια σημαντική αναβάθμιση κάποιων κυβερνητικών υπηρεσιών για να μειωθεί σημαντικά ο χρόνος αναμονής. Για το τελευταίο υπάρχουν έτοιμα παραδείγματα που γνωρίζω προσωπικά όπως το Ντουμπάι στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα όπου μπορεί κάποιος να κάνει σχεδόν τα πάντα ηλεκτρονικά σε πολύ μικρότερο χρόνο από ότι στην Κύπρο. Δεν είναι παράξενο μια χώρα όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα να κατατάσσεται στη θέση 16 του «Ease of doing business» από 190 χώρες για το έτος 2019 ενώ η Κύπρος στη θέση 54 πάνω από το Μαρόκο; Δεν είναι δυνατόν αυτή η συγκριτική θέση να είναι σε τόσο χαμηλά επίπεδα για μια χώρα που προβάλλεται ως διεθνές χρηματοοικονομικό κέντρο. Από την άλλη θα έλεγα ότι έγιναν και πολύ καλές προσπάθειες προώθησης τομέων όπως η ναυτιλία και τα επενδυτικά ταμεία πέραν των πατροπαράδοτων τομέων μας του τουρισμού και των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών. Φαίνεται όπου υπήρξαν προσπάθειες είχαμε καλά αποτελέσματα διότι μπορούμε, φτάνει να το θέλουμε. Ακόμα και ο τομέας των ακινήτων πήγαινε θαυμάσια, αλλά εκεί αφήσαμε την απληστία των λίγων να καταστρέψει τις προσπάθειες των πολλών.
- Μετά την παύση του προγράμματος των διαβατηρίων, ποιος τομέας θεωρείτε πως θα προβληθεί και έχει μέλλον στην Κύπρο; Όπως λένε όλοι, των επενδυτικών ταμείων; Και γιατί;
- Η πληγή της παύσης του προγράμματος των διαβατηρίων είναι τεράστια. Δεν λέω ότι λάθος αποκαλύφθηκε, αλλά ο τρόπος που αποκαλύφθηκε έκαψε τα «χλωρά μαζί με τα ξερά». Χωρίς να ξέρω συγκεκριμένα στοιχεία υπολογίζω ότι πρέπει να επηρεάσθηκαν δεκάδες χιλιάδες συμπολίτες μας. Για μένα ήταν ένα έγκλημα. Εκτέθηκε η χώρα μας διεθνώς και έβαλε σε αμφισβήτηση την αξιοπιστία όλων μας. Για παράδειγμα, πρέπει εγώ τώρα που ξεκινώ μια νέα επιχείρηση να δίνω εξηγήσεις σε ερωτήματα επί του θέματος σε πιθανούς μου συνεργάτες στο εξωτερικό…Τώρα ό,τι έγινε-έγινε και πρέπει να γυρίσουμε σελίδα. Δεν θα είναι καθόλου εύκολο εν μέσω κορωνοϊού και αναμένω το 2021, εκτός απροόπτου, μια ακόμη δύσκολη χρονιά από πλευράς οικονομίας. Τα επενδυτικά ταμεία δεν είναι καινούρια επιλογή. Είναι κάτι που ήδη μπήκε σε τροχιά και μακάρι να αναπτυχθεί περαιτέρω.
Καταλαβαίνω όμως ότι στον τομέα αυτό υπάρχουν πολύ δυνατοί παίχτες εντός της ΕΕ, όπως το Λουξεμβούργο, και δεν είναι και τόσο εύκολο εγχείρημα. Θα πρέπει θα έλεγα να διευρύνουμε τις προσπάθειές μας αλλού. Πληροφορούμε ότι μεγάλες διεθνείς επιχειρήσεις, όπως η Amazon, καλοβλέπει την Κύπρο για να μεταφέρει εργασίες της στο νησί μας. Για μια μικρή χώρα όπως την Κύπρο, η διευκόλυνση εισροής τέτοιων ξένων επενδύσεων μπορεί να αναστρέψει γρήγορα το αρνητικό κλίμα και να επαναφέρει σε τροχιά ανάπτυξης την οικονομίας μας. Επίσης, δεν θέλω ακόμα να διαγράψω την πιθανότητα κάποιας διευθέτησης στο Κυπριακό, παρά τις αντιξοότητες λόγω του ότι συνεχίζουν οι προσπάθειες με φόντο την εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων και τις εξελίξεις στα Βαρώσια. Αν καταφέρουμε τελικά να βρούμε σύντομα τη «Σολομώντεια» λύση, πιθανόν να ξεκλειδώσει την ανάπτυξη των υδρογονανθράκων και να δημιουργηθεί μια γενική ώθηση οικονομικής ανάπτυξης.
Το μεγάλο στοίχημα
- Πώς αναμένετε να πετύχει ακόμα μια ελεγκτική εταιρεία σε αυτό το περιβάλλον; Τι έχετε να προσφέρετε διαφορετικό;
- Εγώ και οι άνθρωποι που διάλεξα στην ομάδα μου έχουμε μακροχρόνια εμπειρία σε μεγάλους ελεγκτικούς οίκους. Θέλουμε να δώσουμε υπηρεσίες επιπέδου των «Big 4» ελεγκτικών εταιρειών μέσα από ένα «boutique audit firm». Στόχος είναι να προσφέρουμε υψηλού επιπέδου ποιότητας με μια πιο προσωπική σχέση με τους πελάτες μας και άμεση εξυπηρέτηση των απαιτήσεων τους. Ελπίζω ότι θα κερδίσουμε το στοίχημα ακόμα και εν μέσω κορωνοϊού.
