Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Εν αναμονή των νέων περιοριστικών μέτρων που θα επιβάλει η Κυβέρνηση ώστε να αντιμετωπιστεί καλύτερα η πανδημία, ο Νοέμβριος θα χαρακτηριστεί όπως δείχνουν οι πιθανότητες ως μία «συγκαταβατική περίοδος» για να υπάρξει ένας «καλύτερος» Δεκέμβριος. Ο Νοέμβριος, ήδη σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες, έχει «θυσιαστεί» με τοπικά και ολικά «lockdown», με κύριο στόχο να ανακοπεί το ανοδικό κύμα μολύνσεων Covid-19.
Στην Κύπρο, ωστόσο, ακόμα δεν έχει ακολουθηθεί η γραμμή που χάραξε η καγκελάριος Μέρκελ αρχές Νοεμβρίου, δηλαδή να επιβάλουν όλες οι χώρες «lockdown» τοπικά ή ολικά το Νοέμβριο για να υπάρξει ένας, όπως τόνισε χαρακτηριστικά, «υποφερτός Δεκέμβριος». Όπως είναι εις θέση να γνωρίζει η «Κ», αυτή ήταν και η γραμμή που δόθηκε αρχές του μήνα σε τηλεδιάσκεψη, με την Κυβέρνηση όμως να απαντά πως δεν χρειάζεται ακόμα να γίνει κάποιου είδους «lockdown» στη χώρα, άρα και δεν θα ακολουθείτο. Πλέον όμως 10 ημέρες αργότερα, τα κρούσματα έχουν ανέβει αρκετά και στην Κύπρο, και αναμένεται την Τετάρτη 11 Νοεμβρίου να ανακοινωθούν νέα πιο αυστηρά μέτρα, πιο κοντά στη γραμμή Μέρκελ. Χαρακτηριστικό και το μήνυμα που απέστειλε ο Πρόεδρος Αναστασιάδης την Δευτέρα, 48 ώρες πριν την αυστηροποίηση των μέτρων, λέγοντας ότι η Κύπρος δεν μπορεί να αποτελέσει εξαίρεση από ό,τι συμβαίνει όχι μόνο στην Ευρώπη, αλλά ανά το παγκόσμιο, αναφορικά με το μοντέλο διαχείρισης της πανδημίας. Το διακύβευμα είναι το παρακάτω. Οι χώρες συντεταγμένα θα προχωρήσουν σε τοπικά και ολικά «lockdown» (και η Κύπρος μέσα σε αυτές) για δύο λόγους. Πρώτον, για να προστατευθεί η ανθρώπινη ζωή και χρειάζεται μία διαχείριση σε αυτό το μεσοδιάστημα μέχρι να βγουν τα εμβόλια και δεύτερον να διαφυλαχθεί η κατανάλωση και η ψυχολογία του Δεκεμβρίου – εορτών των Χριστουγέννων. Η ιστορία θα δείξει, εντούτοις ίσως να είναι πιο σημαντικό να παρθούν πιο αυστηρά μέτρα μέχρι και από αυτά που «θεωρητικά» αντέχει η οικονομία, ώστε η αγορά το Δεκέμβριο όχι απλά να λειτουργήσει με θετικό πρόσημο, αλλά και να υπερκαλύψει την μεγάλη μείωση που θα υποστεί ο Νοέμβριος. Οι αγορές εξάλλου και οι οικονομίες λειτουργούν με προσδοκίες και προκαταβολικά και είναι πολύ σημαντική πτυχή για μία οικονομία να υπάρχει προοπτική.
Εμβολιάζονται οι οικονομίες
Την προοπτική αυτή για την αντιμετώπιση της πανδημίας την φέρνουν βεβαίως τα εμβόλια. Όταν υπήρχαν δημοσιεύματα και αναλύσεις λέγοντας πως «θα πρέπει να μάθουμε να ζούμε με τον ιό για επόμενα χρόνια» οι αγορές αντιδρούσαν αρνητικά. Όταν τη Δευτέρα όμως βγήκε ο κολοσσός Pfizer και ανακοίνωσε πως το εμβόλιο που ανέπτυξε η αμερικανική φαρμακοβιομηχανία Pfizer με την γερμανική Pfizer και την κινεζική Fosun και πρόκειται για νεότερης τεχνολογία και ότι είναι αποτελεσματικό κατά 90%, οι αγορές έδειξαν κέρδη τα οποία είχαν να φανούν μήνες. Μέχρι και ο γενικός διευθυντής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) Τέντρος Αντανόμ Γκεμπρεγέσους χαρακτήρισε ενθαρρυντική την ανακοίνωση που έκαναν τα εργαστήρια Pfizer και BioNTech. Δεν άργησε όμως και η ανακοίνωση της Ρωσίας σχετικά με το εμβόλιο που ετοιμάζουν. «Το ρωσικό εμβόλιο SputnikV κατά του κορωνοϊού είναι περισσότερο από 90% αποτελεσματικό», ανακοίνωσε ένας σύμβουλος του ρωσικού Υπουργείου Υγείας δίνοντας ακόμα περισσότερες –αφήνοντας στην άκρη αν ήταν επικοινωνιακές- ελπίδες. Το «καλό όμως τρίτωσε», καθώς την Τρίτη η γερμανική εταιρεία βιοτεχνολογίας CureVac μέσω του Προέδρου του Δ.Σ. της, Βέρνερ Χάας, δήλωσε πως οι πρώτες μελέτες δείχνουν δυναμική και πολύ αποτελεσματική ανοσοαπόκριση και τώρα έχει ξεκινήσει η αποφασιστική φάση με 25.000 συμμετέχοντες. Έως τώρα, όμως έχουμε και μία τέταρτη εταιρεία, την Astra Zeneca που συνεργάζεται με το πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, η οποία όπως έχει δηλώσει, αναμένει να αναφέρει δεδομένα του τελικού σταδίου των κλινικών δοκιμών για την ανοσοποίηση του ιού πριν από το τέλος του έτους.
Τα δημόσια οικονομικά και η ρευστότητα της αγοράς
Η Κύπρος διαθέτει περί τις 115 κλίνες για αντιμετώπιση του ιού Covid-19, ενώ έχει και 200 αναπνευστήρες. Στο μεσοδιάστημα μεταξύ της κυκλοφορίας ενός αποτελεσματικού εμβολίου και της έξαρσης που παρατηρείται, δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση να ξεφύγει από τους στόχους που έχουν ήδη τεθεί για τη διαχείριση της κρίσης και θα πρέπει να θεωρηθεί ως μια περίοδος διαχείρισης. Την ίδια ώρα, η ρευστότητα του κράτους –αν και δέχθηκε κριτική ο Υπουργός Οικονομικών- από τις συνεχείς εκδόσεις χρέους στο προηγούμενο διάστημα έχει φτάσει στα 4,8 δισ. ευρώ. Ποσό αρκετό για να καλυφθούν οι ανάγκες στήριξης των επιχειρήσεων που θα κλείσει το κράτος λόγω της πανδημίας στο πλαίσιο ενός –απομακρυσμένου- ολικού ή τοπικών «lockdown». Οι χρηματοδοτήσεις δε σε συνδυασμό με τις δανειοδοτήσεις των ευρωπαϊκών ταμείων, μπορούν να στηρίξουν ακόμα περισσότερο την παραπάνω θέση για ύπαρξη αρκετής ρευστότητας για όποιες κινήσεις κριθούν αναγκαίες.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Γραφείου Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους, τον Ιανουάριο του 2020, το κράτος προχώρησε με έκδοση 2 Ευρωπαϊκών Μεσοπρόθεσμων Ομολόγων (ΕΜΤΝ) διάρκειας 10 και 20 ετών συνολικού ύψους €1,75 δισ. ευρώ. Τον Απρίλιο του 2020 το κράτος εξέδωσε δύο ΕΜΤΝ συνολικού ύψους €1,75 δισ. και ένα Γραμμάτιο Δημοσίου 52 εβδομάδων ύψους €1,25 δισ. ευρώ. Τον Ιούλιο του 2020 το κράτος προχώρησε σε νέο δανεισμό ύψους €1 δισ. μέσω συμπληρωματικής έκδοσης σε δύο υφιστάμενα ΕΜΤΝ, ενός 5-ετούς και ενός 20-ετούς ομολόγου αξιοποιώντας τις ευνοϊκές συνθήκες που επικρατούσαν στις διεθνείς αγορές. Όπως αναγράφει το Γραφείο στη σχετική έκθεση, «η συγκεκριμένη συναλλαγή αποσκοπούσε μεταξύ άλλων, στην ενίσχυση των ρευστών διαθεσίμων του κράτους σε περίπτωση εμφάνισης ενός νέου κύματος της πανδημίας το Φθινόπωρο, στη βελτίωση της ρευστότητας των υφιστάμενων ομολόγων και στη δυνατότητα εκτέλεσης συναλλαγών υποχρεώσεων χαρτοφυλακίου με σκοπό την εξομάλυνση του χρονοδιαγράμματος λήξης χρέους και την μείωσητου κινδύνου αναχρηματοδότησης». Η συνολική χρηματοδότηση που πραγματοποιήθηκε για την περίοδο Ιανουαρίου – Αυγούστου 2020 ανήλθε περίπου σε €6 δισ., εκ των οποίων ποσό ύψους €4,5 δισ. αντλήθηκε μέσω της διεθνούς αγοράς ομολόγων. Επιπλέον, η Κυβέρνηση αναμένεται να αντλήσει πρόσθετη χρηματοδότηση ύψους €479 εκ. από την συμμετοχή της στο ευρωπαϊκό μέσο προσωρινής στήριξης για το μετριασμό των κινδύνων ανεργίας σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης (SURE) με σκοπό την χρηματοδότηση κυβερνητικών σχεδίων στήριξης της απασχόλησης, εκ των οποίων ποσό ύψους €230 εκ. θα αντληθεί το 2020.
Έντυπη Έκδοση
