Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Οι στρατηγικές που προσανατολίζονται στην ανάπτυξη σε καμιά περίπτωση δεν αναιρούν την προώθηση των απαραίτητων μεταρρυθμίσεων όπως έχουν συμφωνηθεί στα πλαίσια του Μνημονίου Συναντίληψης - Πρόγραμμα Οικονομικής Προσαρμογής, του οποίου αρκετές μεταρρυθμίσεις επεκτείνονται μέχρι και το 2018, σχολιάζει το Υπουργείο Οικονομικών στο στρατηγικό του πλαίσιο για την τριετία 2017 – 2019.
Αντιθέτως, αναφέρει πως οι στρατηγικές ανάπτυξης θα συμβάλουν στη μεγιστοποίηση της αποτελεσματικότητας και αποδοτικότητας των μεταρρυθμίσεων. Σημειώνει πως λόγω των περιορισμένων δυνατοτήτων εσωτερικής χρηματοδότησης, αποτελεί ύψιστη προτεραιότητα η διασφάλιση της βέλτιστης αξιοποίησης όλων των διαθέσιμων ευρωπαϊκών κονδυλίων και άλλων εξωτερικών πόρων και η άμεση διασύνδεση των προτεραιοτήτων χρηματοδότησης με τους στρατηγικούς στόχους του κράτους.
1. Επένδυση για Ανάπτυξη και Επιχειρηματικότητα
Η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, η διαφοροποίηση και αναδιάρθρωση της παραγωγικής βάσης, αξιοποιώντας και αναπτύσσοντας τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της οικονομίας, η ενθάρρυνση των επενδύσεων, η δημιουργία ελκυστικού επιχειρηματικού περιβάλλοντος και η προώθηση της επιχειρηματικότητας αποτελούν τους βασικούς άξονες πολιτικής που θα στηρίξουν την ανάπτυξη και την απασχόληση σε σταθερή βάση.
Αναφέρει στο πλαίσιο της στρατηγικής του δημοσιονομικής πολιτικής το ΥΠΟΙΚ ότι θα πρέπει παράλληλα να προωθηθεί η στήριξη των τομέων που μπορούν να αποτελέσουν τους κύριους άξονες ανάπτυξης και στους οποίους η Κύπρος έχει συγκριτικά πλεονεκτήματα. Συγκεκριμένα, ιδιαίτερη σημασία θα πρέπει να δοθεί στους ακόλουθους άξονες:
- Ανάπτυξη ολοκληρωμένης στρατηγικής για τον τουρισμό, η οποία θα στοχεύει μεταξύ άλλων στη διαφοροποίηση και αναβάθμιση του τουριστικού προϊόντος, στην απάμβλυνση του προβλήματος της εποχικότητας και στην αντιμετώπιση των ζητημάτων συνδεσιμότητας που αντιμετωπίζει η χώρα. H περαιτέρω ανάπτυξη του τομέα εδράζεται στον προσδιορισμό του προϊόντος και της εμπορευσιμότητας του (branding) και ακολούθως στην κατάλληλη προβολή του.
- Επέκταση του ναυτιλιακού τομέα μέσω της βελτίωσης του συμπλέγματος υπηρεσιών που έχει δημιουργηθεί, συμπεριλαμβανομένων και των κυβερνητικών υπηρεσιών. Άλλα μέτρα για ενίσχυση του τομέα αφορούν τη συνεχή βελτίωση της υπάρχουσας υποδομής, την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των κυπριακών λιμανιών και την ενίσχυση της διεθνούς φήμης της κυπριακής σημαίας.
- Στήριξη του πρωτογενή τομέα και ανάπτυξη της αγροτικής οικονομίας, της υδατοκαλλιέργειας και των βιομηχανικών προϊόντων γεωργικής προέλευσης. Ενθάρρυνση επενδύσεων σε νέες τεχνολογίες και μεγαλύτερης κλίμακας παραγωγής. Επιδίωξη για δημιουργία περισσότερων κυπριακών προϊόντων υψηλής ποιότητας.
- Προώθηση της πράσινης ανάπτυξης και της δημιουργίας πράσινων θέσεων εργασίας. Επενδύσεις στους τομείς της διαχείρισης αποβλήτων, της μείωσης των εκπομπών αερίου του θερμοκηπίου, της αξιοποίησης του ανακυκλωμένου νερού καθώς και της προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή.
- Ανάπτυξη και αξιοποίηση ενεργειακών αποθεμάτων σε υδρογονάνθρακες στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της Κύπρου και ενίσχυση των προοπτικών των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, ιδιαίτερα μέσω της αξιοποίησης του πλεονεκτήματος της ηλιακής ενέργειας. Εντατικοποίηση των δράσεων για πιο αποτελεσματική χρήση της ενέργειας και μείωση του κόστους παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας.
- Εκσυγχρονισμός του τομέα των επαγγελματικών υπηρεσιών ο οποίος αποτελεί σημαντικό μέρος των εξαγωγών της Κύπρου, με στόχο την περαιτέρω ανάπτυξη του και επέκταση του σε νέους κλάδους και αγορές. Η διεύρυνση της βάσης των συμφωνιών στον τομέα της φορολογίας, η προώθηση της Κύπρου ως διεθνές επιχειρηματικό κέντρο και η βελτίωση και εκσυγχρονισμός του νομικού, θεσμικού και φορολογικού πλαισίου, συμβάλλουν προς την κατεύθυνση αυτή.
Ενώ οι επενδύσεις αποτελούν απαραίτητο παράγοντα για οικονομική ανάπτυξη, η Κύπρος χαρακτηρίζεται από χαμηλή συγκέντρωση κεφαλαίων σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Έμφαση δίνεται στην ανάπτυξη ενός ελκυστικού επιχειρηματικού περιβάλλοντος το οποίο θα ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα και τη διενέργεια εγχώριων και ξένων επενδύσεων. Για το σκοπό αυτό προκρίνεται να αναπτυχθεί μια ολοκληρωμένη στρατηγική για την προώθηση των επενδύσεων μέσω της δημιουργίας του κατάλληλου νομικού πλαισίου και μηχανισμού ταχείας εξυπηρέτησης για στρατηγικές επενδύσεις.
Η βελτίωση της επιχειρηματικότητας στην Κύπρο πρέπει να ενισχυθεί. Για αυτό το λόγο, η πολιτική για το επιχειρηματικό οικοσύστημα αποτελεί μια από τις προτεραιότητες της κυβέρνησης, αναγνωρίζοντας τον καθοριστικό ρόλο που διαδραματίζει η επιχειρηματική κοινότητα στην οικονομική δραστηριότητα και ανάπτυξη του τόπου. Έχει διαμορφωθεί συγκεκριμένη Δήλωση Πολιτικής για ενίσχυση του επιχειρηματικού συστήματος της Κύπρου, η οποία αποτελεί μια προσπάθεια της κυβέρνησης για ανάληψη κοινής δράσης, από όλους τους φορείς του επιχειρηματικού οικοσυστήματος προκειμένου να αξιοποιηθεί το επιχειρηματικό δυναμικό, να αρθούν τα υφιστάμενα εμπόδια και να διαμορφωθεί μία νέα, προσανατολισμένη στην ανάπτυξη, κουλτούρα επιχειρηματικότητας στην Κύπρο. Με τον τρόπο αυτό η Κυβέρνηση στοχεύει να υιοθετήσει ένα νέο και ολοκληρωμένο πλαίσιο πολιτικής συνοδευόμενο από ένα Σχέδιο Δράσης για την ανάπτυξη του επιχειρηματικού οικοσυστήματος της χώρας.
2. Διοικητική Μεταρρύθμιση και εκσυγχρονισμός των θεσμών και του κράτους
Η μεταρρύθμιση της Δημόσιας Υπηρεσίας, ώστε να καταστεί πιο αποτελεσματική και αποδοτική, αποτελεί προϋπόθεση για επιτυχημένη μετάβαση σε συνθήκες βιώσιμης ανάπτυξης, παροχή ποιοτικών υπηρεσιών στους πολίτες και στήριξη της επιχειρηματικότητας.
Βασικές παράμετροι για τη μεταρρύθμιση της δημόσιας υπηρεσίας αποτελούν η συγκράτηση των κρατικών δαπανών και του κρατικού μισθολογίου, η ενίσχυση της ευελιξίας της δημόσιας υπηρεσίας μέσω της καλύτερης αξιοποίησης του προσωπικού και η αναδιοργάνωση κρατικών υπηρεσιών με γνώμονα την καλύτερη εξυπηρέτηση των πολιτών και των επιχειρήσεων.
Παράλληλα προωθείται αναθεώρηση του νομοθετικού και κανονιστικού πλαισίου και απλοποίηση των διαδικασιών ώστε να διευκολυνθεί η επιχειρηματική δραστηριότητα και οι επενδύσεις. Πρόσθετα, διαμορφώνεται μηχανισμός για την εφαρμογή της έξυπνης ρύθμισης, με στόχο την ελαχιστοποίηση του διοικητικού κόστους των υιοθετούμενων νομοθεσιών στις επιχειρήσεις.
Υπάρχει επίσης ανάγκη για περαιτέρω χρήση των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) στη δημόσια διοίκηση, προκειμένου να βελτιωθεί η αποτελεσματικότητα του δημόσιου τομέα. Η υλοποίηση της ψηφιακής στρατηγικής και ειδικότερα της στρατηγικής για την ηλεκτρονική διακυβέρνηση αποτελούν σημαντικές προτεραιότητες και ως εκ τούτου απαιτείται αναθεώρηση της εθνικής δομής ΤΠΕ και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης καθώς και υλοποίηση σχετικών δράσεων που στοχεύουν στη διευκόλυνση της εξυπηρέτησης των πολιτών και των επιχειρήσεων.
Η έλλειψη διαφάνειας και χρηστής διοίκησης αποτελούν σημαντικούς ανασταλτικούς παράγοντες για την οικονομική ανάπτυξη. Ως εκ τούτου, προωθείται επανασχεδιασμός των πολιτικών με στόχο να διασφαλίζεται και να ενισχύεται η χρηστή διοίκηση, τόσο σε επίπεδο δημόσιας διοίκησης, όσο και σε επίπεδο εταιρικής διακυβέρνησης και να ενισχυθεί η διαφάνεια σε όλα τα επίπεδα λήψης αποφάσεων και καθορισμού πολιτικής.
3. Ολοκλήρωση και πλήρης εφαρμογή ενός σύγχρονου κράτους πρόνοιας
Η επιδείνωση του οικονομικού περιβάλλοντος και η αύξηση των αναγκών κοινωνικής στήριξης έχει θέσει τη μεταρρύθμιση της πολιτικής κοινωνικής πρόνοιας σε άμεση προτεραιότητα. Η νέα επιδοματική πολιτική στηρίζεται στην αρχή ότι το κράτος πρέπει να είναι σε θέση να διασφαλίσει ένα ελάχιστο επίπεδο αξιοπρεπούς διαβίωσης σε όλους τους πολίτες που πραγματικά έχουν ανάγκη, ενώ παράλληλα να λαμβάνονται μέτρα για την ενεργοποίηση, ένταξη ή επανένταξη τους στην αγορά εργασίας. Η μεταρρύθμιση της πολιτικής κοινωνικής πρόνοιας η οποία ξεκίνησε με την εισαγωγή του θεσμού του Ελαχίστου Εγγυημένου Εισοδήματος (ΕΕΕ), θα συνεχιστεί με τη δημιουργία ενιαίου μητρώου κοινωνικών παροχών, τη διασύνδεση των παροχών με ενεργές πολιτικές απασχόλησης και ισχυρά κίνητρα για ένταξη ή επανένταξη στην αγορά εργασίας, καθώς και με την παροχή κοινωνικών υπηρεσιών. Περαιτέρω, η διασύνδεση της παροχής του ΕΕΕ με την ενεργή πολιτική απασχόλησης θα προωθηθεί σε συνδυασμό με το συντονισμό και των Προγραμμάτων που παρέχονται από την Αρχή Ανάπτυξης Ανθρώπινου Δυναμικού, στοχεύοντας στην ένταξη και επανένταξη των ανέργων στην αγορά εργασίας.
4. Καταπολέμηση της ανεργίας
Η αντιμετώπιση των ψηλών ποσοστών ανεργίας εξακολουθεί να παραμένει κύρια προτεραιότητα. Τα μέτρα που προωθούνται για ενίσχυση της ανάπτυξης και της επιχειρηματικότητας αναμένεται να έχουν σημαντική επίδραση στην καταπολέμηση της ανεργίας, μέσω της δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας. Παράλληλα, για άμεση διαχείριση των ποσοστών ανεργίας, θα πρέπει να συνεχίσει η προώθηση μέτρων, μέσω συγχρηματοδότησης από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, τα οποία θα προσφέρουν αυξημένες ευκαιρίες απασχόλησης όλων των κατηγοριών των ανέργων. Περαιτέρω, η αντιμετώπιση της ανεργίας στηρίζεται στην αναβάθμιση της παρακολούθησης και αξιολόγησης των Προγραμμάτων στην αγορά εργασίας με την εισαγωγή κριτηρίων για ενδυνάμωση της αποτελεσματικότητας της αγοράς εργασίας. Παράλληλα κρίνεται σημαντική η συνέχιση της υλοποίησης του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την Απασχόληση των Νέων, το οποίο περιλαμβάνει δράσεις που υποστηρίζουν την ένταξη στην αγορά εργασίας νέων μέχρι 29 ετών.
5. Αναδιάρθρωση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης για αντιμετώπιση των αδυναμιών που αντιμετωπίζει το σημερινό κατακερματισμένο μοντέλο. Με βάση την ενίσχυση της διοικητικής ικανότητας και της λογοδοσίας, καθώς και με την ευρύτερη συνέργεια, τις εξοικονομήσεις και τις οικονομίες κλίμακας που θα αναπτυχθούν, η Τοπική Αυτοδιοίκηση θα είναι σε θέση να προσφέρει μεγαλύτερο εύρος υπηρεσιών με πιο αποδοτικό και ποιοτικό τρόπο, να ανταποκρίνεται άμεσα και με μειωμένο διοικητικό φόρτο στις ανάγκες του πολίτη και της επιχείρησης και να δημιουργεί ένα καλύτερο περιβάλλον για τους δημότες της, χωρίς να αλλοιώνεται ο χαρακτήρας ή πολιτιστική ταυτότητα του κάθε τόπου.
6. Υλοποίηση του Προγράμματος Δράσης για τις αποκρατικοποιήσεις, στη βάση νομοθεσίας που διέπει το νομικό καιθεσμικό πλαίσιο. Οι στοχοθετημένες και αποτελεσματικές αποκρατικοποιήσεις περιλαμβανομένων και των συμφωνιών διαχείρισης δύνανται να αποτελέσουν μια εξόχως διαρθρωτική αλλαγή που θα προσελκύσει ξένες επενδύσεις και θα τονώσει την ανταγωνιστικότητα σε σημαντικούς τομείς της οικονομίας.
7. Εκσυγχρονισμός του εκπαιδευτικού συστήματος
Στον τομέα της παιδείας έχουν δρομολογηθεί μεταρρυθμιστικές δράσεις για την υλοποίηση πολιτικών, που επιδιώκουν την αύξηση της αποτελεσματικότητας και την αναβάθμιση της ποιότητας του εκπαιδευτικού συστήματος. Οι πολιτικές αυτές έχουν ως μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο στόχο την ενίσχυση της οικονομίας και τη στήριξη της κοινωνίας μας.
Σε αυτό το πλαίσιο προωθείται η υλοποίηση ενός ολοκληρωμένου στρατηγικού σχεδιασμού, ο οποίος συμπεριλαμβάνει δράσεις που αφορούν την ανάπτυξη, επιμόρφωση και ποιοτική αναβάθμιση του ανθρώπινου δυναμικού της εκπαίδευσης, τον εκσυγχρονισμό των διοικητικών δομών του εκπαιδευτικού συστήματος και των σχολικών μονάδων, την αναβάθμιση του περιεχομένου της εκπαίδευσης, τη στήριξη και ενίσχυση κάθε μαθητή, την ενίσχυση, αναβάθμιση και διεθνοποίηση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και την αποτελεσματική συμμετοχή στο ευρωπαϊκό και διεθνές γίγνεσθαι.
8. Μεταρρύθμιση στον τομέα της υγείας
Οι μεταρρυθμίσεις στον τομέα της Υγείας έχουν ως απώτερο στόχο την εφαρμογή ενός Γενικού Σχεδίου Υγείας, με καθολική κάλυψη και παροχή υψηλής ποιότητας υπηρεσιών υγείας, στη βάση της ισότητας και της αλληλεγγύης, με ένα οικονομικά βιώσιμο τρόπο. Παράλληλα προωθείται η αλλαγή στην τιμολογιακή πολιτική για τα φάρμακα με στόχο τις μειώσεις των τιμών των φαρμάκων. Η διοικητική και οικονομική αυτονόμηση των δημόσιων νοσηλευτηρίων στη βάση διεθνών βέλτιστων πρακτικών είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την εισαγωγή του ΓΕΣΥ, καθώς θα διασφαλίσει την ανταγωνιστικότητα των δημόσιων νοσηλευτηρίων, και συνεπώς την οικονομική τους βιωσιμότητα σε καθεστώς ΓΕΣΥ. Επίσης, απαραίτητη είναι η εισαγωγή ενός νέου κοινού νομοθετικού πλαισίου που θα διέπει τη λειτουργία τόσο των δημόσιων όσο και των ιδιωτικών νοσηλευτηρίων με κοινά πρότυπα ασφάλειας και ποιότητας, προκειμένου να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για ανταγωνισμό επί ίσοις όροις σε καθεστώς ΓΕΣΥ, στη βάση διεθνών προτύπων. Τονίζεται ακόμη, η ανάγκη για την εισαγωγή ενός αποδοτικού συστήματος μηχανογράφησης.
