Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Διευκρινίσεις για τη λειτουργία του μεσίτη πιστώσεων αλλά και γενικότερα επί του εναρμονιστικού νομοσχεδίου ζητούν οι βουλευτές της Επιτροπής Οικονομικών, οι οποίοι θα υποβάλλουν το αργότερο μέχρι την Τετάρτη τις ερωτήσεις τους προς το Υπουργείο Οικονομικών.
Όπως συζητήθηκε στην Επιτροπή Οικονομικών, μέχρι το πρωί της Τετάρτης θα κατατεθούν στη Βουλή οι ερωτήσεις που άπτονται του νομοσχεδίου «Περί Συμβάσεων Πίστωσης για καταναλωτές σε σχέση με ακίνητα που προορίζονται για κατοικία Νόμος του 2017». Στη συνέχεια η Βουλή θα προωθήσει τις ερωτήσεις ώστε να απαντηθούν από το Υπουργείο Οικονομικών, που με τη σειρά τους θα στείλουν τις απαντήσεις στους πρώτους μέχρι το τέλος της εβδομάδας, κάνοντας σχετική έκκληση για το παραπάνω ο Πρόεδρος της Επιτροπής Οικονομικών Αβέρωφ Νεοφύτου.
Τα ερωτήματα των βουλευτών επικεντρώνονται κυρίως στο ρόλο της εποπτείας και συγκεκριμένα στις αμοιβές των προσωπικών Πιστωτών ή Μεσιτών Πιστώσεων. Στην ίδια πλευρά τάσσεται και ο Κυπριακός Σύνδεσμος Καταναλωτών, τονίζοντας ότι η έννοια του Μεσίτη Πιστώσεων (που η αρμοδιότητα του σύμφωνα με τη νομοθεσία θα είναι να προειδοποιεί τον καταναλωτή όταν λαμβάνοντας υπόψη την οικονομική του κατάσταση, να γνωστοποιεί ότι ενδέχεται να δημιουργηθεί πρόβλημα στην αποπληρωμή του δανείου που πάει να συνάψει) εμπεριέχει κινδύνους σύγχυσης για τους καταναλωτές τόσο από τις ίδιες τις πρόνοιες, όσο και από ενδεχόμενη μη αποτελεσματική εποπτεία. Συγκεκριμένα, ο Σύνδεσμος υπογραμμίζει πως η είσπραξη αμοιβών από πιστωτή δεν διασφαλίζει την ανεξαρτησία και αντικειμενικότητα των συμβουλών που θα δίνουν. Καταλήγοντας αναφέρει ότι η ρητή απαγόρευση είσπραξης αμοιβών δεν διασφαλίζεται επαρκώς, αφού το θέμα αυτό - όπως αναφέρει – αφήνεται να ρυθμιστεί αργότερα και αν το κρίνει σκόπιμο η Κεντρική Τράπεζα Κύπρου.
Τι αφορά το Νομοσχέδιο
Το εν λόγω Νομοσχέδιο πρόκειται να αλλάζει τα δεδομένα στις τραπεζικές διαδικασίες, με το οποίο θα γίνουν περισσότερο ενημερωτικές, διαφανείς και εύκολες οι διαδικασίες για εξασφάλιση οικιστικού δανείου. Η Ευρωπαϊκή οδηγία που ονομάζεται morgage credit directive - Ελληνιστί χορήγηση ενυπόθηκων δανείων - είναι ένα εναρμονιστικό νομοσχέδιο το οποίο έπρεπε να είχε περάσει από το Μάρτιο του 2016, παρόλα αυτά το Υπουργείο Οικονομικών άργησε να το ετοιμάσει λόγω φόρτου εργασίας και εξέτασης άλλων νομοσχεδίων. Η παράταση που είχε δοθεί, προνοούσε πως μέχρι τις 18 Ιανουαρίου θα έπρεπε να είχε ήδη ψηφιστεί, ενώ αξίζει να σημειωθεί πως η Κυβέρνηση φλέρταρε με πρόστιμο για τη μη εναρμόνιση της Κύπρου. Το νομοσχέδιο τιτλοφορείται ως «Ο περί Συμβάσεων Πίστωσης για Καταναλωτές σε σχέση με Ακίνητα που Προορίζονται για Κατοικία Νόμος του 2016» και μεταφέρονται οι διατάξεις της Ευρωπαϊκής Οδηγίας 2014/17/ΕΕ σχετικά με τις συμβάσεις πίστωσης για καταναλωτές για ακίνητα που προορίζονται για πρώτη κατοικία.
Στη νέα νομοθεσία προβλέπεται η παροχή γενικών και εξατομικευμένων πληροφοριών πριν από τη σύναψη της σύμβασης μέσω του τυποποιημένου ευρωπαϊκού δελτίου πληροφοριών (ESIS). Το ESIS διαφέρει από το υφιστάμενο προσυμβατικό έντυπο το οποίο παρέχεται στους πελάτες πριν από την σύναψη της σύμβασης και συνεπώς η νέα νομοθεσία προϋποθέτει την ανάγκη τα πιστωτικά ιδρύματα να διαμορφώσουν τα προσυμβατικά τους έντυπα και να προβούν σε μηχανογραφικές αλλαγές για σκοπούς εναρμόνισης με τις νέες διατάξεις. Ταυτόχρονα, τα πιστωτικά ιδρύματα οφείλουν να παρέχουν προσυμβατικό έντυπο με γενικής φύσεως πληροφορίες περί τις συμβάσεις πίστωσης για ενυπόθηκα δάνεια, κάτι το οποίο σήμερα δεν εφαρμόζεται.
Σκοπός της προσυμβατικής πληροφόρησης είναι η σύγκριση των διαφόρων προσφορών που παρέχονται στην αγορά μεταξύ των Τραπεζικών Ιδρυμάτων.
Πρόσθετα, στην εν λόγω οδηγία θεσπίζονται επιπλέον τυποποιημένες πληροφορίες, οι οποίες πρέπει να περιλαμβάνονται στις διαφημίσεις με τη συμπερίληψη ενός αντιπροσωπευτικού παραδείγματος. Οι τυποποιημένες πληροφορίες σχετίζονται με το χρεωστικό επιτόκιο, το συνολικό ποσό της πίστωσης, το Συνολικό Ετήσιο Πραγματικό Επιτόκιο (ΣΕΠΕ), τη διάρκεια της σύμβασης, το ποσό, τον αριθμό των δόσεων, αλλά και ότι άλλο κρίνεται απαραίτητο.
Εκπαίδευση
Υπογραμμίζεται ότι ο νόμος περιλαμβάνει για πρώτη φορά πρόνοιες αναφορικά με τον θεσμό της Χρηματοοικονομικής Εκπαίδευσης (financial education), με σκοπό την εκπαίδευση των καταναλωτών ως προς τον υπεύθυνο δανεισμό και τη σωστή διαχείριση του χρέους, ιδίως για τις συμβάσεις ενυπόθηκης πίστωσης.
Ταυτόχρονα, θεσπίζεται νομικό πλαίσιο σε σχέση με τα δάνεια σε ξένο συνάλλαγμα, ενώ θα παρέχεται το δικαίωμα στα πιστωτικά ιδρύματα για αποζημίωση μέσω φόρμουλας σε περίπτωση πρόωρης αποπληρωμής του δανείου.
Ακόμα, θα θεσπίζονται πρόνοιες σχετικά με συμβουλευτικές υπηρεσίες οι οποίες δύνανται να παρέχονται από τα πιστωτικά ιδρύματα, αλλά και η πιστοληπτική αξιολόγηση του καταναλωτή γίνεται πλέον πιο ενδελεχής μέσω θέσπισης διαδικασιών και πληροφοριών. Σημαντικό το γεγονός πως πλέον, τα πιστωτικά ιδρύματα οφείλουν να πληροφορούν εγγράφως τους καταναλωτές για τυχόν μεταβολές του χρεωστικού επιτοκίου και πριν από την έναρξη ισχύος του νέου επιτοκίου.
Τέλος, η νέα νομοθεσία προνοεί ότι οι πιστωτικοί φορείς να απαιτούν από το προσωπικό τους να διαθέτει κατάλληλο επίπεδο γνώσεων για τη χορήγηση συμβάσεων πίστωσης. Σε ειδικό παράρτημα του νόμου παρατίθενται οι ελάχιστες απαιτήσεις γνώσεων για το προσωπικό των πιστωτικών ιδρυμάτων και σημειώνεται ότι οι απαιτήσεις δεν περιορίζονται μόνο σε γνώση των προϊόντων που προσφέρονται, αλλά αφορούν και γνώσεις που σχετίζονται με την κατανόηση της αγοράς, τη διαδικασία πώλησης και αγοράς ακινήτων, την αποτίμηση των εγγυήσεων, κατάλληλες γνώσεις προτύπων επαγγελματικής δεοντολογίας και γνώση της διαδικασίας αξιολόγησης της πιστοληπτικής ικανότητας των καταναλωτών.
