Του Απόστολου Τομαρά
Την ώρα που η Τουρκία αυξάνει την ένταση στην περιοχή με τη διεξαγωγή στρατιωτικών ασκήσεων ανοιχτά της Μόρφου, η Λευκωσία συνεχίζει την πετυχημένη πεπατημένη των χαμηλών τόνων και σχεδιασμών στο παρασκήνιο με χειροπιαστά αποτελέσματα. Η παραμονή του Προέδρου της Δημοκρατίας στις ΗΠΑ και οι επαφές που είχε με την Exxon Mobil φαίνεται να αποδίδουν σημαντικούς καρπούς.
Εν αναμονή και των επίσημων υπογραφών επί των συμβολαίων παραχώρησης των τριών νέων τεμαχίων της κυπριακής ΑΟΖ, το θετικό που εξάγεται από τις επαφές του Νίκου Αναστασιάδη έχει να κάνει με τους σχεδιασμούς του ενεργειακού κολοσσού στο τεμάχιο 10 της ΑΟΖ. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», οι της Exxon Mobil ενημέρωσαν τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας ότι μέσα στο 2018 προγραμματίζουν γεώτρηση προς επιβεβαίωση των κοιτασμάτων του πολλά υποσχόμενου τεμαχίου 10. Η γεώτρηση, σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, προσδιορίσθηκε χρονικά για το δεύτερο εξάμηνο του 2018. Μετά της Ηνωμένες Πολιτείες ο επόμενος σταθμός στον οποίο εστιάζει η Λευκωσία είναι το Ισραήλ, όπου μαζί με την Ελλάδα, αλλά και την Ευρωπαϊκή Ένωση, θα τεθεί επί τάπητος ένα έργο μεγαλόπνοης ενεργειακής υποδομής που θα ενώσει τα κοιτάσματα της περιοχής με την αγορά της Ευρώπης.
Το ενδιαφέρον της ΕΕ για τις ενεργειακές δυνατότητες της περιοχής πηγάζει και από τις αντιδράσεις αξιωματούχων της Ένωσης, όπως της Ύπατης Εκπροσώπου της ΕΕ για την εξωτερική πολιτική Φεντερίκας Μογκερίνι, στις τουρκικές εντάσεις στην ευρύτερη περιοχή. Της τετραμερούς σύναξης στο Ισραήλ θα προηγηθεί η παρουσία της Κύπρου σε ένα μονοήμερο συνέδριο που διοργανώνει η ιταλική ENI στην Ραβένα, στο οποίο ο υπουργός Γιώργος Λακκοτρύπης θα συναντηθεί και με τον Αιγύπτιο ομόλογό του. Το παζλ των στρατηγικών κινήσεων θα συμπληρώσουν οι υπογραφές που θα πέσουν επί των συμβολαίων παραχώρησης των τεμαχίων του τρίτου γύρου αδειοδότησης. Η έντονη δραστηριότητα που επιδεικνύεται από πλευράς Λευκωσίας έχει ως υπόβαθρο τα θετικά μηνύματα που φαίνεται να έχει λάβει και σε πολιτικό επίπεδο. Πέρα από τις προθέσεις της Exxon Mobil να προχωρήσει σε γεώτρηση μέσα στο 2018 στην πολιτική προέκταση των ενεργειακών, λένε οι ίδιες πληροφορίες, οι επαφές έγιναν από τον κυβερνητικό εκπρόσωπο ο οποίος παρέμεινε για τον λόγο αυτό στις ΗΠΑ. Το γενικότερο κλίμα που επικρατεί με κύριο χαρακτηριστικό την έντονη κινητικότητα στα ενεργειακά, λένε πηγές που γνωρίζουν, αποδίδεται και σε εξελίξεις που συντελούνται σε γειτονικές ΑΟΖ, όπως αυτές της Αιγύπτου, που φαίνεται να είναι έτοιμη να ανακοινώσει νέο μεγάλο κοίτασμα στο Δέλτα του Νείλου, του Ισραήλ με 25 νέα τεμάχια προς αδειοδότηση και άλλα πέντε από τον Λίβανο.
Δυνατό χαρτί η Exxon
Πηγές που θέλησαν να διατηρήσουν την ανωνυμία τους έλεγαν στην «Κ» ότι το ζητούμενο για την Λευκωσία σε ό,τι αφορά την θωράκιση της ΑΟΖ έχει επιτευχθεί σε μεγάλο βαθμό κατά τον τρίτον γύρο αδειοδότησης. Με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας να καθορίζει με την Exxon Mobil το γενικό πλαίσιο δράσης αλλά και τον Κυβερνητικό Εκπρόσωπο να ολοκληρώνει τους σχεδιασμούς τόσο σε τεχνοκρατικό όσο και σε πολιτικό επίπεδο με τις επαφές που ολοκληρώθηκαν την Τρίτη το βράδυ, η επόμενη εβδομάδα θεωρείται σημαντική μιας και, όπως αφήνεται να νοηθεί από κυβερνητικές πηγές, θα υπάρξουν σημαντικές ανακοινώσεις.
Εκτός από το πρόγραμμα δράσης της Exxon Mobil στο τεμάχιο 10, στο ταμείο που γίνεται από κυβερνητικής πλευράς συγκαταλέγεται η εκπεφρασμένη πρόθεση της ENI – TOTAL να προχωρήσει με γεώτρηση στο τεμάχιο 11, ενώ οι πληροφορίες θέλουν άλλες δυο γεωτρήσεις σε άλλα τεμάχια από τους Ιταλούς και τους Γάλλους. Αν δεν υπάρξουν αστάθμητοι παράγοντες που ενδεχομένως να μεταβάλλουν τους προγραμματισμούς των εταιρειών, το 2017 κρίνεται ως μια ιδιαίτερα παραγωγική χρονιά στα ενεργειακά της Κύπρου.
Τετραμερής για αγωγό
Στις 3 Απριλίου οι υπουργοί Ενέργειας Κύπρου, Ισραήλ και Ελλάδας με την συμμετοχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα εξετάσουν και εμπράκτως τον αγωγό East Med τόσο από τεχνικής όσο και οικονομικής απόψεως. Η παρουσία του Ευρωπαίου Επίτροπου για θέματα Ενέργειας αναβαθμίζει σημαντικά το ρόλο που επιδιώκει να έχει η Ευρωπαϊκή Ένωση στα ενεργειακά πράγματα της Ανατολικής Μεσογείου. Ένα ενδιαφέρον που σε πρώτη φάση ξεπάγωσε τον αγωγό ΦΑ East Med.
Η συνάντηση χαρακτηρίζεται ιδιαιτέρως σημαντική για ένα έργο υποδομής το οποίο προάγεται σε συνθήκες ΕΕ. Για τον αγωγό ιδιαίτερο ενδιαφέρον επιδεικνύεται και από πλευράς Ιταλίας, που, σύμφωνα με τον υπουργό Ενέργειας Γιώργο Λακκοτρύπη, προσδίδει μια νέα διάσταση. Το ιταλικό ενδιαφέρον θα βάλει επί τάπητος όλα τα δεδομένα που υπάρχουν, ωστόσο, όπως γίνεται σαφές από όλες τις πλευρές, οι προοπτικές που διανοίγονται από τον East Med είναι μακροπρόθεσμες και συμπεριλαμβάνουν τα ευρύτερα κοιτάσματα της περιοχής. Οι τρεις υπουργοί και ο ευρωπαίος αξιωματούχος θα κινηθούν στο μοτίβο των μελλοντικών ανακαλύψεων προκειμένου να υπάρχουν επιλογές για τους διαδρόμους των κοιτασμάτων της περιοχής προς τις αγορές. Πρακτική που όπως τονίζεται και από κυβερνητικής πλευράς ακολουθήθηκε και για το κοίτασμα Αφροδίτη μέχρι να κλειδώσει ο εμπορικός προσανατολισμός του κοιτάσματος που είναι η Αίγυπτος.
Ενδεχόμενη καθυστέρηση
Με βάση και το αναθεωρημένο σχέδιο ανάπτυξης που έχει ενώπιόν του το υπουργείο Ενέργειας από τις εταιρείες που διαχειρίζονται το κοίτασμα «Αφροδίτη» τα δυο τερματικά υγροποίησης επί αιγυπτιακού εδάφους θεωρούνται οι εν δυνάμει αγοραστές του κυπριακού. Παρά το γεγονός ότι προσδιορίζεται χρονικά η εκκίνηση της παραγωγής από το κοίτασμα, επί του παρόντος δεν είναι σίγουρο ότι θα ξεκινήσει την διετία 2020 – 2021. Όπως πληροφορούμαστε, εξετάζεται σε πολιτικό αλλά και τεχνοκρατικό επίπεδο το ενδεχόμενο καθυστέρησης εμπορικής εκμετάλλευσης του κοιτάσματος «Αφροδίτη».
Ένας παράγοντας που θα διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο, όπως μας υποδείχθηκε, είναι τα συμβόλαια τα οποία θα υπογραφούν και τα οποία βρίσκονται στο στάδιο της διαπραγμάτευσης. Στην περίπτωση που οι συμφωνίες δεν είναι σε θέση που υποστηρίζουν το επενδυτικό πρόγραμμα των υποδομών μεταφοράς ΦΑ στα δυο τερματικά σε μια τέτοια περίπτωση το εμπορικό σκέλος του κοιτάσματος θα καθυστερήσει μέχρι να εντοπισθούν νέα κοιτάσματα.
Μήνυμα Μογκερίνι
Και ενώ η Τουρκία συνεχίζει τις σπασμωδικές αντιδράσεις σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο με προκλητικές συμπεριφορές, σημαντική θεωρείται η τοποθέτηση της Ύπατης Εκπροσώπου της ΕΕ Φεντερίκα Μογκερίνι. «Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει εκφράσει επανειλημμένα τις σοβαρές ανησυχίες της και έχει καλέσει την Τουρκία να αποφύγει οποιαδήποτε απειλή ή ενέργεια που θα μπορούσαν να θίξουν τις σχέσεις καλής γειτονίας και την ειρηνική επίλυση των διαφορών», απαντά η Ύπατη Εκπρόσωπος της ΕΕ για την εξωτερική πολιτική Φεντερίκα Μογκερίνι σε επιστολή του ελλαδίτη ευρωβουλευτή Νίκου Ανδρουλάκη.
Η Ύπατη Εκπρόσωπος, εκτός από τις αναφορές σε ζητήματα καταπάτησης ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Τουρκία, εξήγησε ότι «η Κομισιόν, στην τελευταία ετήσια έκθεσή της για την Τουρκία, ανέφερε ότι, σύμφωνα με το διαπραγματευτικό πλαίσιο και με παλαιοτέρα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, το Συμβούλιο έχει τονίσει επανειλημμένα ότι η Τουρκία πρέπει να δεσμευτεί ρητά υπέρ των σχέσεων καλής γειτονίας». Οι επισημάνσεις της κ. Μογκερίνι ήλθαν την χρονική στιγμή που η Τουρκία για άλλη μια φορά προχώρησε σε παράνομη δέσμευση περιοχής δυτικά της Πάφου για την διεξαγωγή ασκήσεων με πραγματικά πυρά.
