Kathimerini.gr
ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΟΤΟΦΩΛΟΣ
Η δυνατότητα που έχουν σήμερα οι κολοσσοί της ψηφιακής οικονομίας να μην πληρώνουν επαρκείς φόρους, η δυνατότητα που επίσης έχουν οι πλουσιότεροι άνθρωποι του πλανήτη να καταφεύγουν στους φορολογικούς παραδείσους και, ακόμη, ο αθέμιτος ανταγωνισμός πολλών μικρών κρατών που έχουν τη δυνατότητα να εκμηδενίζουν σχεδόν τους συντελεστές κερδών και εισοδημάτων, μπορεί να τινάξουν τον κόσμο στον αέρα. Η τρομακτική ανισότητα που δημιουργείται μεταξύ πλουσίων και φτωχών από αυτό το ξεχαρβάλωμα του φορολογικού συστήματος, προκαλεί ήδη ένα κολοσσιαίο κοινωνικό πρόβλημα, που έχουμε αρχίσει να το βρίσκουμε και πολιτικά μπροστά μας. Φαινόμενα έξαρσης του λαϊκισμού, του εθνικισμού, του εξτρεμισμού, της αποστροφής των πολιτών στα δημόσια πράγματα και των τρελών επιλογών του εκλογικού σώματος από τη μία έως την άλλη άκρη της Ευρώπης και την Αμερική, σε αυτήν ακριβώς τη βάση εδράζονται, αναπαράγονται και οξύνονται.
Το φορολογικό σύστημα υπήρξε πάντοτε ο πιο σοφός και ασφαλής μηχανισμός για την ανακατανομή των εισοδημάτων, την εξισορρόπηση των αντιθέσεων και τη συνοχή των κοινωνιών, του δημοκρατικού τουλάχιστον και πολιτισμένου κόσμου. Σήμερα συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Ο φορολογικός μηχανισμός έχει υποβαθμιστεί κραυγαλέα, θα έλεγε κανείς προκλητικά, και αντί να αμβλύνει επιτείνει τις κοινωνικές ανισότητες, υποδαυλίζοντας τις κοινωνικές ταραχές και την υπονόμευση των δημοκρατικών θεσμών. Η φορολογία δηλαδή προκαλεί την αταξία αντί για την κοινωνική ισορροπία. Εκ του λόγου αυτού, εξάλλου, ένας σπουδαίος καθηγητής, παρακολουθώντας τις εξελίξεις αυτές, ακούστηκε να λέει καυστικά ότι δεν θα μπορούσε ποτέ να φανταστεί ότι η Γαλλική Επανάσταση θα επαναλαμβανόταν στην Ιστορία, και όμως, όπως βλέπει τα πράγματα, δεν θα το απέκλειε για το μέλλον! Αυτό είναι πράγματι το μείζον πρόβλημα της εποχής για την παγκόσμια πολιτική τάξη.
Θα πρέπει να γεφυρωθεί αυτό το επικίνδυνο ταξικό χάσμα, με αυτούς που πληρώνουν φόρους και είναι οι πολλοί (στην Ελλάδα δε πληρώνουν τους υψηλότερους φόρους) και σε αυτούς τους πλούσιους, που δεν πληρώνουν φόρους και είναι πολύ λίγοι. Σύμφωνα με τα διεθνή στατιστικά δεδομένα, η ψαλίδα αυτής της χαοτικής ανισότητας διευρύνεται συνεχώς, χρόνο με τον χρόνο, ιδίως μετά το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης. Το αποτέλεσμα είναι σήμερα το 1% του πληθυσμού του πλανήτη να έχει συγκεντρωμένο στα χέρια του το 65% του παγκόσμιου πλούτου! Μιλάμε για ασύλληπτα συντριπτικά μεγέθη... Οι διεθνείς «αγορές» που έτρεξαν αυτή την κούρσα με απόλυτη κυριαρχία τις προηγούμενες δεκαετίες, θα πρέπει επιτέλους να νικηθούν από την πολιτική. Η πολιτική είναι αντιμέτωπη με τον κίνδυνο να γυρίσει ο κόσμος όλος ανάποδα. Δυστυχώς, το πρόβλημα είναι ότι καμία χώρα δεν θα μπορούσε να σταθεί στην παγκόσμια αυτή πρόκληση από μόνη της.
Ακόμη και μέσα στην Ευρωπαϊκή Ενωση, οι συγκρούσεις γύρω από το θέμα της φορολογίας είναι πολύ μεγάλες, γιατί η φορολογία παραμένει προνόμιο της εξουσίας των εθνικών κρατών. Οποια και εάν είναι η επιμέρους πολιτική βούληση, χρειάζεται οπωσδήποτε μια υπερεθνική δομή για την εφαρμογή των κανόνων κάποιας φορολογικής ισονομίας. Η Ευρωπαϊκή Ενωση καταβάλλει πάντως μια φιλότιμη προσπάθεια, ενεργοποιώντας τους αυστηρούς νόμους του ανταγωνισμού και της ενιαίας αγοράς, αλλά αυτό μόνο είναι πολύ λίγο. Η Ευρώπη δεν μπορεί να επιτύχει πολύ περισσότερα γιατί δεν διαθέτει τις κεντρικές εξουσίες για να επιβάλει ακόμη και τα αντίστοιχα μέτρα εντός των ευρωπαϊκών συνόρων. Υπάρχει ένας μεγάλος εσωτερικός ανταγωνιστικός άλλωστε μεταξύ των κρατών-μελών, που χρησιμοποιούν την πάμφθηνη φορολογία κερδών και εισοδημάτων για την προσέλκυση επενδύσεων. Από την άλλη πλευρά, όμως, η πολιτική αυτή ξηλώνει και τα τελευταία υπολείμματα του κράτους πρόνοιας και εκτοξεύει τη φτώχεια των πιο ευπαθών ομάδων του πληθυσμού στα ύψη. Ακόμη και η μεσαία τάξη αμφισβητεί ευθέως πλέον το παραδοσιακό σύστημα, διότι πιστεύει ότι δεν μπορεί να στηρίξει τα παιδιά της, ότι η επόμενη γενιά θα ζήσει φτωχότερα και από τη σημερινή.
