Kathimerini.gr
EWA KRUKOWSKA, JOHN FOLLAIN, JORGE VALERO / BLOOMBERG
Οι ηγέτες της Ε.Ε. δεν κατόρθωσαν να καταλήξουν σε συμφωνία για το πώς θα αντιμετωπίσουν την άνευ προηγουμένου ενεργειακή κρίση που έχει οδηγήσει τις τιμές του φυσικού αερίου σε επίπεδα-ρεκόρ. Εμπόδιο στάθηκε και το αίτημα της Πολωνίας και της Τσεχίας για πιο επιθετική ανάληψη δράσης για να μειωθεί το κόστος που καταβάλλουν για τις εκπομπές καυσαερίων. Μετά από δύο γύρους εντονότατων συζητήσεων στο πλαίσιο της Συνόδου Κορυφής στις Βρυξέλλες, οι αρχηγοί κυβερνήσεων εγκατέλειψαν τα σχέδιά τους για κοινό ανακοινωθέν, σχετικό με την ενεργειακή κρίση. Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές που μίλησαν στο Bloomberg, απεδείχθησαν αγεφύρωτες οι διαφορές ανάμεσά τους ως προς το πώς αποτιμούν την εκτόξευση της τιμής της ενέργειας, του φυσικού αερίου αλλά και των εκπομπών καυσαερίων. Ετσι το σχέδιο της Κομισιόν να παρουσιάσει δέσμη ρυθμίσεων για το πού και σε ποια κατηγορία θα κατατάσσονται η πυρηνική ενέργεια και το φυσικό αέριο προκάλεσε μεγάλες διχογνωμίες. Οι περισσότερες χώρες-μέλη της Ε.Ε. έχουν ήδη λάβει μέτρα για να αμβλύνουν τον αντίκτυπο της ενεργειακής κρίσης στα οικονομικά επιχειρήσεων και καταναλωτών. Ανάμεσα στα μέτρα αυτά είναι κυρίως φοροαπαλλαγές και άμεσες επιδοτήσεις στα πιο ευάλωτα νοικοκυριά. Δεδομένου, όμως, ότι δεν υπάρχουν ενδείξεις αποκλιμάκωσης της κρίσης, η άνοδος των τιμών αυξάνει την ανησυχία για την πορεία του πληθωρισμού που απειλεί την ανάκαμψη της οικονομίας. Και στο μεταξύ οι ροές φυσικού αερίου από τη Ρωσία παραμένουν περιορισμένες.
Στο μεταξύ αυξάνονται και οι χρεώσεις της άδειας σε εκπομπές καυσαερίων στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων στη ρύπανση και την περασμένη εβδομάδα έφτασαν στο επίπεδο-ρεκόρ των 90,75 ευρώ ανά μετρικό τόνο, έχοντας καταγράψει αύξηση 150% στη διάρκεια του έτους. Οι τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας έχουν άλλωστε εκτοξευθεί στα υψηλότερα επίπεδα όλων των εποχών. Μιλώντας σε δημοσιογράφους στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής, ο Πολωνός πρωθυπουργός, Ματέους Μοραβιέτσκι, χαρακτήρισε εντελώς δυσλειτουργικό το ευρωπαϊκό σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων σε εκπομπές καυσαερίων και εξέφρασε την ελπίδα πως «η Πολωνία με τη στήριξη κάποιων άλλων χωρών πέτυχε να ενσπείρει στην Κομισιόν και σε άλλες χώρες την υποψία ότι πρέπει να αναθεωρήσουν το σύστημα». Το ευρωπαϊκό σύστημα εμπορίας του δικαιώματος σε εκπομπές καυσαερίων επιβάλλει όρια σε περίπου 11.000 μονάδες μεταποίησης, γεννήτριες παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος και αεροπορικές εταιρείες. Στην Ε.Ε. είναι σε εξέλιξη η συζήτηση για μια ουσιαστική μεταρρύθμιση της αγοράς ώστε να εναρμονιστεί το πρόγραμμά της με τους αυστηρότερους ελέγχους για τους στόχους του κλίματος που αναμένεται να τεθούν σε ισχύ το 2030. Προβλέπει επίσπευση της μείωσης των εκπομπών καυσαερίων, που αναμένεται να κάνει δυσεύρετες τις άδειες για εκπομπές καυσαερίων.
Στην αρχή της σχετικής συζήτησης ο Πολωνός πρωθυπουργός επέρριψε την ευθύνη για την ενεργειακή κρίση στους επενδυτές που οδήγησαν στα ύψη το κόστος του άνθρακα. Με την άποψή του συντάχθηκαν άλλες χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, μεταξύ των οποίων η Δημοκρατία της Τσεχίας και η Ουγγαρία, σύμφωνα, πάντα, με διπλωματικές πηγές που ζήτησαν να διατηρήσουν την ανωνυμία τους επειδή οι σχετικές συζητήσεις διεξάγονται κατ’ ιδίαν.
Σχολιάζοντας το αδιέξοδο ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας, Βίκτορ Ορμπαν, τόνισε σε βίντεο που αναρτήθηκε στη σελίδα του στο Facebook ότι «κοντέψαμε να διαλυθούμε τελείως από τις διαφωνίες μας στο πιο σημαντικό θέμα, στο ζήτημα της ενεργειακής κρίσης και των τιμών της ενέργειας». Και προσέθεσε ο ίδιος πως «Τσέχοι, Πολωνοί, Σλοβάκοι και Ούγγροι ήταν όλοι κατηγορηματικοί ως προς το ότι χρειάζεται να παρέμβουμε για να ανακόψουμε την άνοδο των τιμών της ενέργειας, είτε αυτή αφορά την ηλεκτρική ενέργεια είτε το φυσικό αέριο». Ειδικότερα όμως η Πολωνία, που βασίζεται κατά κύριο λόγο στον γαιάνθρακα για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, δεν κατόρθωσε να βρει την απαιτούμενη στήριξη για να της επιτραπεί προσωρινή εξαίρεση από τους κανονισμούς για το εμπόριο δικαιωμάτων ρύπανσης.
Εξάλλου, ο Γερμανός καγκελάριος Ολαφ Σολτς χαρακτήρισε δυσβάσταχτη την τιμή των 90 ευρώ που συνοδεύει τις εκπομπές ενός μετρικού τόνου διοξειδίου του άνθρακα και υποστήριξε πως θα ήταν καταλληλότερη μια τιμή της τάξης των 60 ευρώ. Προσέθεσε, πάντως, πως ίσως αποδειχθεί δύσκολο να διατηρηθεί αυτή η τιμή τώρα που το σύστημα υπόκειται σε μεταβολές. Σημειωτέον ότι τον περασμένο μήνα η νεοπαγής κυβέρνηση της Γερμανίας εξέφρασε την πρόθεση να εξετάσει την προοπτική να καθιερωθεί για μεγάλο χρονικό διάστημα μια τιμή ύψους 60 ευρώ σε μακροπρόθεσμη βάση, εάν, βέβαια, υποχωρήσουν οι τιμές σε τέτοια επίπεδα μέσα στην επόμενη πενταετία.
