Kathimerini.gr
Γιάννης Παλαιολόγος
Σε συμφωνία, μετά από διαβουλεύσεις σχεδόν τεσσάρων ετών, επί ενός νέου πλαισίου για τον ΦΠΑ κατέληξαν χθες οι υπουργοί Οικονομικών της ΕΕ στο Ecofin. Με τη συμφωνία δίνεται μεγαλύτερη ευελιξία στα κράτη-μέλη στην πολιτική ΦΠΑ, ενώ λαμβάνονται μέτρα για τον περιορισμό των στρεβλώσεων στον ανταγωνισμό και για την προώθηση των βασικών προτεραιοτήτων της ΕΕ (ψηφιακή και πράσινη μετάβαση, δημόσια υγεία). Το προηγούμενο πλαίσιο είναι 30 ετών και ήταν επείγουσα πλέον η ανάγκη εκσυγχρονισμού του. Το νέο πλαίσιο θα ισχύσει από το 2025.
Η εξέλιξη χαιρετίστηκε από την Επιτροπή αλλά και από το ελληνικό υπουργείο Οικονομικών. Σε ανακοίνωση του υπουργείου, σημειώνεται ότι η πρόταση Οδηγίας, όπως υιοθετήθηκε, «κατοχυρώνει σε μόνιμη βάση τη δυνατότητα της Ελλάδας για εφαρμογή ειδικών, μειωμένων κατά έως 30% συντελεστών ΦΠΑ στα νησιά του Αιγαίου».
Ένα ελληνικό αίτημα πολλών ετών, επιπλέον, ικανοποιείται με το νέο πλαίσιο, το οποίο καθιστά διαθέσιμες σε όλες τις χώρες παρεκκλίσεις και απαλλαγές οι οποίες ισχύουν επί του παρόντος για ιστορικούς λόγους σε ορισμένα κράτη-μέλη. Η Ελλάδα θα μπορεί, βάσει αυτής της αλλαγής, να επιβάλλει μειωμένους συντελεστές ΦΠΑ στα αγροτικά μηχανήματα – παρέκκλιση που είχε αποσπάσει η Πορτογαλία κατά τη διάρκεια των ενταξιακών της διαπραγματεύσεων. Την ίδια δυνατότητα, σύμφωνα με το υπουργείο, απέσπασε η ελληνική πλευρά για την αγορά ακινήτων. Σημειώνεται πάντως ότι οι υφιστάμενες παρεκκλίσεις που δεν συνδέονται με τη δράση της Ε.Ε. για το κλίμα θα πρέπει να καταργηθούν έως το 2032.
Το νέο πλαίσιο επιβάλλει την κατάργηση, έως το 2030, των μειωμένων συντελεστών και των απαλλαγών σε αγαθά και υπηρεσίες που θεωρούνται επιζήμια για το περιβάλλον και τους στόχους της Ε.Ε. για την κλιματική αλλαγή. Ωστόσο, σύμφωνα με το υπουργείο Οικονομικών, η ελληνική πλευρά απέσπασε ρήτρα διασφάλισης της δυνατότητας εφαρμογής μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ στα φυτοφάρμακα – λιπάσματα πέρα από την ημερομηνία αυτή (ως το 2032).
Με τη νέα συμφωνία, επίσης, επικαιροποιείται ο κατάλογος αγαθών και υπηρεσιών επί των οποίων μπορούν να επιβληθούν μειωμένοι συντελεστές. Στον κατάλογο περιλαμβάνονται πλέον αγαθά που προστατεύουν τη δημόσια υγεία (π.χ. χειρουργικές μάσκες), είναι επωφελή για το περιβάλλον (π.χ. ηλιακά πάνελ) και στηρίζουν την ψηφιακή μετάβαση (π.χ. υπηρεσίες live-streaming). Επιπλέον, για πρώτη φορά, τα κράτη-μέλη θα μπορούν να εφαρμόζουν μειωμένο συντελεστή χαμηλότερο του 5% ή να απαλλάσσουν από τον ΦΠΑ μικρό αριθμό ειδών του καταλόγου.
Για να μην μεταφραστεί η νέα Οδηγία σε αιτία απώλειας δημοσιονομικών εσόδων, καθορίζονται τόσο το ελάχιστο επίπεδο των μειωμένων συντελεστών όσο και ο μέγιστος αριθμός αγαθών και υπηρεσιών επί των οποίων μπορούν να επιβληθούν. Για να μην εντείνει, ωστόσο, η νέα ευελιξία τον αθέμιτο φορολογικό ανταγωνισμό, θα πρέπει να γίνει πράξη η συμφωνία για μετατροπή του ΦΠΑ της Ε.Ε. σε σύστημα στο οποίο ο ΦΠΑ καταβάλλεται στο κράτος-μέλος του καταναλωτή (και όχι του προμηθευτή), συμβάλλοντας στη δημιουργία μίας πραγματικά ενιαίας αγοράς υπηρεσιών.
