Η μεγάλη ύφεση στην τουρκική οικονομία επηρεάζει πολυδιάστατα την καθημερινότητα των Τουρκοκυπρίων. Η τ/κ κοινότητα ετοιμάζεται να αφήσει πίσω της το 2021 με μεγάλα προβλήματα και σε συνθήκες πρωτόγνωρου κοινωνικοοικονομικού αναβρασμού. Εξαιτίας της πρωτόγνωρης κρίσης στην τ/κ αγορά άρχισαν να παρουσιάζονται οι πρώτες ελλείψεις σημαντικών αγαθών.
Η τροφοδότηση της τ/κ αγοράς με καύσιμα συνεχίζεται με μεγάλα προβλήματα. Τα στρατηγικά αποθέματα καυσίμων των Τ/κ έχουν περιοριστεί τις τελευταίες ημέρες. Την ίδια στιγμή, από την τ/κ αγορά άρχισαν να εξαφανίζονται φάρμακα και είδη πρώτης ανάγκης.
Αντιμέτωπη με μια μεγάλη κρίση και μόλις λίγες εβδομάδες πριν από τις πρόωρες «βουλευτικές εκλογές» που είναι προγραμματισμένες για τις 23 Ιανουαρίου, η τ/κ ηγεσία αποδέχεται εμμέσως ότι τα εργαλεία και μέσα που διαθέτει για παρέμβαση στην αγορά και στην οικονομική κρίση είναι περιορισμένα. Με επίγνωση αυτής της πραγματικότητας, ο «Πρωθυπουργός», Φαΐζ Σουτζούογλου ακολουθεί τον δρόμο που άνοιξε ο Πρόεδρος της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν στο μέτωπο της οικονομίας, και επιστρατεύει ανορθόδοξες οικονομικές συνταγές.
Κρίση καυσίμων
Τις τελευταίες εβδομάδες, η αξία της τουρκικής λίρας έναντι των ξένων νομισμάτων σημειώνει πρωτόγνωρη πτώση. Το ευρώ που πριν από λίγες εβδομάδες, στην τουρκική αγορά βρισκόταν στις 12,5 μονάδες, τις τελευταίες ώρες «φλερτάρει» με τις 16 μονάδες. Και το δολάριο πλέον σκαρφαλώνει στις 14 μονάδες. Τούρκοι οικονομολόγοι προειδοποιούν ότι στις αρχές του νέου έτους, σε περίπτωση που δεν τερματιστεί η πτώση της αξίας της λίρας, το δολάριο δεν αποκλείεται να «αγγίξει» τις 16 μονάδες και το ευρώ τις 20. Υπό την σκιά των τελευταίων εξελίξεων και των νέων απαισιόδοξων προβλέψεων των ειδικών, οι Τ/κ προμηθευτές καυσίμων ζητούν από την «κυβέρνηση» πιο γρήγορες και αποφασιστικές αυξήσεις της τιμής των καυσίμων. Και μέχρι να ικανοποιηθεί αυτό το αίτημα, οι Τ/κ προμηθευτές περιορίζουν την παροχή καυσίμων στα τ/κ πρατήρια.
Στα κατεχόμενα, τα οποία εισάγουν προϊόντα και υπηρεσίες από την Τουρκία σε δολάριο ΗΠΑ, η τιμή των καυσίμων καθορίζεται ανά τακτά χρονικά διαστήματα από την «κυβέρνηση» και τα είδη καυσίμων διατίθενται στην αγορά σε «σταθερή τιμή» που είναι ίδια σε όλα τα πρατήρια. Οι Τ/κ προμηθευτές καυσίμων απαιτούν την μείωση της χρονικής περιόδου της επανεξέτασης της τιμής πώλησης των καυσίμων με το σκεπτικό ότι αντιμετωπίζουν οικονομικές ζημιές από την στιγμή της αγοράς νέων εφοδίων από την Τουρκία σε δολάρια ΗΠΑ, ως τη στιγμή της πώλησης των καυσίμων στα τ/κ βενζινάδικα σε λίρες Τουρκίας.
Η «κυβέρνηση» του Φαΐζ Σουτζούογλου από την πλευρά της, λίγες εβδομάδες πριν από τις πρόωρες «βουλευτικές εκλογές», επιχειρεί να αποφύγει μεγάλες και αισθητές αυξήσεις των τιμών των βασικών αγαθών και προϊόντων. Για αυτό το λόγο καθυστερεί την ενεργοποίηση της σχετικής ρήτρας του «νόμου» του 2001 που παρέχει στην «κυβέρνηση» τη δυνατότητα να επαναξιολογεί την τιμή των καυσίμων κάθε 5 με 15 ημέρες.
Αντιμέτωποι με την καθυστέρηση της αύξησης της τιμής των καυσίμων, οι Τ/κ προμηθευτές τις προηγούμενες ημέρες μείωσαν την ποσότητα των καυσίμων που παρέχουν στα τ/κ βενζινάδικα. Την προηγούμενη εβδομάδα αυτή η μείωση συνδυάστηκε με τις επιπτώσεις των κακών καιρικών συνθηκών και την καθυστέρηση της άφιξης νέου φορτίου καυσίμων από την Τουρκία στα κατεχόμενα. Έτσι, σε ολόκληρα τα κατεχόμενα, άρχισαν να παρατηρούνται σημαντικές ελλείψεις διάφορων ειδών καυσίμων.
Προς τα τέλη της προηγούμενης εβδομάδας, μια νέα ποσότητα καυσίμων που έφτασε από την Τουρκία περιόρισε της ζημιές στην τ/κ αγορά, ωστόσο δεν έλυσε το όλο πρόβλημα. Και στη σκιά αυτής της εξέλιξης, το Σάββατο, ο «Πρωθυπουργός» ζήτησε από τους Τ/κ ιδιοκτήτες πρατηρίων να τερματίσουν την πώληση καυσίμων σε οχήματα που φέρουν πινακίδες κυκλοφορίας της Κυπριακής Δημοκρατίας. Ο Σουτζούογλου στηρίζει την νέα εισήγηση του στο γεγονός ότι το επόμενο διάστημα τα προβλήματα στην αγορά των καυσίμων θα έχουν συνέχεια και ότι στρατηγικής σημασίας τομείς των κατεχομένων δεν πρέπει να παραμείνουν χωρίς καύσιμα. «Προτεραιότητά μου είναι οι πολίτες μου», αναφέρει ο Σουτζούογλου, ο οποίος μάλιστα προσθέτει στην τοποθέτησή του και την απειλή ότι οι «αστυνομικοί» θα ξεκινήσουν να ελέγχουν τα ε/κ οχήματα στα οδοφράγματα για να διαπιστώσουν το αν αγόρασαν καύσιμα από τ/κ πρατήρια καυσίμων ή όχι.
Σημειώνεται ότι λίγο μετά την νέα δήλωση του Σουτζούογλου, η τιμή των καυσίμων στα κατεχόμενα αυξήθηκε εκ νέου. Σε ορισμένα είδη καυσίμων η τιμή του λίτρου πλέον ξεπερνά τις 10 λίρες. Λίγο πριν από την εφαρμογή των νέων τιμών, σε ολόκληρα τα κατεχόμενα, στα βενζινάδικα σχηματίστηκαν ουρές οχημάτων. Την ίδια ώρα, αρκετά τ/κ πρατήρια καυσίμων δεν υπάκουσαν στην εντολή του «Πρωθυπουργού» και συνέχισαν να εξυπηρετούν Ε/κ οδηγούς.
Αδειάζουν τα ράφια
Ο Τ/κ ηγέτης Ερσίν Τατάρ και ο συνέταιρος του Σουτζούογλου στην νέα κυβέρνηση, αρχηγός του Δημοκρατικού Κόμματος, Φικρί Ατάογλου, τις τελευταίες ώρες έχουν προβεί σε δηλώσεις που έρχονται σε αντίθεση με την νέα εισήγηση του «Πρωθυπουργού». Ο Τατάρ εξέφρασε δημοσίως προβληματισμό για το γεγονός ότι ΕΕ/κ οδηγοί ταξί αντιμετωπίζουν προβλήματα κατά την επιστροφή τους στις ελεύθερες περιοχές εξαιτίας των καυσίμων που προμηθεύονται από τα κατεχόμενα. Την ίδια ώρα, ο κ. Ατάογλου ξεκαθάρισε την διαφωνία του με την νέα πρόταση του «Πρωθυπουργού».
Οι διαφωνίες στις τάξεις της τ/κ Δεξιάς για την αντιμετώπιση της μεγάλης οικονομικής ύφεσης έρχονται στην επιφάνεια σε μια περίοδο που αυξάνονται τα προβλήματα στην τ/κ αγορά. Όπως είναι σε θέση να γνωρίζει η «Κ», τα τελευταία εικοσιτετράωρα αυξάνεται ο αριθμός των ειδών πρώτης ανάγκης που εξαφανίζονται από τα ράφια των τ/κ αγορών. Την απουσία των φιαλών υγραερίου ακολουθεί η έλλειψη σημαντικών φαρμάκων από τα ράφια των τ/κ φαρμακείων. Οι Τ/κ φαρμακοποιοί δηλώνουν ότι την τελευταία περίοδο δεν είναι σε θέση να προμηθεύσουν χρόνιους ασθενείς με φάρμακα που χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση διάφορων νόσων.
Την ίδια ώρα, από τις τ/κ υπεραγορές απουσιάζουν ορισμένα είδη καπνού και πρώτης ανάγκης. Οι υπεύθυνοι των αγορών σχετίζουν τις νέες ελλείψεις με τα προβλήματα τροφοδότησης της τ/κ αγοράς από την Τουρκία.
Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι τα τελευταία εικοσιτετράωρα, στα κατεχόμενα παρατηρείται ραγδαία αύξηση στην τιμή βασικών αγαθών και υπηρεσιών. Σε ορισμένες περιπτώσεις οι αυξήσεις ξεπερνούν το 70 και 80% της αρχικής τιμής.
