Kathimerini.com.cy
Σοβαρές ανεπάρκειες στο δικαστικό σύστημα της Κύπρου σημειώνει η Κομισιόν, με το ποσοστό διεκπεραίωσης διοικητικών υποθέσεων να μειώνεται τα τελευταία χρόνια, ενώ ο χρόνος εκδίκασης συνεχώς να αυξάνεται, δημιουργώντας ακόμα πιο αρνητική εικόνα για τη χώρα.
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την έκθεση χειμερινής δέσμης του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου για τα κράτη μέλη της Ένωσης, στον τομέα της δικαιοσύνης, το ποσοστό διεκπεραίωσης διοικητικών υποθέσεων μειώθηκε από 113 % το 2016 σε 74 % το 2017, ενώ ο χρόνος εκδίκασης αυξήθηκε από 1.582 ημέρες το 2016 σε 2.162 το 2017 (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2019).
Στην έκθεση που γίνεται αξιολόγηση της προόδου των κρατών όσον αφορά τις οικονομικές και κοινωνικές προτεραιότητές τους, οι κύριες ανεπάρκειες απορρέουν από τους παρωχημένους και πολύπλοκους κανόνες για τις αστικές διαδικασίες, την έλλειψη εξειδίκευσης των δικαστηρίων, το χαμηλό επίπεδο ψηφιοποίησης και την κακή ποιότητα των κτιρίων. Η Κομισιόν συμπληρώνει δε πως, η έλλειψη επίσημης διά βίου κατάρτισης για τους δικαστές και η περιορισμένη χρήση της διαμεσολάβησης είναι πρόσθετες πηγές αναποτελεσματικότητας. «Οι αδυναμίες του δικαστικού συστήματος εμποδίζουν τη χρήση πλαισίων αφερεγγυότητας και εκποιήσεων, προκαλούν μακροχρόνιες διαδικασίες, μεταξύ άλλων για οικονομικές διαφορές, και αποδυναμώνουν τη νοοτροπία που επικρατεί στη χώρα όσον αφορά τις πληρωμές», τονίζεται στην έκθεση.
Προτεραιότητα οι μεταρρυθμίσεις
Η συνολική μεταρρύθμιση του δικαστικού συστήματος θεωρείται προτεραιότητα από τις αρχές. Η Κομισιόν υπογραμμίζει πως έχει καταρτιστεί σχέδιο δράσης που καλύπτει ευρύ φάσμα μεταρρυθμίσεων που εκτείνονται σε περισσότερα του ενός έτη και η εφαρμογή του παρακολουθείται τακτικά.
Τα μέτρα
«Σταδιακά εφαρμόζονται μέτρα για την αντιμετώπιση των κύριων προκλήσεων», σχολιάζει στην έκθεσή της. Στα μέτρα αυτά σύμφωνα με την Επιτροπή περιλαμβάνεται η δημιουργία ειδικής ομάδας δικαστών για την κάλυψη του μεγάλου αριθμού εκκρεμών υποθέσεων· σε εξέλιξη βρίσκεται επί του παρόντος η διαδικασία πρόσληψης των δικαστών και του προσωπικού υποστήριξης. Έχει αναπτυχθεί ένα «μίνι» ηλεκτρονικό μητρώο το οποίο λειτουργεί πλέον πιλοτικά σε όλα τα περιφερειακά δικαστήρια και στο Ανώτατο Δικαστήριο, έως ότου τεθεί σε πλήρη λειτουργία το σύστημα ηλεκτρονικής δικαιοσύνης. Άλλα εν εξελίξει μέτρα περιλαμβάνουν την αξιολόγηση των κριτηρίων πρόσληψης και προαγωγής των δικαστών και την ίδρυση σχολής κατάρτισης για τους δικαστές. Παράλληλα, οι κανόνες πολιτικής δικονομίας αναμένεται να αναθεωρηθούν έως το τέλος του 2019. Οι νέοι κανόνες αποσκοπούν στην ενίσχυση της εκτέλεσης των δικαστικών αποφάσεων και στη βελτίωση της αποτελεσματικότητας του δικαστικού συστήματος στο σύνολό του.
Εμπορικό δικαστήριο ενόψει
Η Κομισιόν σχολιάζει πως αναλαμβάνονται μέτρα για την ενίσχυση της εξειδίκευσης των δικαστηρίων. Βάσει του σχεδιασμού, αναμένεται ο διορισμός δικαστών για τη διεκπεραίωση των οικονομικών διαφορών, καθώς και των δικαστικών διαδικασιών για μη εξυπηρετούμενα δάνεια.
Η σχετική νομοθεσία κατατέθηκε για έγκριση στη Βουλή των Αντιπροσώπων τον Φεβρουάριο του 2019, ενώ ξεκίνησε η διαδικασία προσλήψεων. Συστάθηκε νέο Διοικητικό Δικαστήριο Διεθνούς Προστασίας, αρμόδιο κυρίως για τους αιτούντες άσυλο. Επιπλέον, το 2019 αναμένεται η ίδρυση εμπορικού δικαστηρίου. Η σχετική νομοθεσία κατατέθηκε για έγκριση στη Βουλή των Αντιπροσώπων τον Οκτώβριο του 2018. Η δημιουργία αυτών των ειδικευμένων δικαστηρίων αναμένεται να συμβάλει στη μείωση της διάρκειας των διαδικασιών και στην αντιμετώπιση των συσσωρευμένων εκκρεμών υποθέσεων. Τέλος, για τη σύσταση εφετείου, η Κομισιόν προσθέτει πως καταρτίζεται σχετική νομοθεσία.
«Ωστόσο, η πρόσληψη των δικαστών αποτελεί αμφιλεγόμενο σημείο μεταξύ των αρχών. Το ζήτημα συνδέεται με τη διάκριση των εξουσιών και την ανεξαρτησία της δικαστικής εξουσίας και χρειάζεται στενή παρακολούθηση», καταλήγει.
