Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Στόχοι αισιόδοξοι, αλλά πλέον επιτακτικοί. Αυτό είναι το «μότο» της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για τη μείωση των Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων (ΜΕΔ) σε κράτη – μέλη τα οποία αντιμετωπίζουν μεγάλο πρόβλημα με τα κόκκινα δάνειά τους, ένα από αυτά και η Κύπρος. Ενώ τα προηγούμενα χρόνια η ΕΚΤ είχε θέσει στόχους μείωσης των ΜΕΔ οι οποίοι ήταν «εφικτοί», πλέον έχει ανεβάσει κατά πολύ το ποσοστό στο οποίο καλούνται τα Πιστωτικά Ιδρύματα (ΠΙ) της Κύπρου να «ρίξουν» τα κόκκινα δάνεια τους.
Το ποσοστό αυτό, σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ» που πηγάζουν από τη Φρανκφούρτη, ανέρχεται στο 30% μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους, δηλαδή το 2018. Οι γραμμές αυτές έχουν δοθεί από το τέλος του προηγούμενου έτους και οι τραπεζίτες της Κύπρου είναι πλήρως ενημερωμένοι. Το ποσοστό σίγουρα είναι πολύ μεγάλο, παρόλο που η Κύπρος έχει αποδείξει ότι μπορεί να ρίξει τα ΜΕΔ της, εφόσον δεν πρέπει να ξεχνάμε άλλωστε ότι τα κυπριακά ΠΙ έχουν μειώσει τα ΜΕΔ τους κατά την τελευταία τριετία – τετραετία κατά 7 δισεκατομμύρια ευρώ, τα οποία αντιστοιχούν στο 40% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος της χώρας. Κατά αναλογία είναι ήδη τεράστιο το ποσοστό μείωσης των ΜΕΔ, αν και το επόμενο διάστημα θα δυσκολέψουν οι διαδικασίες μείωσης λόγω του χαρακτήρα των κόκκινων δανείων που υπάρχουν στους ισολογισμούς των τραπεζών.
Μέχρι στιγμής έγιναν αναδιαρθρώσεις δανείων σε μεγάλους δανειολήπτες με μεγάλα ανοίγματα, οι οποίες ως γνωστόν είναι πιο διαχειρίσιμες από αναδιαρθρώσεις δανείων, οι οποίες αντιστοιχούν σε πρώτες κατοικίες και κατηγορίες δανείων μεσαίας εισοδηματικής τάξης. Για να πιάσουν αυτούς τους στόχους τα ΠΙ της Κύπρου θα πρέπει να «βάλει και το χεράκι» της -όπως έχει πει πολλάκις η ΕΚΤ- η Εκτελεστική Εξουσία, τροποποιώντας τα νομοσχέδια των εκποιήσεων, εφαρμόζοντας αυτό των τιτλοποιήσεων, αλλά και ενεργά των πωλήσεων δανείων. Όλα τα παραπάνω έχουν βάλει τις τράπεζες σε ένα ασφυκτικό χρονοδιάγραμμα για μείωση των κόκκινων δανείων τους. Έχει παραμείνει άλλωστε η φράση της Επικεφαλής του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού (SSM) Ντανιέλ Νουί που είπε, μιλώντας για τα ΜΕΔ, ενώπιον των Κυπρίων τραπεζιτών, «if not now, when?». Δηλαδή, αν όχι τώρα, πότε;
Η Τράπεζα Κύπρου ως το μεγαλύτερο πιστωτικό ίδρυμα της χώρας και με τους ισολογισμούς της να έχουν άμεση επίδραση στο σύνολο των ΜΕΔ, σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», έχει θέσει τη δική της ατζέντα για μείωση των κόκκινών της δανείων, η οποία ποσοστιαία είναι πολύ κοντά με τους στόχους της ΕΚΤ. Συγκεκριμένα, η Τράπεζα Κύπρου βλέπει μείωση των ΜΕΔ στο επόμενο διάστημα σε ποσοστό 22,7 - 23%. Όπως δηλώνουν ενημερωμένες πηγές, η Τράπεζα έχει καταγράψει σημαντικές μειώσεις ΜΕΔ για έντεκα συνεχόμενα τρίμηνα και αναμένει ότι η οργανική μείωση των ΜΕΔ θα συνεχιστεί και στα επόμενα τρίμηνα. Συνεχίζει, όπως αναφέρει στα συγκεντρωτικά οικονομικά αποτελέσματα του 2017 να διερευνά ενεργά εναλλακτικές λύσεις για την επιτάχυνση αυτής της μείωσης. Όσον αφορά στην Ελληνική Τράπεζα, συνέχισε για ένατο συνεχόμενο τρίμηνο τη μείωση των ΜΕΔ, οι οποίες πλέον έχουν υποχωρήσει στα 2,16 δισ. ευρώ, αντιστοιχώντας στο 53,3% του συνολικού δανειακού χαρτοφυλακίου της από 58,2% που ήταν το 2016. Οι τερματισμένοι λογαριασμοί που περιλαμβάνονταν στα ΜΕΔ της Ελληνικής στο τέλος του 2017 ανήλθαν σε 1,55 δισ. ευρώ, ενώ οι χορηγήσεις με όρους που ήταν αντικείμενο διαπραγμάτευσης στο τέλος του 2017 ανήλθαν σε 1,08 δισ. ευρώ.
Βαρούλκο ο Συνεργατισμός
Από την άλλη και λόγω των τρεχουσών εξελίξεων της Συνεργατικής Κυπριακής Τράπεζας με την επικείμενη ιδιωτικοποίησή της, αλλά και της κατάθεσης 2,5 δισ. ευρώ από το κράτος στους λογαριασμούς της μέσω της έκδοσης 9 ομολόγων την προηγούμενη Τρίτη, «άλλαξε το παιχνίδι» μάλλον προς το καλύτερο. Και αυτό, διότι με αυτό τον τρόπο άνοιξε ο δρόμος για την «κακή τράπεζα», πλάνο που συζητείται εδώ και κάποιους μήνες για την Κύπρο. Για το ποσό της κατάθεσης η Κυπριακή Δημοκρατία έλαβε ως εξασφάλιση το σύνολο των ΜΕΔ της από το χαρτοφυλάκιο της ΣΚΤ, αριθμό συμμετοχών του Συνεργατισμού σε διάφορες ιδιωτικές και συνεργατικές εταιρείες και αριθμό ακινήτων τόσο στις ελεύθερες όσο και στις κατεχόμενες περιοχές. Η συνολική αξία των εξασφαλίσεων ανήλθε στα 7,6 δισ. ευρώ και προσεγγίζει τα 10 δισ. ευρώ εάν ληφθεί υπόψη η αξία των ακινήτων που εξασφαλίζουν τα ίδια δάνεια. Άρα, πλέον η ΣΚΤ μπορεί να ιδιωτικοποιηθεί ως μια «καλή τράπεζα», δίχως ΜΕΔ στους ισολογισμούς της και τα ΜΕΔ να περάσουν στην πολυσυζητημένη «κακή τράπεζα» σε αρχικό στάδιο, μέχρι να ακολουθήσουν και άλλες κυπριακές τράπεζες και να εναποθέσουν ΜΕΔ που έχουν ως εξασφάλιση πρώτη κατοικία στην ίδια «αποθήκη». Σε ένα τέτοιο σενάριο, συνδυασμός υπολογισμών της «Κ» και πληροφοριών που πηγάζουν από το Υπουργείο Οικονομικών, θέλουν όχι απλώς να μειώνονται τα ΜΕΔ που αντιστοιχούν στο κυπριακό τραπεζικό σύστημα κατά 30%, αλλά κατά 40%.
Μεγαλύτερο καλάθι ο Moody’s
Ο Οίκος Αξιολόγησης Moody’s σύμφωνα με δελτίο του κρατάει «μεγαλύτερο καλάθι» από αυτό των κυπριακών τραπεζών ή της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Ο Moody`s αναμένει ότι τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια στις τρεις βασικές εγχώριες τράπεζες θα μειωθούν στο 35% -38% του συνολικού δανειακού χαρτοφυλακίου τους μέχρι το τέλος του 2018, από περίπου 45% το Σεπτέμβριο του 2017. Σύμφωνα με τον αμερικανικό οίκο, οι κυπριακές τράπεζες θα συνεχίσουν να σημειώνουν πρόοδο στην αναδιάρθρωση των προβληματικών δανείων και στην πώληση ακινήτων που εξασφαλίζουν δάνεια, οδηγώντας σε περαιτέρω βελτίωση της αδύναμης ποιότητας του δανειακού τους χαρτοφυλακίου.
Βελτίωση βλέπει η EBA
Οι τράπεζες της ΕΕ συνέχισαν να βελτιώνουν τη συνολική ποιότητα του χαρτοφυλακίου των δανείων τους αναφέρει σε σχετική ανακοίνωση η Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών (EBA). Στο τέταρτο τρίμηνο του 2017, ο μέσος όρος των μη εξυπηρετούμενων δανείων στα συνολικά δάνεια συνέχισε την πτωτική τάση, φθάνοντας στο χαμηλότερο επίπεδο από το 4ο τρίμηνο του 2014 (4,0%). Το αποτέλεσμα αυτό εξηγείται από την αύξηση του ανεξόφλητου όγκου των χορηγηθέντων δανείων και τη μείωση του συνολικού ποσού των μη εξυπηρετούμενων δανείων κατά περισσότερο από 1/3 σε 3 έτη, από 1,12 τρισεκατομμύρια ευρώ σε 813 δισεκατομμύρια ευρώ, συμπληρώνει. Ωστόσο, η εκτεταμένη διασπορά μεταξύ των χωρών της ΕΕ (με αναλογίες που κυμαίνονται από 0,7% έως 44,9%), καθώς και το υψηλό ποσό των μη εξυπηρετούμενων δανείων στον ισολογισμό των τραπεζών, εξακολουθεί να αποτελεί τρωτό σημείο για τον ευρωπαϊκό τραπεζικό τομέα στο σύνολό του. Ωστόσο, η κερδοφορία παραμένει η βασική πρόκληση για τον τραπεζικό τομέα της ΕΕ. Η μέση απόδοση των ιδίων κεφαλαίων (ROE) μειώθηκε από 7,2% (Q3 2017) σε 6,1% το 4ο τρίμηνο του 2017.
Ετήσια, ο μέσος όρος ROE αυξήθηκε κατά 2,8 ποσοστιαίες μονάδες από το χαμηλότερο επίπεδο της τάξης του 3,3% το Q4 2016, κυρίως λόγω της ετήσιας αύξησης των καθαρών εσόδων από συναλλαγές (8,5% το Q4 2017). Ωστόσο, η απόδοση ιδίων κεφαλαίων παραμένει κάτω από το κόστος των ιδίων κεφαλαίων με τα παλαιά περιουσιακά στοιχεία, την αποδοτικότητα κόστους και τα επιχειρηματικά μοντέλα των τραπεζών εξακολουθούν να αποτελούν μερικά από τα κύρια εμπόδια στην επίτευξη βιώσιμων επιπέδων κερδοφορίας. Ο δείκτης δανείων προς καταθέσεις εξακολούθησε να μειώνεται, φθάνοντας το 116,7%, με μείωση 50 μονάδων βάσης από το προηγούμενο τρίμηνο, κυρίως λόγω της αύξησης των καταθέσεων. Ο λόγος μόχλευσης παρέμεινε σε γενικές γραμμές σταθερός, αυξάνοντας κατά 10 μονάδες βάσης σε 5,5%, καταλήγει.
